Ayodhya Kanda Sarga 42 – ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡ ದ್ವಿಚತ್ವಾರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ (೪೨)


|| ದಶರಥಾಕ್ರಂದಃ ||

ಯಾವತ್ತು ನಿರ್ಯತಸ್ತಸ್ಯ ರಜೋರೂಪಮದೃಶ್ಯತ |
ನೈವೇಕ್ಷ್ವಾಕುವರಸ್ತಾವತ್ಸಂಜಹಾರಾತ್ಮಚಕ್ಷುಷೀ || ೧ ||

ಯಾವದ್ರಾಜಾ ಪ್ರಿಯಂ ಪುತ್ರಂ ಪಶ್ಯತ್ಯತ್ಯಂತಧಾರ್ಮಿಕಮ್ |
ತಾವದ್ವ್ಯವರ್ಧತೇವಾಸ್ಯ ಧರಣ್ಯಾಂ ಪುತ್ರದರ್ಶನೇ || ೨ ||

ನ ಪಶ್ಯತಿ ರಜೋಽಪ್ಯಸ್ಯ ಯದಾ ರಾಮಸ್ಯ ಭೂಮಿಪಃ |
ತದಾಽರ್ತಶ್ಚ ವಿಷಣ್ಣಶ್ಚ ಪಪಾತ ಧರಣೀತಲೇ || ೩ ||

ತಸ್ಯ ದಕ್ಷಿಣಮನ್ವಾಗಾತ್ಕೌಸಲ್ಯಾ ಬಾಹುಮಂಗನಾ |
ವಾಮಂ ಚಾಸ್ಯಾನ್ವಗಾತ್ಪಾರ್ಶ್ವಂ ಕೈಕೇಯೀ ಭರತಪ್ರಿಯಾ || ೪ ||

ತಾಂ ನಯೇನ ಚ ಸಂಪನ್ನೋ ಧರ್ಮೇಣ ವಿನಯೇನ ಚ |
ಉವಾಚ ರಾಜಾ ಕೈಕೇಯೀಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ವ್ಯಥಿತೇಂದ್ರಿಯಃ || ೫ ||

ಕೈಕೇಯಿ ಮಾ ಮಮಾಂಗಾನಿ ಸ್ಪ್ರಾಕ್ಷೀಸ್ತ್ವಂ ದುಷ್ಟಚಾರಿಣೀ |
ನ ಹಿ ತ್ವಾಂ ದ್ರಷ್ಟುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ನ ಭಾರ್ಯಾ ನ ಚ ಬಾಂಧವೀ || ೬ ||

ಯೇ ಚ ತ್ವಾಮನುಜೀವಂತಿ ನಾಹಂ ತೇಷಾಂ ನ ತೇ ಮಮ |
ಕೇವಲಾರ್ಥಪರಾಂ ಹಿ ತ್ವಾಂ ತ್ಯಕ್ತಧರ್ಮಾಂ ತ್ಯಜಾಮ್ಯಹಮ್ || ೭ ||

ಅಗೃಹ್ಣಾಂ ಯಚ್ಚ ತೇ ಪಾಣಿಮಗ್ನಿಂ ಪರ್ಯಣಯಂ ಚ ಯತ್ |
ಅನುಜಾನಾಮಿ ತತ್ಸರ್ವಮಸ್ಮಿನ್ ಲೋಕೇ ಪರತ್ರ ಚ || ೮ ||

ಭರತಶ್ಚೇತ್ಪ್ರತೀತಃ ಸ್ಯಾದ್ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯೇದಮವ್ಯಯಮ್ |
ಯನ್ಮೇ ಸ ದದ್ಯಾತ್ಪಿತ್ರರ್ಥಂ ಮಾಮಾಂ ತದ್ದತ್ತಮಾಗಮತ್ || ೯ ||

ಅಥ ರೇಣುಸಮುಧ್ವಸ್ತಂ ತಮುತ್ಥಾಪ್ಯ ನರಾಧಿಪಮ್ |
ನ್ಯವರ್ತತ ತದಾ ದೇವೀ ಕೌಸಲ್ಯಾ ಶೋಕಕರ್ಶಿತಾ || ೧೦ ||

ಹತ್ವೇವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಕಾಮಾತ್ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾಽಗ್ನಿಮಿವ ಪಾಣಿನಾ |
ಅನ್ವತಪ್ಯತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಪುತ್ರಂ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ತಾಪಸಮ್ || ೧೧ ||

ನಿವೃತ್ಯೈವ ನಿವೃತ್ಯೈವ ಸೀದತೋ ರಥವರ್ತ್ಮಸು |
ರಾಜ್ಞೋ ನಾತಿಬಭೌ ರೂಪಂ ಗ್ರಸ್ತಸ್ಯಾಂಶುಮತೋ ಯಥಾ || ೧೨ ||

ವಿಲಲಾಪ ಚ ದುಃಖಾರ್ತಃ ಪ್ರಿಯಂ ಪುತ್ರಮನುಸ್ಮರನ್ |
ನಗರಾಂತಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ಬುದ್ಧ್ವಾ ಪುತ್ರಮಥಾಬ್ರವೀತ್ || ೧೩ ||

ವಾಹನಾನಾಂ ಚ ಮುಖ್ಯಾನಾಂ ವಹತಾಂ ತಂ ಮಮಾತ್ಮಜಮ್ |
ಪದಾನಿ ಪಥಿ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸ ಮಹಾತ್ಮಾ ನ ದೃಶ್ಯತೇ || ೧೪ ||

ಯಃ ಸುಖೇಷೂಷಧಾನೇಷು ಶೇತೇ ಚಂದನರೂಷಿತಃ |
ವೀಜ್ಯಮಾನೋ ಮಹಾರ್ಹಾಭಿಃ ಸ್ತ್ರೀಭಿರ್ಮಮ ಸುತೋತ್ತಮಃ || ೧೫ ||

ಸ ನೂನಂ ಕ್ವಚಿದೇವಾದ್ಯ ವೃಕ್ಷಮೂಲಮುಪಾಶ್ರಿತಃ |
ಕಾಷ್ಠಂ ವಾ ಯದಿ ವಾಽಶ್ಮಾನಮುಪಧಾಯ ಶಯಿಷ್ಯತೇ || ೧೬ ||

ಉತ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಚ ಮೇದಿನ್ಯಾಃ ಕೃಪಣಃ ಪಾಂಸುಕುಂಠಿತಃ |
ವಿನಿಶ್ಶ್ವಸನ್ಪ್ರಸ್ರವಣಾತ್ಕರೇಣೂನಾಮಿವರ್ಷಭಃ || ೧೭ ||

ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ನೂನಂ ಪುರುಷಾಃ ದೀರ್ಘಬಾಹುಂ ವನೇಚರಾಃ |
ರಾಮಮುತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛಂತಂ ಲೋಕನಾಥಮನಾಥವತ್ || ೧೮ ||

ಸಾ ನೂನಂ ಜನಕಸ್ಯೇಷ್ಟಾ ಸುತಾ ಸುಖಸದೋಚಿತಾ |
ಕಂಟಕಾಕ್ರಮಣಕ್ರಾಂತಾ ವನಮದ್ಯ ಗಮಿಷ್ಯತಿ || ೧೯ ||

ಅನಭಿಜ್ಞಾ ವನಾನಾಂ ಸಾ ನೂನಂ ಭಯಮುಪೈಷ್ಯತಿ |
ಶ್ವಾಪದಾನರ್ಧಿತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಗಂಭೀರಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಮ್ || ೨೦ ||

ಸಕಾಮಾ ಭವಕೈಕೇಯಿ ವಿಧವಾ ರಾಜ್ಯಮಾವಸ |
ನ ಹಿ ತಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ವಿನಾ ಜೀವಿತುಮುತ್ಸಹೇ || ೨೧ ||

ಇತ್ಯೇವಂ ವಿಲಪನ್ರಾಜಾ ಜನೌಘೇನಾಭಿಸಂವೃತಃ |
ಅಪಸ್ನಾತ ಇವಾರಿಷ್ಟಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ಪುರೋತ್ತಮಮ್ || ೨೨ ||

ಶೂನ್ಯಚತ್ವರವೇಶ್ಮಾಂತಾಂ ಸಂವೃತಾಪಣದೇವತಾಮ್ |
ಕ್ಲಾಂತದುರ್ಬಲದುಃಖಾರ್ತಾಂ ನಾತ್ಯಾಕೀರ್ಣಮಹಾಪಥಾಮ್ || ೨೩ ||

ತಾಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಪುರೀಂ ಸರ್ವಾಂ ರಾಮಮೇವಾನುಚಿಂತಯನ್ |
ವಿಲಪನ್ಪ್ರಾವಿಶದ್ರಾಜಾ ಗೃಹಂ ಸೂರ್ಯ ಇವಾಂಬುದಮ್ || ೨೪ ||

ಮಹಾಹ್ರದಮಿವಾಕ್ಷೋಭ್ಯಂ ಸುಪರ್ಣೇನ ಹೃತೋರಗಮ್ |
ರಾಮೇಣ ರಹಿತಂ ವೇಶ್ಮ ವೈದೇಹ್ಯಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನ ಚ || ೨೫ ||

ಅಥ ಗದ್ಗದಶಬ್ದಸ್ತು ವಿಲಪನ್ಮನುಜಾಧಿಪಃ |
ಉವಾಚ ಮೃದುಮಂದಾರ್ಥಂ ವಚನಂ ದೀನಮಸ್ವರಮ್ || ೨೬ ||

ಕೌಸಲ್ಯಾಯಾಂ ಗೃಹಂ ಶೀಘ್ರಂ ರಾಮಮಾತುರ್ನಯಂತು ಮಾಮ್ |
ನ ಹ್ಯನ್ಯತ್ರ ಮಮಾಶ್ವಾಸೋ ಹೃದಯಸ್ಯ ಭವಿಷ್ಯತಿ || ೨೭ ||

ಇತಿ ಬ್ರುವಂತಂ ರಾಜಾನಮನಯನ್ದ್ವಾರದರ್ಶಿನಃ |
ಕೌಸಲ್ಯಾಯಾ ಗೃಹಂ ತತ್ರ ನ್ಯವೇಶ್ಯತ ವಿನೀತವತ್ || ೨೮ ||

ತತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರವಿಷ್ಟಸ್ಯ ಕೌಸಲ್ಯಾಯಾ ನಿವೇಶನಮ್ |
ಅಧಿರುಹ್ಯಾಪಿ ಶಯನಂ ಬಭೂವ ಲುಲಿತಂ ಮನಃ || ೨೯ ||

ಪುತ್ರದ್ವಯವಿಹೀನಂ ಚ ಸ್ನುಷಯಾಽಪಿ ವಿವರ್ಜಿತಮ್ |
ಅಪಶ್ಯದ್ಭವನಂ ರಾಜಾ ನಷ್ಟಚಂದ್ರಮಿವಾಂಬರಮ್ || ೩೦ ||

ತಚ್ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹಾರಾಜೋ ಭುಜಮುದ್ಯಮ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್ |
ಉಚ್ಚೈಃಸ್ವರೇಣ ಚುಕ್ರೋಶ ಹಾರಾಘವ ಜಹಾಸಿ ಮಾಮ್ || ೩೧ ||

ಸುಖಿತಾ ಬತ ತಂ ಕಾಲಂ ಜೀವಿಷ್ಯಂತಿ ನರೋತ್ತಮಾಃ |
ಪರಿಷ್ವಜಂತೋ ಯೇ ರಾಮಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪುನರಾಗತಮ್ || ೩೨ ||

ಅಥ ರಾತ್ರ್ಯಾಂ ಪ್ರಪನ್ನಾಯಾಂ ಕಾಲರಾತ್ರ್ಯಾಮಿವಾತ್ಮನಃ |
ಅರ್ಧರಾತ್ರೇ ದಶರಥಃ ಕೌಸಲ್ಯಾಮಿದಮಬ್ರವೀತ್ || ೩೩ ||

ರಾಮಂ ಮೇಽನುಗತಾ ದೃಷ್ಟಿರದ್ಯಾಪಿ ನ ನಿವರ್ತತೇ |
ನ ತ್ವಾ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕೌಸಲ್ಯೇ ಸಾಧುಮಾಂ ಪಾಣಿನಾ ಸ್ಪೃಶ || ೩೪ ||

ತಂ ರಾಮಮೇವಾನುವಿಚಿಂತಯಂತಂ
ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ದೇವೀ ಶಯನೇ ನರೇಂದ್ರಮ್ |
ಉಪೋಪವಿಶ್ಯಾಧಿಕಮಾರ್ತರೂಪಾ
ವಿನಿಶ್ವಸಂತೀ ವಿಲಲಾಪ ಕೃಚ್ಛ್ರಮ್ || ೩೫ ||

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡೇ ದ್ವಿಚತ್ವಾರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ || ೪೨ ||

ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶಃ ಸರ್ಗಃ (೪೩) >>


ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣೇ ಅಯೋಧ್ಯಕಾಂಡ ನೋಡಿ.


గమనిక: శరన్నవరాత్రుల సందర్భంగా "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ దుర్గా స్తోత్రనిధి" పుస్తకములు కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed