Ayodhya Kanda Sarga 74 – ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡ ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ (೭೪)

ಸ್ತೋತ್ರನಿಧಿ → ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣಂ → ಅಯೋಧ್ಯಕಾಂಡ → ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ (೭೪)

|| ಕೈಕೇಯ್ಯಾಕ್ರೋಶಃ ||

ತಾಂ ತಥಾ ಗರ್ಹಯಿತ್ವಾ ತು ಮಾತರಂ ಭರತಸ್ತದಾ |
ರೋಷೇಣ ಮಹತಾಽವಿಷ್ಟಃ ಪುನರೇವಾಬ್ರವೀದ್ವಚಃ || ೧ ||

ರಾಜ್ಯಾದ್ಭ್ರಂಶಸ್ವ ಕೈಕೇಯಿ ನೃಶಂಸೇ ದುಷ್ಟಚಾರಿಣಿ |
ಪರಿತ್ಯಕ್ತಾ ಚ ಧರ್ಮೇಣ ಮಾ ಮೃತಂ ರುದತೀ ಭವ || ೨ ||

ಕಿಂ ನು ತೇಽದೂಷಯದ್ರಾಜಾ ರಾಮಃ ವಾ ಭೃಶಧಾರ್ಮಿಕಃ |
ಯಯೋಃ ಮೃತ್ಯುರ್ವಿವಾಸಶ್ಚ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ತುಲ್ಯಮಾಗತೌ || ೩ ||

ಭ್ರೂಣಹತ್ಯಾಮಸಿ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಕುಲಸ್ಯಾಸ್ಯ ವಿನಾಶನಾತ್ |
ಕೈಕೇಯಿ ನರಕಂ ಗಚ್ಛ ಮಾ ಚ ಭರ್ತುಃ ಸಲೋಕತಾಮ್ || ೪ ||

ಯತ್ತ್ವಯಾ ಹೀದೃಶಂ ಪಾಪಂ ಕೃತಂ ಘೋರೇಣ ಕರ್ಮಣಾ |
ಸರ್ವಲೋಕಪ್ರಿಯಂ ಹಿತ್ವಾ ಮಮಾಪ್ಯಾಪಾದಿತಂ ಭಯಮ್ || ೫ ||

ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಮೇ ಪಿತಾ ವೃತ್ತಃ ರಾಮಶ್ಚಾರಣ್ಯಮಾಶ್ರಿತಃ |
ಅಯಶೋ ಜೀವಲೋಕೇ ಚ ತ್ವಯಾಽಹಂ ಪ್ರತಿಪಾದಿತಃ || ೬ ||

ಮಾತೃರೂಪೇ ಮಮಾಮಿತ್ರೇ ನೃಶಂಸೇ ರಾಜ್ಯಕಾಮುಕೇ |
ನ ತೇಽಹಮಭಿಭಾಷ್ಯೋಽಸ್ಮಿ ದುರ್ವೃತ್ತೇ ಪತಿಘಾತಿನಿ || ೭ ||

ಕೌಸಲ್ಯಾ ಚ ಸುಮಿತ್ರಾ ಚ ಯಾಶ್ಚಾನ್ಯಾ ಮಮ ಮಾತರಃ |
ದುಃಖೇನ ಮಹತಾಽವಿಷ್ಟಾಸ್ತ್ವಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಕುಲದೂಷಿಣೀಮ್ || ೮ ||

ನ ತ್ವಮಶ್ವಪತೇಃ ಕನ್ಯಾ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ |
ರಾಕ್ಷಸೀ ತತ್ರ ಜಾತಾಽಸಿ ಕುಲಪ್ರಧ್ವಂಸಿನೀ ಪಿತುಃ || ೯ ||

ಯತ್ತ್ವಯಾ ಧಾರ್ಮಿಕೋ ರಾಮರ್ನಿತ್ಯಂ ಸತ್ಯಪರಾಯಣಃ |
ವನಂ ಪ್ರಸ್ಥಾಪಿತೋ ದುಃಖಾತ್ ಪಿತಾ ಚ ತ್ರಿದಿವಂ ಗತಃ || ೧೦ ||

ಯತ್ಪ್ರಧಾನಾಽಸಿ ತತ್ಪಾಪಂ ಮಯಿ ಪಿತ್ರಾ ವಿನಾ ಕೃತೇ |
ಭ್ರಾತೃಭ್ಯಾಂ ಚ ಪರಿತ್ಯಕ್ತೇ ಸರ್ವ ಲೋಕಸ್ಯ ಚಾಪ್ರಿಯೇ || ೧೧ ||

ಕೌಸಲ್ಯಾಂ ಧರ್ಮಸಂಯುಕ್ತಾಂ ವಿಯುಕ್ತಾಂ ಪಾಪನಿಶ್ಚಯೇ |
ಕೃತ್ವಾ ಕಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸೇ ತ್ವದ್ಯ ಲೋಕಂ ನಿರಯಗಾಮಿನೀ || ೧೨ ||

ಕಿಂ ನಾವಬುಧ್ಯಸೇ ಕ್ರೂರೇ ನಿಯತಂ ಬಂಧುಸಂಶ್ರಯಮ್ |
ಜ್ಯೇಷ್ಠಂ ಪಿತೃಸಮಂ ರಾಮಂ ಕೌಸಲ್ಯಾಯಾತ್ಮ ಸಂಭವಮ್ || ೧೩ ||

ಅಂಗಪ್ರತ್ಯಂಗಜಃ ಪುತ್ರಃ ಹೃದಯಾಚ್ಚಾಪಿ ಜಾಯತೇ |
ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಿಯತಮೋ ಮಾತುಃ ಪ್ರಿಯತ್ವಾನ್ನ ತು ಬಾಂಧವಃ || ೧೪ ||

ಅನ್ಯದಾ ಕಿಲ ಧರ್ಮಜ್ಞಾ ಸುರಭಿಃ ಸುರಸಮ್ಮತಾ |
ವಹಮಾನೌ ದದರ್ಶೋರ್ವ್ಯಾಂ ಪುತ್ರೌ ವಿಗತಚೇತಸೌ || ೧೫ ||

ತಾವರ್ಧದಿವಸೇ ಶ್ರಾಂತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರೌ ಮಹೀತಲೇ |
ರುರೋದ ಪುತ್ರಶೋಕೇನ ಬಾಷ್ಪಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಾ || ೧೬ ||

ಅಧಸ್ತಾದ್ವ್ರಜತಸ್ತಸ್ಯಾಃ ಸುರರಾಜ್ಞೋ ಮಹಾತ್ಮನಃ |
ಬಿಂದವಃ ಪತಿತಾ ಗಾತ್ರೇ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಃ ಸುರಭಿಗಂಧಿನಃ || ೧೭ ||

ಇಂದ್ರೋಽಪ್ಯಶ್ರುನಿಪಾತಂ ತಂ ಸ್ವಗಾತ್ರೇ ಪುಣ್ಯಗಂಧಿನಮ್ |
ಸುರಭಿಂ ಮನ್ಯತೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೂಯಸೀಂ ತಾಂ ಸುರೇಶ್ವರಃ || ೧೮ ||

ನಿರೀಕ್ಷಮಾಣಃ ಶಕ್ರಸ್ತಾಂ ದದರ್ಶ ಸುರಭಿಂ ಸ್ಥಿತಾಮ್ |
ಆಕಾಶೇ ವಿಷ್ಠಿತಾಂ ದೀನಾಂ ರುದತೀಂ ಭೃಶದುಃಖಿತಾಮ್ || ೧೯ ||

ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೋಕಸಂತಪ್ತಾಂ ವಜ್ರ ಪಾಣಿರ್ಯಶಸ್ವಿನೀಮ್ |
ಇಂದ್ರಃ ಪ್ರಾಂಜಲಿರುದ್ವಿಗ್ನಃ ಸುರರಾಜೋಽಬ್ರವೀದ್ವಚಃ || ೨೦ ||

ಭಯಂ ಕಚ್ಚಿನ್ನ ಚಾಸ್ಮಾಸು ಕುತಶ್ಚಿದ್ವಿದ್ಯತೇ ಮಹತ್ |
ಕುತರ್ನಿಮಿತ್ತಃ ಶೋಕಸ್ತೇ ಬ್ರೂಹಿ ಸರ್ವ ಹಿತೈಷಿಣಿ || ೨೧ ||

ಏವಮುಕ್ತಾ ತು ಸುರಭಿಃ ಸುರರಾಜೇನ ಧೀಮತಾ |
ಪತ್ಯುವಾಚ ತತೋ ಧೀರಾ ವಾಕ್ಯಂ ವಾಕ್ಯವಿಶಾರದಾ || ೨೨ ||

ಶಾಂತಂ ಪಾಪಂ ನ ವಃ ಕಿಂಚಿತ್ ಕುತಶ್ಚಿದಮರಾಧಿಪ |
ಅಹಂ ತು ಮಗ್ನೌ ಶೋಚಾಮಿ ಸ್ವಪುತ್ರೌ ವಿಷಮೇ ಸ್ಥಿತೌ || ೨೩ ||

ಏತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃಶೌ ದೀನೌ ಸೂರ್ಯರಶ್ಮಿಪ್ರತಾಪಿನೌ |
ಅರ್ದ್ಯಮಾನೌ ಬಲೀವರ್ದೌ ಕರ್ಷಕೇಣ ಸುರಾಧಿಪ || ೨೪ ||

ಮಮ ಕಾಯಾತ್ ಪ್ರಸೂತೌ ಹಿ ದುಃಖಿತೌ ಭಾರಪೀಡಿತೌ |
ಯೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪರಿತಪ್ಯೇಽಹಂ ನಾಸ್ತಿ ಪುತ್ರಸಮಃ ಪ್ರಿಯಃ || ೨೫ ||

ಯಸ್ಯಾಃ ಪುತ್ರಸಹಸ್ರೈಸ್ತು ಕೃತ್ಸ್ನಂ ವ್ಯಾಪ್ತಮಿದಂ ಜಗತ್ |
ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರುದತೀಂ ಶಕ್ರೋ ನ ಸುತಾನ್ಮನ್ಯತೇ ಪರಮ್ || ೨೬ ||

ಸದಾಽಪ್ರತಿಮವೃತ್ತಾಯಾ ಲೋಕಧಾರಣಕಾಮ್ಯಯಾ |
ಶ್ರೀಮತ್ಯಾ ಗುಣನಿತ್ಯಾಯಾಃ ಸ್ವಭಾವಪರಿಚೇಷ್ಟಯಾ || ೨೭ ||

ಯಸ್ಯಾಃ ಪುತ್ರಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸಾಽಪಿ ಶೋಚತಿ ಕಾಮಧುಕ್ |
ಕಿಂ ಪುನರ್ಯಾ ವಿನಾ ರಾಮಂ ಕೌಸಲ್ಯಾ ವರ್ತಯಿಷ್ಯತಿ || ೨೮ ||

ಏಕಪುತ್ರಾ ಚ ಸಾಧ್ವೀ ಚ ವಿವತ್ಸೇಯಂ ತ್ವಯಾ ಕೃತಾ |
ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ಸತತಂ ದುಃಖಂ ಪ್ರೇತ್ಯ ಚೇಹ ಚ ಲಪ್ಸ್ಯಸೇ || ೨೯ ||

ಅಹಂ ಹ್ಯಪಚಿತಿಂ ಭ್ರಾತುಃ ಪಿತುಶ್ಚ ಸಕಲಾಮಿಮಾಮ್ |
ವರ್ಧನಂ ಯಶಸಶ್ಚಾಪಿ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ನ ಸಂಶಯಃ || ೩೦ ||

ಆನಾಯಯಿತ್ವಾ ತನಯಂ ಕೌಸಲ್ಯಾಯಾ ಮಹಾಬಲಮ್ |
ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವನಂ ಮುನಿನಿಷೇವಿತಮ್ || ೩೧ ||

ನ ಹ್ಯಹಂ ಪಾಪಸಂಕಲ್ಪೇ ಪಾಪೇ ಪಾಪಂ ತ್ವಯಾ ಕೃತಮ್ |
ಶಕ್ತೋ ಧಾರಯಿತುಂ ಪೌರೈರಶ್ರುಕಂಠೈರ್ನಿರೀಕ್ಷಿತಃ || ೩೨ ||

ಸಾ ತ್ವಮಗ್ನಿಂ ಪ್ರವಿಶ ವಾ ಸ್ವಯಂ ವಾ ದಂಡಕಾನ್ವಿಶ |
ರಜ್ಜುಂ ಬಧಾನ ವಾ ಕಂಠೇ ನ ಹಿ ತೇಽನ್ಯತ್ಪರಾಯಣಮ್ || ೩೩ ||

ಅಹಮಪ್ಯವನಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ರಾಮೇ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮೇ |
ಕೃತಕೃತ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯಾಮಿ ವಿಪ್ರವಾಸಿತಕಲ್ಮಷಃ || ೩೪ ||

ಇತಿ ನಾಗೈವಾರಣ್ಯೇ ತೋಮರಾಂಕುಶಚೋದಿತಃ |
ಪಪಾತ ಭುವಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ನಿಶ್ಶ್ವಸನ್ನಿವ ಪನ್ನಗಃ || ೩೫ ||

ಸಂರಕ್ತನೇತ್ರಃ ಶಿಥಿಲಾಂಬರಸ್ತಥಾ
ವಿಧೂತ ಸರ್ವಾಭರಣಃ ಪರಂತಪಃ |
ಬಭೂವ ಭೂಮೌ ಪತಿತೋ ನೃಪಾತ್ಮಜಃ
ಶಚೀಪತೇಃ ಕೇತುರಿವೋತ್ಸವಕ್ಷಯೇ || ೩೬ ||

ಇತ್ಯಾರ್ಷೇ ಶ್ರೀಮದ್ರಾಮಾಯಣೇ ವಾಲ್ಮೀಕೀಯೇ ಆದಿಕಾವ್ಯೇ ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡೇ ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ || ೭೪ ||

ಅಯೋಧ್ಯಾಕಾಂಡ ಪಂಚಸಪ್ತತಿತಮಃ ಸರ್ಗಃ (೭೫) >>

---

ಸಂಪೂರ್ಣ ವಾಲ್ಮೀಕಿ ರಾಮಾಯಣೇ ಅಯೋಧ್ಯಕಾಂಡ ನೋಡಿ.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.