Yuddha Kanda Sarga 97 – యుద్ధకాండ సప్తనవతితమః సర్గః (౯౭)


|| విరూపాక్షవధః ||

తథా తైః కృత్తగాత్రైస్తు దశగ్రీవేణ మార్గణైః |
బభూవ వసుధా తత్ర ప్రకీర్ణా హరిభిస్తదా || ౧ ||

రావణస్యాప్రసహ్యం తం శరసంపాతమేకతః |
న శేకుః సహితుం దీప్తం పతంగా జ్వలనం యథా || ౨ ||

తేఽర్దితా నిశితైర్బాణైః క్రోశంతో విప్రదుద్రువుః |
పావకార్చిః సమావిష్టా దహ్యమానా యథా గజాః || ౩ ||

ప్లవంగానామనీకాని మహాభ్రాణీవ మారుతః |
స యయౌ సమరే తస్మిన్విధమన్రావణః శరైః || ౪ ||

కదనం తరసా కృత్వా రాక్షసేంద్రో వనౌకసామ్ |
ఆససాద తతో యుద్ధే రాఘవం త్వరితస్తదా || ౫ ||

సుగ్రీవస్తాన్కపీన్దృష్ట్వా భగ్నాన్విద్రవతో రణే |
గుల్మే సుషేణం నిక్షిప్య చక్రే యుద్ధేఽద్భుతం మనః || ౬ ||

ఆత్మనః సదృశం వీరః స తం నిక్షిప్య వానరమ్ |
సుగ్రీవోఽభిముఖః శత్రుం ప్రతస్థే పాదపాయుధః || ౭ ||

పార్శ్వతః పృష్ఠతశ్చాస్య సర్వే యూథాధిపాః స్వయమ్ |
అనుజహ్రుర్మహాశైలాన్వివిధాంశ్చ మహాద్రుమాన్ || ౮ ||

స నర్దన్యుధి సుగ్రీవః స్వరేణ మహతా మహాన్ |
పాతయన్వివిధాంశ్చాన్యాన్జగామోత్తమరాక్షసాన్ || ౯ ||

మమంథ చ మహాకాయో రాక్షసాన్వానరేశ్వరః |
యుగాంతసమయే వాయుః ప్రవృద్ధానగమానివ || ౧౦ ||

రాక్షసానామనీకేషు శైలవర్షం వవర్ష హ |
అశ్మవర్షం యథా మేఘః పక్షిసంఘేషు కాననే || ౧౧ ||

కపిరాజవిముక్తైస్తైః శైలవర్షైస్తు రాక్షసాః |
వికీర్ణశిరసః పేతుర్నికృత్తా ఇవ పర్వతాః || ౧౨ ||

అథ సంక్షీయమాణేషు రాక్షసేషు సమంతతః |
సుగ్రీవేణ ప్రభగ్నేషు పతత్సు నినదత్సు చ || ౧౩ ||

విరూపాక్షః స్వకం నామ ధన్వీ విశ్రావ్య రాక్షసః |
రథాదాప్లుత్య దుర్ధర్షో గజస్కంధముపారుహత్ || ౧౪ ||

స తం ద్విరదమారుహ్య విరూపాక్షో మహారథః |
వినదన్భీమనిర్హ్రాదం వానరానభ్యధావత || ౧౫ ||

సుగ్రీవే స శరాన్ఘోరాన్విససర్జ చమూముఖే |
స్థాపయామాస చోద్విగ్నాన్రాక్షసాన్సంప్రహర్షయన్ || ౧౬ ||

స తు విద్ధః శితైర్బాణైః కపీంద్రస్తేన రక్షసా |
చుక్రోధ స మహాక్రోధో వధే చాస్య మనో దధే || ౧౭ ||

తతః పాదపముద్ధృత్య శూరః సంప్రధనో హరిః |
అభిపత్య జఘానాస్య ప్రముఖే తు మహాగజమ్ || ౧౮ ||

స తు ప్రహారాభిహతః సుగ్రీవేణ మహాగజః |
అపాసర్పద్ధనుర్మాత్రం నిషసాద ననాద చ || ౧౯ ||

గజాత్తు మథితాత్తూర్ణమపక్రమ్య స వీర్యవాన్ |
రాక్షసోఽభిముఖః శత్రుం ప్రత్యుద్గమ్య తతః కపిమ్ || ౨౦ ||

ఆర్షభం చర్మ ఖడ్గం చ ప్రగృహ్య లఘువిక్రమః |
భర్త్సయన్నివ సుగ్రీవమాససాద వ్యవస్థితమ్ || ౨౧ ||

స హి తస్యాభిసంక్రుద్ధః ప్రగృహ్య విపులాం శిలామ్ |
విరూపాక్షాయ చిక్షేప సుగ్రీవో జలదోపమామ్ || ౨౨ ||

స తాం శిలామాపతంతీం దృష్ట్వా రాక్షసపుంగవః |
అపక్రమ్య సువిక్రాంతః ఖడ్గేన ప్రాహరత్తదా || ౨౩ ||

తేన ఖడ్గప్రహారేణ రక్షసా బలినా హతః |
ముహూర్తమభవద్వీరో విసంజ్ఞ ఇవ వానరః || ౨౪ ||

స తదా సహసోత్పత్య రాక్షసస్య మహాహవే |
ముష్టిం సంవర్త్య వేగేన పాతయామాస వక్షసి || ౨౫ ||

ముష్టిప్రహారాభిహతో విరూపాక్షో నిశాచరః |
తేన ఖడ్గేన సంక్రుద్ధః సుగ్రీవస్య చమూముఖే || ౨౬ ||

కవచం పాతయామాస పద్భ్యామభిహతోఽపతత్ |
స సముత్థాయ పతితః కపిస్తస్య వ్యసర్జయత్ || ౨౭ ||

తలప్రహారమశనేః సమానం భీమనిస్వనమ్ |
తలప్రహారం తద్రక్షః సుగ్రీవేణ సముద్యతమ్ || ౨౮ ||

నైపుణ్యాన్మోచయిత్వైనం ముష్టినోరస్యతాడయత్ |
తతస్తు సంక్రుద్ధతరః సుగ్రీవో వానరేశ్వరః || ౨౯ ||

మోక్షితం చాత్మనో దృష్ట్వా ప్రహారం తేన రక్షసా |
స దదర్శాంతరం తస్య విరూపాక్షస్య వానరః || ౩౦ ||

తతో న్యపాతయత్క్రోధాచ్ఛంఖదేశే మహత్తలమ్ |
మహేంద్రాశనికల్పేన తలేనాభిహతః క్షితౌ || ౩౧ ||

పపాత రుధిరక్లిన్నః శోణితం చ సముద్వమన్ |
స్రోతోభ్యస్తు విరూపాక్షో జలం ప్రస్రవణాదివ || ౩౨ ||

వివృత్తనయనం క్రోధాత్సఫేనం రుధిరాప్లుతమ్ |
దదృశుస్తే విరూపాక్షం విరూపాక్షతరం కృతమ్ || ౩౩ ||

స్ఫురంతం పరివర్తంతం పార్శ్వేన రుధిరోక్షితమ్ |
కరుణం చ వినర్దంతం దదృశుః కపయో రిపుమ్ || ౩౪ ||

తథా తు తౌ సంయతి సంప్రయుక్తౌ
తరస్వినౌ వానరరాక్షసానామ్ |
బలార్ణవౌ సస్వనతుః సుభీమం
మహార్ణవౌ ద్వావివ భిన్నవేలౌ || ౩౫ ||

వినాశితం ప్రేక్ష్య విరూపనేత్రం
మహాబలం తం హరిపార్థివేన |
బలం సమస్తం కపిరాక్షసానాం
ఉన్మత్తగంగాప్రతిమం బభూవ || ౩౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే సప్తనవతితమః సర్గః || ౯౭ ||

యుద్ధకాండ అష్టనవతితమః సర్గః (౯౮) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed