Vakya Vritti – ವಾಕ್ಯವೃತ್ತಿಃ


ಸರ್ಗಸ್ಥಿತಿಪ್ರಳಯಹೇತುಮಚಿನ್ತ್ಯಶಕ್ತಿಂ
ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಂ ವಿದಿತವಿಶ್ವಮನನ್ತಮೂರ್ತಿಮ್ |
ನಿರ್ಮುಕ್ತಬನ್ಧನಮಪಾರಸುಖಾಮ್ಬುರಾಶಿಂ
ಶ್ರೀವಲ್ಲಭಂ ವಿಮಲಬೋಧಘನಂ ನಮಾಮಿ || ೧ ||

ಯಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಾದಹಮೇವ ವಿಷ್ಣುಃ
ಮಯ್ಯೇವ ಸರ್ವಂ ಪರಿಕಲ್ಪಿತಂ ಚ |
ಇತ್ಥಂ ವಿಜಾನಾಮಿ ಸದಾತ್ಮರೂಪಂ
ತಸ್ಯಾಙ್ಘ್ರಿಪದ್ಮಂ ಪ್ರಣತೋಽಸ್ಮಿ ನಿತ್ಯಮ್ || ೨ ||

ತಾಪತ್ರಯಾರ್ಕಸನ್ತಪ್ತಃ ಕಶ್ಚಿದುದ್ವಿಗ್ನಮಾನಸಃ |
ಶಮಾದಿಸಾಧನೈರ್ಯುಕ್ತಃ ಸದ್ಗುರುಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛತಿ || ೩ ||

ಅನಾಯಾಸೇನ ಯೇನಾಸ್ಮಾನ್ಮುಚ್ಯೇಯಂ ಭವಬನ್ಧನಾತ್ |
ತನ್ಮೇ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ಯ ಭಗವನ್ ಕೈವಲ್ಯಂ ಕೃಪಯಾ ವದ || ೪ ||

ಗುರುರುವಾಚ |
ಸಾಧ್ವೀ ತೇ ವಚನವ್ಯಕ್ತಿಃ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ವದಾಮಿ ತೇ |
ಇದಂ ತದಿತಿ ವಿಸ್ಪಷ್ಟಂ ಸಾವಧಾನಮನಾಃ ಶೃಣು || ೫ ||

ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೋತ್ಥಂ ಯಜ್ಜೀವಪರಮಾತ್ಮನೋಃ |
ತಾದಾತ್ಮ್ಯಂ ವಿಷಯಜ್ಞಾನಂ ತದಿದಂ ಮುಕ್ತಿಸಾಧನಮ್ || ೬ ||

ಶಿಷ್ಯ ಉವಾಚ |
ಕೋ ಜೀವಃ ಕಃ ಪರಶ್ಚಾತ್ಮಾ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಂ ವಾ ಕಥಂ ತಯೋಃ |
ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಂ ವಾ ಕಥಂ ತತ್ಪ್ರತಿಪಾದಯೇತ್ || ೭ ||

ಗುರುರುವಾಚ |
ಅತ್ರ ಬ್ರೂಮಃ ಸಮಾಧಾನಂ ಕೋಽನ್ಯೋ ಜೀವಸ್ತ್ವಮೇವ ಹಿ |
ಯಸ್ತ್ವಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ಮಾಂ ಕೋಽಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವಾಸಿ ನ ಸಂಶಯಃ || ೮ ||

ಶಿಷ್ಯ ಉವಾಚ |
ಪದಾರ್ಥಮೇವ ಜಾನಾಮಿ ನಾದ್ಯಾಪಿ ಭಗವನ್ ಸ್ಫುಟಮ್ |
ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯೇ ಕಥಂ ವದ || ೯ ||

ಗುರುರುವಾಚ |
ಸತ್ಯಮಾಹ ಭವಾನತ್ರ ವಿಜ್ಞಾನಂ ನೈವ ವಿದ್ಯತೇ |
ಹೇತುಃ ಪದಾರ್ಥಬೋಧೋ ಹಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಾವಗತೇರಿವ || ೧೦ ||

ಅನ್ತಃಕರಣತದ್ವೃತ್ತಿಸಾಕ್ಷೀ ಚೈತನ್ಯವಿಗ್ರಹಃ |
ಆನನ್ದರೂಪಃ ಸತ್ಯಸ್ಸನ್ ಕಿಂ ನಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಪದ್ಯತೇ || ೧೧ ||

ಸತ್ಯಾನನ್ದಸ್ವರೂಪಂ ಧೀಸಾಕ್ಷಿಣಂ ಬೋಧವಿಗ್ರಹಮ್ |
ಚಿನ್ತಯಾತ್ಮತಯಾ ನಿತ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದೇಹಾದಿಗಾಂ ಧಿಯಮ್ || ೧೨ ||

ರೂಪಾದಿಮಾನ್ಯತಃ ಪಿಣ್ಡಸ್ತತೋ ನಾತ್ಮಾ ಘಟಾದಿವತ್ |
ವಿಯದಾದಿಮಹಾಭೂತವಿಕಾರತ್ವಾಚ್ಚ ಕುಮ್ಭವತ್ || ೧೩ ||

ಅನಾತ್ಮಾ ಯದಿ ಪಿಣ್ಡೋಽಯಮುಕ್ತಹೇತುಬಲಾನ್ಮತಃ |
ಕರಾಮಲಕವತ್ಸಾಕ್ಷಾದಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿಪಾದಯ || ೧೪ ||

ಘಟದ್ರಷ್ಟಾ ಘಟಾದ್ಭಿನ್ನಃ ಸರ್ವಥಾ ನ ಘಟೋ ಯಥಾ |
ದೇಹೇ ದೃಷ್ಟಾ ತಥಾ ದೇಹೋ ನಾಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯತ್ || ೧೫ ||

ಏವಮಿನ್ದ್ರಿಯದೃಙ್ನಾಹಮಿನ್ದ್ರಿಯಾಣೀತಿ ನಿಶ್ಚಿನು |
ಮನೋಬುದ್ಧಿಸ್ತಥಾ ಪ್ರಾಣೋ ನಾಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೧೬ ||

ಸಂಘಾತೋಽಪಿ ತಥಾ ನಾಹಮಿತಿ ದೃಶ್ಯವಿಲಕ್ಷಣಮ್ |
ದ್ರಷ್ಟಾರಮನುಮಾನೇನ ನಿಪುಣಂ ಸಮ್ಪ್ರಧಾರಯ || ೧೭ ||

ದೇಹೇನ್ದ್ರಿಯಾದಯೋ ಭಾವಾ ಹಾನಾದಿವ್ಯಾಪೃತಿಕ್ಷಮಾಃ |
ಯಸ್ಯ ಸನ್ನಿಧಿಮಾತ್ರೇಣ ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೧೮ ||

ಅನಾಪನ್ನವಿಕಾರಃ ಸನ್ನಯಸ್ಕಾನ್ತವದೇವ ಯಃ |
ಬುದ್ಧ್ಯಾದೀಂಶ್ಚಾಲಯೇತ್ಪ್ರತ್ಯಕ್ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೧೯ ||

ಅಜಡಾತ್ಮವದಾಭಾನ್ತಿ ಯತ್ಸಾನ್ನಿಧ್ಯಾಜ್ಜಡಾ ಅಪಿ |
ದೇಹೇನ್ದ್ರಿಯಮನಃಪ್ರಾಣಾಃ ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೨೦ ||

ಆಗಮನ್ಮೇ ಮನೋಽನ್ಯತ್ರ ಸಾಮ್ಪ್ರತಂ ಚ ಸ್ಥಿರೀಕೃತಮ್ |
ಏವಂ ಯೋ ವೇತ್ತಿ ಧೀವೃತ್ತಿಂ ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೨೧ ||

ಸ್ವಪ್ನಜಾಗರಿತೇ ಸುಪ್ತಿಂ ಭಾವಾಭಾವೌ ಧಿಯಾಂ ತಥಾ |
ಯೋ ವೇತ್ತ್ಯವಿಕ್ರಿಯಃ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೨೨ ||

ಘಟಾವಭಾಸಕೋ ದೀಪೋ ಘಟಾದನ್ಯೋ ಯಥೇಷ್ಯತೇ |
ದೇಹಾವಭಾಸಕೋ ದೇಹೀ ತಥಾಹಂ ಬೋಧವಿಗ್ರಹಃ || ೨೩ ||

ಪುತ್ರವಿತ್ತಾದಯೋ ಭಾವಾ ಯಸ್ಯ ಶೇಷತಯಾ ಪ್ರಿಯಾಃ |
ದ್ರಷ್ಟಾ ಸರ್ವಪ್ರಿಯತಮಃ ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೨೪ ||

ಪರಪ್ರೇಮಾಸ್ಪದತಯಾ ಮಾ ನ ಭೂವಮಹಂ ಸದಾ |
ಭೂಯಾಸಮಿತಿ ಯೋ ದ್ರಷ್ಟಾ ಸೋಽಹಮಿತ್ಯವಧಾರಯ || ೨೫ ||

ಯಃ ಸಾಕ್ಷಿಲಕ್ಷಣೋ ಬೋಧಸ್ತ್ವಂಪದಾರ್ಥಃ ಸ ಉಚ್ಯತೇ |
ಸಾಕ್ಷಿತ್ವಮಪಿ ಬೋದ್ಧೃತ್ವಮವಿಕಾರಿತಯಾತ್ಮನಃ || ೨೬ ||

ದೇಹೇನ್ದ್ರಿಯಮನಃಪ್ರಾಣಾಹಂಕೃತಿಭ್ಯೋ ವಿಲಕ್ಷಣಃ |
ಪ್ರೋಜ್ಝಿತಾಶೇಷಷಡ್ಭಾವವಿಕಾರಸ್ತ್ವಂಪದಾಭಿಧಃ || ೨೭ ||

ತ್ವಮರ್ಥಮೇವಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ತದರ್ಥಂ ಚಿನ್ತಯೇತ್ಪುನಃ |
ಅತದ್ವ್ಯಾವೃತ್ತಿರೂಪೇಣ ಸಾಕ್ಷಾದ್ವಿಧಿಮುಖೇನ ಚ || ೨೮ ||

ನಿರಸ್ತಾಶೇಷಸಂಸಾರದೋಷೋಽಸ್ಥೂಲಾದಿಲಕ್ಷಣಃ |
ಅದೃಶ್ಯತ್ವಾದಿಗುಣಕಃ ಪರಾಕೃತತಮೋಮಲಃ || ೨೯ ||

ನಿರಸ್ತಾತಿಶಯಾನನ್ದಃ ಸತ್ಯಪ್ರಜ್ಞಾನವಿಗ್ರಹಃ |
ಸತ್ತಾಸ್ವಲಕ್ಷಣಃ ಪೂರ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮೇತಿ ಗೀಯತೇ || ೩೦ ||

ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಂ ಪರೇಶತ್ವಂ ತಥಾ ಸಮ್ಪೂರ್ಣಶಕ್ತಿತಾ |
ವೇದೈಃ ಸಮರ್ಥ್ಯತೇ ಯಸ್ಯ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೧ ||

ಯಜ್ಞಾನಾತ್ಸರ್ವವಿಜ್ಞಾನಂ ಶ್ರುತಿಷು ಪ್ರತಿಪಾದಿತಮ್ |
ಮೃದಾದ್ಯನೇಕದೃಷ್ಟಾನ್ತೈಸ್ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೨ ||

ಯದಾನನ್ತ್ಯಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯ ಶ್ರುತಿಸ್ತತ್ಸಿದ್ಧಯೇ ಜಗೌ |
ತತ್ಕಾರ್ಯತ್ವಂ ಪ್ರಪಞ್ಚಸ್ಯ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೩ ||

ವಿಜಿಜ್ಞಾಸ್ಯತಯಾ ಯಚ್ಚ ವೇದಾನ್ತೇಷು ಮುಮುಕ್ಷುಭಿಃ |
ಸಮರ್ಥ್ಯತೇಽತಿಯತ್ನೇನ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೪ ||

ಜೀವಾತ್ಮನಾ ಪ್ರವೇಶಶ್ಚ ನಿಯನ್ತೃತ್ವಂ ಚ ತಾನ್ಪ್ರತಿ |
ಶ್ರೂಯತೇ ಯಸ್ಯ ವೇದೇಷು ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೫ ||

ಕರ್ಮಣಾಂ ಫಲದಾತೃತ್ವಂ ಯಸ್ಯೈವ ಶ್ರೂಯತೇ ಶ್ರುತೌ |
ಜೀವನಾ ಹೇತುಕರ್ತೃತ್ವಂ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವಧಾರಯ || ೩೬ ||

ತತ್ತ್ವಂಪದಾರ್ಥೌ ನಿರ್ಣೀತೌ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಶ್ಚಿನ್ತ್ಯತೇಽಧುನಾ |
ತಾದಾತ್ಮ್ಯಮತ್ರ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಸ್ತಯೋರೇವ ಪದಾರ್ಥಯೋಃ || ೩೭ ||

ಸಂಸರ್ಗೋ ವಾ ವಿಶಿಷ್ಟೋ ವಾ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥೋ ನಾತ್ರ ಸಮ್ಮತಿಃ |
ಅಖಣ್ಡೈಕರಸತ್ವೇನ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥೋ ವಿದುಷಾಂ ಮತಃ || ೩೮ ||

ಪ್ರತ್ಯಗ್ಬೋಧೋ ಯ ಆಭಾತಿ ಸೋಽದ್ವಯಾನನ್ದಲಕ್ಷಣಃ |
ಅದ್ವಯಾನನ್ದರೂಪಶ್ಚ ಪ್ರತ್ಯಗ್ಬೋಧೈಕಲಕ್ಷಣಃ || ೩೯ ||

ಇತ್ಥಮನ್ಯೋನ್ಯತಾದಾತ್ಮ್ಯಪ್ರತಿಪತ್ತಿರ್ಯದಾ ಭವೇತ್ |
ಅಬ್ರಹ್ಮತ್ವಂ ತ್ವಮರ್ಥಸ್ಯ ವ್ಯಾವರ್ತೇತ ತಥೈವ ಹಿ || ೪೦ ||

ತದರ್ಥಸ್ಯ ಚ ಪಾರೋಕ್ಷ್ಯಂ ಯದ್ಯೇತಂ ಕಿಂ ತತಃ ಶೃಣು |
ಪೂರ್ಣಾನನ್ದೈಕರೂಪೇಣ ಪ್ರತ್ಯಗ್ಬೋಧೋಽವತಿಷ್ಠತೇ || ೪೧ ||

ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಂ ಚ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಪ್ರತಿಪಾದನೇ |
ಲಕ್ಷ್ಯೌ ತತ್ತ್ವಂಪದಾರ್ಥೌ ದ್ವಾವುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತತೇ || ೪೨ ||

ಹಿತ್ವಾ ದ್ವೌ ಶಬಲೌ ವಾಚ್ಯೌ ವಾಕ್ಯಂ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಬೋಧನೇ |
ಯಥಾ ಪ್ರವರ್ತತೇಽಸ್ಮಾಭಿಸ್ತಥಾ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮಾದರಾತ್ || ೪೩ ||

ಆಲಂಬನತಯಾಽಽಭಾತಿ ಯೋಽಸ್ಮತ್ಪ್ರತ್ಯಯಶಬ್ದಯೋಃ |
ಅನ್ತಃಕರಣಸಮ್ಭಿನ್ನಬೋಧಃ ಸ ತ್ವಂ ಪದಾಭಿಧಃ || ೪೪ ||

ಮಾಯೋಪಾಥಿರ್ಜಗದ್ಯೋನಿಃ ಸರ್ವಜ್ಞತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಃ |
ಪಾರೋಕ್ಷ್ಯಶಬಲಃ ಸತ್ಯಾದ್ಯಾತ್ಮಕಸ್ತತ್ಪದಾಭಿಧಃ || ೪೫ ||

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಪರೋಕ್ಷತೈಕಸ್ಯ ಸದ್ವಿತೀಯತ್ವಪೂರ್ಣತಾ |
ವಿರುಧ್ಯತೇ ಯತಸ್ತಸ್ಮಾಲ್ಲಕ್ಷಣಾ ಸಮ್ಪ್ರವರ್ತತೇ || ೪೬ ||

ಮಾನಾನ್ತರವಿರೋಧೇ ತು ಮುಖ್ಯಾರ್ಥಸ್ಯ ಪರಿಗ್ರಹೇ |
ಮುಖ್ಯಾರ್ಥೇನಾವಿನಾಭೂತೇ ಪ್ರತೀತಿರ್ಲಕ್ಷಣೋಚ್ಯತೇ || ೪೭ ||

ತತ್ತ್ವಮಸ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯೇಷು ಲಕ್ಷಣಾ ಭಾಗಲಕ್ಷಣಾ |
ಸೋಽಹಮಿತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಸ್ಥಪದಯೋರಿವ ನಾಪರಾ || ೪೮ ||

ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿವಾಕ್ಯಾರ್ಥಬೋಧೋ ಯಾವದ್ದೃಢೀ ಭವೇತ್ |
ಶಮಾದಿಸಹಿತಸ್ತಾವದಭ್ಯಸೇಚ್ಛ್ರವಣಾದಿಕಮ್ || ೪೯ ||

ಶ್ರುತ್ಯಾಚಾರ್ಯಪ್ರಸಾದೇನ ದೃಢೋ ಬೋಧೋ ಯದಾ ಭವೇತ್ |
ನಿರಸ್ತಾಶೇಷಸಂಸಾರನಿದಾನಃ ಪುರುಷಸ್ತದಾ || ೫೦ ||

ವಿಶೀರ್ಣಕಾರ್ಯಕರಣೋ ಭೂತಸೂಕ್ಷ್ಮೈರನಾವೃತಃ |
ವಿಮುಕ್ತಕರ್ಮನಿಗಡಃ ಸದ್ಯ ಏವ ವಿಮುಚ್ಯತೇ || ೫೧ ||

ಪ್ರಾರಬ್ಧಕರ್ಮವೇಗೇನ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತೋ ಯದಾ ಭವೇತ್ |
ಕಿಞ್ಚಿತ್ಕಾಲಮನಾರಬ್ಧಕರ್ಮಬನ್ಧಸ್ಯ ಸಂಕ್ಷಯೇ || ೫೨ ||

ನಿರಸ್ತಾತಿಶಯಾನನ್ದಂ ವೈಷ್ಣವಂ ಪರಮಂ ಪದಮ್ |
ಪುನರಾವೃತ್ತಿರಹಿತಂ ಕೈವಲ್ಯಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ || ೫೩ ||

ಇತಿ ಶ್ರೀಮತ್ಪರಮಹಂಸಪರಿವ್ರಾಜಕಾಚಾರ್ಯವರ್ಯ ಶ್ರೀಮಚ್ಛಙ್ಕರಾಚಾರ್ಯವಿರಚಿತಾ ವಾಕ್ಯವೃತ್ತಿಃ ||


ಇನ್ನಷ್ಟು ಶ್ರೀ ವಿಷ್ಣು ಸ್ತೋತ್ರಗಳು ನೋಡಿ.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

ನಿಮ್ಮದೊಂದು ಉತ್ತರ

error: Not allowed