Aranya Kanda Sarga 43 – అరణ్యకాండ త్రిచత్వారింశః సర్గః (౪౩)


|| లక్ష్మణశంకాప్రతిసమాధానమ్ ||

సా తం సంప్రేక్ష్య సుశ్రోణీ కుసుమాన్యపచిన్వతీ |
హైమరాజతవర్ణాభ్యాం పార్శ్వాభ్యాముపశోభితమ్ || ౧ ||

ప్రహృష్టా చానవద్యాంగీ మృష్టహాటకవర్ణినీ |
భర్తారమభిచక్రంద లక్ష్మణం చాపి సాయుధమ్ || ౨ ||

తయాఽఽహూతౌ నరవ్యాఘ్రౌ వైదేహ్యా రామలక్ష్మణౌ |
వీక్షమాణౌ తు తం దేశం తదా దదృశతుర్మృగమ్ || ౩ ||

శంకమానస్తు తం దృష్ట్వా లక్ష్మణో రామమబ్రవీత్ |
తమేవైనమహం మన్యే మారీచం రాక్షసం మృగమ్ || ౪ ||

చరంతో మృగయాం హృష్టాః పాపేనోపాధినా వనే |
అనేన నిహతా రాజన్ రాజానః కామరూపిణా || ౫ ||

అస్య మాయావిదో మాయామృగరూపమిదం కృతమ్ |
భానుమత్ పురుషవ్యాఘ్ర గంధర్వపురసన్నిభమ్ || ౬ ||

మృగో హ్యేవం విధో రత్నవిచిత్రో నాస్తి రాఘవ |
జగత్యాం జగతీనాథ మాయైషా హి న సంశయః || ౭ ||

ఏవం బ్రువాణం కాకుత్స్థం ప్రతివార్య శుచిస్మితా |
ఉవాచ సీతా సంహృష్టా చర్మణా హృతచేతనా || ౮ ||

ఆర్యపుత్రాభిరామోఽసౌ మృగో హరతి మే మనః |
ఆనయైనం మహాబాహో క్రీడార్థం నో భవిష్యతి || ౯ ||

ఇహాశ్రమపదేఽస్మాకం బహవః పుణ్యదర్శనాః |
మృగాశ్చరంతి సహితాః సృమరాశ్చమరాస్తథా || ౧౦ ||

ఋక్షాః పృషతసంఘాశ్చ వానరాః కిన్నరాస్తథా |
విచరంతి మహాబాహో రూపశ్రేష్ఠా మనోహరాః || ౧౧ ||

న చాస్య సదృశో రాజన్ దృష్టపూర్వో మృగః పురా |
తేజసా క్షమయా దీప్త్యా యథాఽయం మృగసత్తమః || ౧౨ ||

నానావర్ణవిచిత్రాంగో రత్నబిందుసమాచితః |
ద్యోతయన్ వనమవ్యగ్రం శోభతే శశిసన్నిభః || ౧౩ ||

అహో రూపమహో లక్ష్మీః స్వరసంపచ్చ శోభనా |
మృగోఽద్భుతో విచిత్రాంగో హృదయం హరతీవ మే || ౧౪ ||

యది గ్రహణమభ్యేతి జీవన్నేవ మృగస్తవ |
ఆశ్చర్యభూతం భవతి విస్మయం జనయిష్యతి || ౧౫ ||

సమాప్తవనవాసానాం రాజ్యస్థానాం చ నః పునః |
అంతఃపురవిభూషార్థో మృగ ఏష భవిష్యతి || ౧౬ ||

భరతస్యార్యపుత్రస్య శ్వశ్రూణాం మమ చ ప్రభో |
మృగరూపమిదం వ్యక్తం విస్మయం జనయిష్యతి || ౧౭ ||

జీవన్న యది తేఽభ్యేతి గ్రహణం మృగసత్తమః |
అజినం నరశార్దూల రుచిరం మే భవిష్యతి || ౧౮ ||

నిహతస్యాస్య సత్త్వస్య జాంబూనదమయత్వచి |
శష్పబృస్యాం వినీతాయామిచ్ఛామ్యహముపాసితుమ్ || ౧౯ ||

కామవృత్తమిదం రౌద్రం స్త్రీణామసదృశం మతమ్ |
వపుషా త్వస్య సత్త్వస్య విస్మయో జనితో మమ || ౨౦ ||

తేన కాంచనరోమ్ణా తు మణిప్రవరశృంగిణా |
తరుణాదిత్యవర్ణేన నక్షత్రపథవర్చసా || ౨౧ ||

బభూవ రాఘవస్యాపి మనో విస్మయమాగతమ్ |
ఏవం సీతావచః శ్రుత్వా తం దృష్ట్వా మృగమద్భుతమ్ || ౨౨ ||

లోభితస్తేన రూపేణ సీతాయా చ ప్రచోదితః |
ఉవాచ రాఘవో హృష్టో భ్రాతరం లక్ష్మణం వచః || ౨౩ ||

పశ్య లక్ష్మణ వైదేహ్యాః స్పృహాం మృగగతామిమామ్ |
రూపశ్రేష్ఠతయా హ్యేష మృగోఽద్య న భవిష్యతి || ౨౪ ||

న వనే నందనోద్దేశే న చైత్రరథసంశ్రయే |
కుతః పృథివ్యాం సౌమిత్రే యోఽస్య కశ్చిత్సమో మృగః || ౨౫ ||

ప్రతిలోమానులోమాశ్చ రుచిరా రోమరాజయః |
శోభంతే మృగమాశ్రిత్య చిత్రాః కనకబిందుభిః || ౨౬ ||

పశ్యాస్య జృంభమాణస్య దీప్తామగ్నిశిఖోపమామ్ |
జిహ్వాం ముఖాన్నిఃసరంతీం మేఘాదివ శతహ్రదామ్ || ౨౭ ||

మసారగల్లర్కముఖః శంఖముక్తానిభోదరః |
కస్య నామాభిరూపోఽసౌ న మనో లోభయేన్మృగః || ౨౮ ||

కస్య రూపమిదం దృష్ట్వా జాంబూనదమయం ప్రభో |
నానారత్నమయం దివ్యం న మనో విస్మయం వ్రజేత్ || ౨౯ ||

[* కిం పునర్మైథిలీ సీతా బాలా నారీ న విస్మయేత్ | *]
మాంసహేతోరపి మృగాన్ విహారార్థం చ ధన్వినః |
ఘ్నంతి లక్ష్మణ రాజానో మృగయాయాం మహావనే || ౩౦ ||

ధనాని వ్యవసాయేన విచీయంతే మహావనే |
ధాతవో వివిధాశ్చాపి మణిరత్నసువర్ణినః || ౩౧ ||

తత్సారమఖిలం నౄణాం ధనం నిచయవర్ధనమ్ |
మనసా చింతితం సర్వం యథా శుక్రస్య లక్ష్మణ || ౩౨ ||

అర్థీ యేనార్థకృత్యేన సంవ్రజత్యవిచారయన్ |
తమర్థమర్థశాస్త్రజ్ఞాః ప్రాహురర్థ్యాశ్చ లక్ష్మణ || ౩౩ ||

ఏతస్య మృగరత్నస్య పరార్ధ్యే కాంచనత్వచి |
ఉపవేక్ష్యతి వైదేహీ మయా సహ సుమధ్యమా || ౩౪ ||

న కాదలీ న ప్రియకీ న ప్రవేణీ న చావికీ |
భవేదేతస్య సదృశీ స్పర్శనేనేతి మే మతిః || ౩౫ ||

ఏష చైవ మృగః శ్రీమాన్ యశ్చ దివ్యో నభశ్చరః |
ఉభావేతౌ మృగౌ దివ్యౌ తారామృగమహీమృగౌ || ౩౬ ||

యది వాఽయం తథా యన్మాం భవేద్వదసి లక్ష్మణ |
మాయైషా రాక్షసస్యేతి కర్తవ్యోఽస్య వధో మయా || ౩౭ ||

ఏతేన హి నృశంసేన మారీచేనాకృతాత్మనా |
వనే విచరతా పూర్వం హింసితా మునిపుంగవాః || ౩౮ ||

ఉత్థాయ బహవో యేన మృగయాయాం జనాధిపాః |
నిహతాః పరమేష్వాసాస్తస్మాద్వధ్యస్త్వయం మృగః || ౩౯ ||

పురస్తాదిహ వాతాపిః పరిభూయ తపస్వినః |
ఉదరస్థో ద్విజాన్ హంతి స్వగర్భోఽశ్వతరీమివ || ౪౦ ||

స కదాచిచ్చిరాల్లోభాదాససాద మహామునిమ్ |
అగస్త్యం తేజసా యుక్తం భక్ష్యస్తస్య బభూవ హ || ౪౧ ||

సముత్థానే చ తద్రూపం కర్తుకామం సమీక్ష్య తమ్ |
ఉత్స్మయిత్వా తు భగవాన్ వాతాపిమిదమబ్రవీత్ || ౪౨ ||

త్వయావిగణ్య వాతాపే పరిభూతాః స్వతేజసా |
జీవలోకే ద్విజశ్రేష్ఠాస్తస్మాదసి జరాం గతః || ౪౩ ||

తదేతన్న భవేద్రక్షో వాతాపిరివ లక్ష్మణ |
మద్విధం యోఽతిమన్యేత ధర్మనిత్యం జితేంద్రియమ్ || ౪౪ ||

భవేద్ధతోఽయం వాతాపిరగస్త్యేనేవ మాం గతః |
ఇహ త్వం భవ సన్నద్ధో యంత్రితో రక్ష మైథిలీమ్ || ౪౫ ||

అస్యామాయత్తమస్మాకం యత్కృత్యం రఘునందన |
అహమేనం వధిష్యామి గ్రహీష్యామ్యపి వా మృగమ్ || ౪౬ ||

యావద్గచ్ఛామి సౌమిత్రే మృగమానయితుం ద్రుతమ్ |
పశ్య లక్ష్మణ వైదేహీం మృగత్వచి గతస్పృహామ్ || ౪౭ ||

త్వచా ప్రధానయా హ్యేష మృగోఽద్య న భవిష్యతి |
అప్రమత్తేన తే భావ్యమాశ్రమస్థేన సీతయా || ౪౮ ||

యావత్పృషతమేకేన సాయకేన నిహన్మ్యహమ్ |
హత్వైతచ్చర్మ చాదాయ శీఘ్రమేష్యామి లక్ష్మణ || ౪౯ ||

ప్రదక్షిణేనాతిబలేన పక్షిణా
జటాయుషా బుద్ధిమతా చ లక్ష్మణ |
భవాప్రమత్తః ప్రతిగృహ్య మైథిలీం
ప్రతిక్షణం సర్వత ఏవ శంకితః || ౫౦ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే త్రిచత్వారింశః సర్గః || ౪౩ ||

అరణ్యకాండ చతుశ్చత్వారింశః సర్గః (౪౪) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణే అరణ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed