Yuddha Kanda Sarga 130 – యుద్ధకాండ త్రింశదుత్తరశతతమః సర్గః (౧౩౦)


|| భరతసమాగమః ||

శ్రుత్వా తు పరమానందం భరతః సత్యవిక్రమః |
హృష్టమాజ్ఞాపయామాస శత్రుఘ్నం పరవీరహా || ౧ ||

దైవతాని చ సర్వాణి చైత్యాని నగరస్య చ |
సుగంధమాల్యైర్వాదిత్రైరర్చంతు శుచయో నరాః || ౨ ||

సూతాః స్తుతిపురాణజ్ఞాః సర్వే వైతాలికాస్తథా |
సర్వే వాదిత్రకుశలా గణకాశ్చాపి సంఘశః || ౩ ||

అభినిర్యాంతు రామస్య ద్రష్టుం శశినిభం ముఖమ్ |
భరతస్య వచః శ్రుత్వా శత్రుఘ్నః పరవీరహా || ౪ ||

విష్టీరనేకసాహస్రాశ్చోదయామాస వీర్యవాన్ |
సమీకురుత నిమ్నాని విషమాణి సమాని చ || ౫ ||

స్థలాని చ నిరస్యంతాం నందిగ్రామాదితః పరమ్ |
సించంతు పృథివీం కృత్స్నాం హిమశీతేన వారిణా || ౬ ||

తతోఽభ్యవకిరంత్వన్యే లాజైః పుష్పైశ్చ సర్వశః |
సముచ్ఛ్రితపతాకాస్తు రథ్యాః పురవరోత్తమే || ౭ ||

శోభయంతు చ వేశ్మాని సూర్యస్యోదయనం ప్రతి |
స్రగ్దామభిర్ముక్తపుష్పైః సుగంధైః పంచవర్ణకైః || ౮ ||

రాజమార్గమసంబాధం కిరంతు శతశో నరాః |
రాజదారాస్తథాఽమాత్యాః సైన్యాః సేనాగణాంగనాః || ౯ ||

బ్రాహ్మణాశ్చ సరాజన్యాః శ్రేణీముఖ్యాస్తథా గణాః |
ధృష్టిర్జయంతో విజయః సిద్ధార్థో హ్యర్థసాధకః || ౧౦ ||

అశోకో మంత్రపాలశ్చ సుమంత్రశ్చాపి నిర్యయుః |
మత్తైర్నాగసహస్రైశ్చ శాతకుంభవిభూషితైః || ౧౧ ||

అపరే హేమకక్ష్యాభిః సగజాభిః కరేణుభిః |
నిర్యయుస్తురగాక్రాంతై రథైశ్చ సుమహారథాః || ౧౨ ||

శక్త్యుష్టిప్రాసహస్తానాం సధ్వజానాం పతాకినామ్ |
తురగాణాం సహస్రైశ్చ ముఖ్యైర్ముఖ్యనరాన్వితైః || ౧౩ ||

పదాతీనాం సహస్రైశ్చ వీరాః పరివృతా యయుః |
తతో యానాన్యుపారూఢాః సర్వా దశరథస్త్రియః || ౧౪ ||

కౌసల్యాం ప్రముఖే కృత్వా సుమిత్రాం చాపి నిర్యయుః |
కైకేయ్యా సహితాః సర్వా నందిగ్రామముపాగమన్ || ౧౫ ||

కృత్స్నం చ నగరం తత్తు నందిగ్రామముపాగమత్ |
అశ్వానాం ఖురశబ్దేన రథనేమిస్వనేన చ || ౧౬ ||

శంఖదుందుభినాదేన సంచచాలేవ మేదినీ |
ద్విజాతిముఖ్యైర్ధర్మాత్మా శ్రేణీముఖ్యైః సనైగమైః || ౧౭ ||

మాల్యమోదకహస్తైశ్చ మంత్రిభిర్భరతో వృతః |
శంఖభేరీనినాదైశ్చ వందిభిశ్చాభివందితః || ౧౮ ||

ఆర్యపాదౌ గృహీత్వా తు శిరసా ధర్మకోవిదః |
పాండురం ఛత్రమాదాయ శుక్లమాల్యోపశోభితమ్ || ౧౯ ||

శుక్లే చ వాలవ్యజనే రాజార్హే హేమభూషితే |
ఉపవాసకృశో దీనశ్చీరకృష్ణాజినాంబరః || ౨౦ ||

భ్రాతురాగమనం శ్రుత్వా తత్పూర్వం హర్షమాగతః |
ప్రత్యుద్యయౌ తతో రామం మహాత్మా సచివైః సహ || ౨౧ ||

సమీక్ష్య భరతో వాక్యమువాచ పవనాత్మజమ్ |
కచ్చిన్న ఖలు కాపేయీ సేవ్యతే చలచిత్తతా || ౨౨ ||

న హి పశ్యామి కాకుత్స్థం రామమార్యం పరంతపమ్ |
కచ్చిన్న ఖలు దృశ్యంతే వానరాః కామరూపిణః || ౨౩ ||

అథైవముక్తే వచనే హనుమానిదమబ్రవీత్ |
అర్థం విజ్ఞాపయన్నేవ భరతం సత్యవిక్రమమ్ || ౨౪ ||

సదాఫలాన్కుసుమితాన్వృక్షాన్ప్రాప్య మధుస్రవాన్ |
భరద్వాజప్రసాదేన మత్తభ్రమరనాదితాన్ || ౨౫ ||

తస్య చైష వరో దత్తో వాసవేన పరంతప |
ససైన్యస్య తదాఽఽతిథ్యం కృతం సర్వగుణాన్వితమ్ || ౨౬ ||

నిస్వనః శ్రూయతే భీమః ప్రహృష్టానాం వనౌకసామ్ |
మన్యే వానరసేనా సా నదీం తరతి గోమతీమ్ || ౨౭ ||

రజోవర్షం సముద్ధూతం పశ్య వాలుకినీం ప్రతి |
మన్యే సాలవనం రమ్యం లోలయంతి ప్లవంగమాః || ౨౮ ||

తదేతద్దృశ్యతే దూరాద్విమలం చంద్రసన్నిభమ్ |
విమానం పుష్పకం దివ్యం మనసా బ్రహ్మనిర్మితమ్ || ౨౯ ||

రావణం బాంధవైః సార్ధం హత్వా లబ్ధం మహాత్మనా |
తరుణాదిత్యసంకాశం విమానం రామవాహనమ్ || ౩౦ ||

ధనదస్య ప్రసాదేన దివ్యమేతన్మనోజవమ్ |
ఏతస్మిన్భ్రాతరౌ వీరౌ వైదేహ్యా సహ రాఘవౌ || ౩౧ ||

సుగ్రీవశ్చ మహాతేజా రాక్షసేంద్రో విభీషణః |
తతో హర్షసముద్భూతో నిస్వనో దివమస్పృశత్ || ౩౨ ||

స్త్రీబాలయువవృద్ధానాం రామోఽయమితి కీర్తితే |
రథకుంజరవాజిభ్యస్తేఽవతీర్య మహీం గతాః || ౩౩ ||

దదృశుస్తం విమానస్థం నరాః సోమమివాంబరే |
ప్రాంజలిర్భరతో భూత్వా ప్రహృష్టో రాఘవోన్ముఖః || ౩౪ ||

స్వాగతేన యథార్థేన తతో రామమపూజయత్ |
మనసా బ్రహ్మణా సృష్టే విమానే భరతాగ్రజః || ౩౫ ||

రరాజ పృథుదీర్ఘాక్షో వజ్రపాణిరివాపరః |
తతో విమానాగ్రగతం భరతో భ్రాతరం తదా || ౩౬ ||

వవందే ప్రయతో రామం మేరుస్థమివ భాస్కరమ్ |
తతో రామాభ్యనుజ్ఞాతం తద్విమానమనుత్తమమ్ || ౩౭ ||

హంసయుక్తం మహావేగం నిష్పపాత మహీతలే |
ఆరోపితో విమానం తద్భరతః సత్యవిక్రమః || ౩౮ ||

రామమాసాద్య ముదితః పునరేవాభ్యవాదయత్ |
తం సముత్థాప్య కాకుత్స్థశ్చిరస్యాక్షిపథం గతమ్ || ౩౯ ||

అంకే భరతమారోప్య ముదితః పరిషస్వజే |
తతో లక్ష్మణమాసాద్య వైదేహీం చాభ్యవాదయత్ || ౪౦ || [పరంతప]

అభివాద్య తతః ప్రీతో భరతో నామ చాబ్రవీత్ |
సుగ్రీవం కైకయీపుత్రో జాంబవంతం తథాఽంగదమ్ || ౪౧ ||

మైందం చ ద్వివిదం నీలమృషభం పరిషస్వజే |
సుషేణం చ నలం చైవ గవాక్షం గంధమాదనమ్ || ౪౨ ||

శరభం పనసం చైవ భరతః పరిషస్వజే |
తే కృత్వా మానుషం రూపం వానరాః కామరూపిణః || ౪౩ ||

కుశలం పర్యపృచ్ఛంస్తే ప్రహృష్టా భరతం తదా |
అథాబ్రవీద్రాజపుత్రః సుగ్రీవం వానరర్షభమ్ || ౪౪ ||

పరిష్వజ్య మహాతేజా భరతో ధర్మిణాం వరః |
త్వమస్మాకం చతుర్ణాం తు భ్రాతా సుగ్రీవ పంచమః || ౪౫ ||

సౌహృదాజ్జాయతే మిత్రమపకారోఽరిలక్షణమ్ |
విభీషణం చ భరతః సాంత్వవాక్యమథాబ్రవీత్ || ౪౬ ||

దిష్ట్యా త్వయా సహాయేన కృతం కర్మ సుదుష్కరమ్ |
శత్రుఘ్నశ్చ తదా రామమభివాద్య సలక్ష్మణమ్ || ౪౭ ||

సీతాయాశ్చరణౌ పశ్చాద్వినయాదభ్యవాదయత్ |
రామో మాతరమాసాద్య విషణ్ణాం శోకకర్శితామ్ || ౪౮ ||

జగ్రాహ ప్రణతః పాదౌ మనో మాతుః ప్రసాదయన్ |
అభివాద్య సుమిత్రాం చ కైకేయీం చ యశస్వినీం || ౪౯ ||

స మాతౄశ్చ తతః సర్వాః పురోహితముపాగమత్ |
స్వాగతం తే మహాబాహో కౌసల్యానందవర్ధన || ౫౦ ||

ఇతి ప్రాంజలయః సర్వే నాగరా రామమబ్రువన్ |
తాన్యంజలిసహస్రాణి ప్రగృహీతాని నాగరైః || ౫౧ ||

వ్యాకోశానీవ పద్మాని దదర్శ భరతాగ్రజః |
పాదుకే తే తు రామస్య గృహీత్వా భరతః స్వయమ్ || ౫౨ ||

చరణాభ్యాం నరేంద్రస్య యోజయామాస ధర్మవిత్ |
అబ్రవీచ్చ తదా రామం భరతః స కృతాంజలిః || ౫౩ ||

ఏతత్తే రక్షితం రాజన్రాజ్యం నిర్యాతితం మయా |
అద్య జన్మ కృతార్థం మే సంవృత్తశ్చ మనోరథః || ౫౪ ||

యస్త్వాం పశ్యామి రాజానమయోధ్యాం పునరాగతమ్ |
అవేక్షతాం భవాన్కోశం కోష్ఠాగారం పురం బలమ్ || ౫౫ ||

భవతస్తేజసా సర్వం కృతం దశగుణం మయా |
తథా బ్రువాణం భరతం దృష్ట్వా తం భ్రాతృవత్సలమ్ || ౫౬ ||

ముముచుర్వానరా బాష్పం రాక్షసశ్చ విభీషణః |
తతః ప్రహర్షాద్భరతమంకమారోప్య రాఘవః || ౫౭ ||

యయౌ తేన విమానేన ససైన్యో భరతాశ్రమమ్ |
భరతాశ్రమమాసాద్య ససైన్యో రాఘవస్తదా || ౫౮ ||

అవతీర్య విమానాగ్రాదవతస్థే మహీతలే |
అబ్రవీచ్చ తదా రామస్తద్విమానమనుత్తమమ్ || ౫౯ ||

వహ వైశ్రవణం దేవమనుజానామి గమ్యతామ్ |
తతో రామాభ్యనుజ్ఞాతం తద్విమానమనుత్తమమ్ |
ఉత్తరాం దిశమాగమ్య జగామ ధనదాలయమ్ || ౬౦ ||

పురోహితస్యాత్మసమస్య రాఘవో
బృహస్పతేః శక్ర ఇవామరాధిపః |
నిపీడ్య పాదౌ పృథగాసనే శుభే
సహైవ తేనోపవివేశ రాఘవః || ౬౧ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే త్రింశదుత్తరశతతమః సర్గః || ౧౩౦ ||

యుద్ధకాండ ఏకత్రింశదుత్తరశతతమః సర్గః (౧౩౧) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed