Yuddha Kanda Sarga 31 – యుద్ధకాండ ఏకత్రింశః సర్గః (౩౧)


|| విద్యుజ్జిహ్వమాయాప్రయోగః ||

తతస్తమక్షోభ్యబలం లంకాధిపతయే చరాః |
సువేలే రాఘవం శైలే నివిష్టం ప్రత్యవేదయన్ || ౧ ||

చారాణాం రావణః శ్రుత్వా ప్రాప్తం రామం మహాబలమ్ |
జాతోద్వేగోఽభవత్కించిత్సచివానిదమబ్రవీత్ || ౨ ||

మంత్రిణః శీఘ్రమాయాంతు సర్వే వై సుసమాహితాః |
అయం నో మంత్రకాలో హి సంప్రాప్త ఇతి రాక్షసాః || ౩ ||

తస్య తచ్ఛాసనం శ్రుత్వా మంత్రిణోఽభ్యాగమన్ ద్రుతమ్ |
తతః స మంత్రయామాస సచివైః రాక్షసైః సహ || ౪ ||

మంత్రయిత్వా స దుర్ధర్షః క్షమం యత్సమనంతరమ్ |
విసర్జయిత్వా సచివాన్ప్రవివేశ స్వమాలయమ్ || ౫ ||

తతో రాక్షసమాహూయ విద్యుజ్జిహ్వం మహాబలమ్ |
మాయావిదం మహామాయః ప్రావిశద్యత్ర మైథిలీ || ౬ ||

విద్యుజ్జిహ్వం చ మాయాజ్ఞమబ్రవీద్రాక్షసాధిపః |
మోహయిష్యావహే సీతాం మాయయా జనకాత్మజామ్ || ౭ ||

శిరో మాయామయం గృహ్య రాఘవస్య నిశాచర |
త్వం మాం సముపతిష్ఠస్వ మహచ్చ సశరం ధనుః || ౮ ||

ఏవముక్తస్తథేత్యాహ విద్యుజ్జిహ్వో నిశాచరః |
[* దర్శయామాస తాం మాయాం సుప్రయుక్తాం స రావణే | *]
తస్య తుష్టోఽభవద్రాజా ప్రదదౌ చ విభూషణమ్ || ౯ ||

అశోకవనికాయాం తు సీతాదర్శనలాలసః |
నైరృతానామధిపతిః సంవివేశ మహాబలః || ౧౦ ||

తతో దీనామదైన్యార్హాం దదర్శ ధనదానుజః |
అధోముఖీం శోకపరాముపవిష్టాం మహీతలే || ౧౧ ||

భర్తారమేవ ధ్యాయంతీమశోకవనికాం గతామ్ |
ఉపాస్యమానాం ఘోరాభీ రాక్షసీభిరితస్తతః || ౧౨ ||

[* అధికపాఠః –
రాక్షసీభిర్వృతాం సీతాం పూర్ణచంద్రనిభాననామ్ |
ఉత్పాతమేఘజాలాభిశ్చంద్రరేఖామివావృతామ్ ||
భూషణైరుత్తమైః కైశ్చిన్మంగలార్థమలంకృతామ్ |
చరంతీం మారుతోద్ధూతాం క్షిప్తాం పుష్పలతామివ ||
హర్షశోకాంతరే మగ్నాం విషాదస్య విలక్షణామ్ |
స్తిమితామివ గాంభీర్యాన్నదీం భాగీరథీమివ ||
*]

ఉపసృత్య తతః సీతాం ప్రహర్షం నామ కీర్తయన్ |
ఇదం చ వచనం ధృష్టమువాచ జనకాత్మజామ్ || ౧౩ ||

సాంత్వమానా మయా భద్రే యముపాశ్రిత్య వల్గసే | [సాంత్వ్య]
ఖరహంతా స తే భర్తా రాఘవః సమరే హతః || ౧౪ ||

ఛిన్నం తే సర్వతో మూలం దర్పస్తే విహతో మయా |
వ్యసనేనాత్మనః సీతే మమ భార్యా భవిష్యసి || ౧౫ ||

విసృజేమాం మతిం మూఢే కిం మృతేన కరిష్యసి |
భవస్వ భద్రే భార్యాణాం సర్వాసామీశ్వరీ మమ || ౧౬ ||

అల్పపుణ్యే నివృత్తార్థే మూఢే పండితమానిని |
శృణు భర్తృవధం సీతే ఘోరం వృత్రవధం యథా || ౧౭ ||

సమాయాతః సముద్రాంతం మాం హంతుం కిల రాఘవః |
వానరేంద్రప్రణీతేన బలేన మహతా వృతః || ౧౮ ||

సనివిష్టః సముద్రస్య పీడ్య తీరమథోత్తరమ్ |
బలేన మహతా రామో వ్రజత్యస్తం దివాకరే || ౧౯ ||

అథాధ్వని పరిశ్రాంతమర్ధరాత్రే స్థితం బలమ్ |
సుఖసుప్తం సమాసాద్య చారితం ప్రథమం చరైః || ౨౦ ||

తత్ప్రహస్తప్రణీతేన బలేన మహతా మమ |
బలమస్య హతం రాత్రౌ యత్ర రామః సలక్ష్మణః || ౨౧ ||

పట్టిశాన్పరిఘాంశ్చక్రాన్ దండాన్ఖడ్గాన్మహాయసాన్ |
బాణజాలాని శూలాని భాస్వరాన్కూటముద్గరాన్ || ౨౨ ||

యష్టీశ్చ తోమరాన్ శక్తీశ్చక్రాణి ముసలాని చ |
ఉద్యమ్యోద్యమ్య రక్షోభిర్వానరేషు నిపాతితాః || ౨౩ ||

అథ సుప్తస్య రామస్య ప్రహస్తేన ప్రమాథినా |
అసక్తం కృతహస్తేన శిరశ్ఛిన్నం మహాసినా || ౨౪ ||

విభీషణః సముత్పత్య నిగృహీతో యదృచ్ఛయా |
దిశః ప్రవ్రాజితః సర్వేర్లక్ష్మణః ప్లవగైః సహ || ౨౫ ||

సుగ్రీవో గ్రీవయా శేతే భగ్నయా ప్లవగాధిపః |
నిరస్తహనుకః శేతే హనుమాన్రాక్షసైర్హతః || ౨౬ ||

జాంబవానథ జానుభ్యాముత్పతన్నిహతో యుధి |
పట్టిశైర్బహుభిశ్ఛిన్నో నికృత్తః పాదపో యథా || ౨౭ ||

మైందశ్చ ద్వివిదశ్చోభౌ నిహతౌ వానరర్షభౌ |
నిశ్వసంతౌ రుదంతౌ చ రుధిరేణ పరిప్లుతౌ || ౨౮ ||

అసినా వ్యాయతౌ ఛిన్నౌ మధ్యే హ్యరినిషూదనౌ |
అనుతిష్ఠతి మేదిన్యాం పనసః పనసో యథా || ౨౯ ||

నారాచైర్బహుభిశ్ఛిన్నః శేతే దర్యాం దరీముఖః |
కుముదస్తు మహాతేజా నిష్కూజః సాయకైః కృతః || ౩౦ ||

అంగదో బహుభిశ్ఛిన్నః శరైరాసాద్య రాక్షసైః |
పతితో రుధిరోద్గారీ క్షితౌ నిపతితాంగదః || ౩౧ ||

హరయో మథితా నాగైరథజాతైస్తథాఽపరే |
శాయితా మృదితాశ్చాశ్వైర్వాయువేగైరివాంబుదాః || ౩౨ ||

ప్రహృతాశ్చాపరే త్రస్తా హన్యమానా జఘన్యతః |
అభిద్రుతాస్తు రక్షోభిః సింహైరివ మహాద్విపాః || ౩౩ ||

సాగరే పతితాః కేచిత్కేచిద్గగనమాశ్రితాః |
ఋక్షా వృక్షానుపారూఢా వానరీం వృత్తిమాశ్రితాః || ౩౪ ||

సాగరస్య చ తీరేషు శైలేషు చ వనేషు చ |
పింగలాస్తే విరూపాక్షైర్బహుభిర్బహవో హతాః || ౩౫ ||

ఏవం తవ హతో భర్తా ససైన్యో మమ సేనయా |
క్షతజార్ద్రం రజోధ్వస్తమిదం చాస్యాహృతం శిరః || ౩౬ ||

తతః పరమదుర్ధర్షో రావణో రాక్షసాధిపః |
సీతాయాముపశృణ్వంత్యాం రాక్షసీమిదమబ్రవీత్ || ౩౭ ||

రాక్షసం క్రూరకర్మాణం విద్యుజ్జిహ్వం త్వమానయ |
యేన తద్రాఘవశిరః సంగ్రామాత్స్వయమాహృతమ్ || ౩౮ ||

విద్యుజ్జిహ్వస్తతో గృహ్య శిరస్తత్సశరాసనమ్ |
ప్రణామం శిరసా కృత్వా రావణస్యాగ్రతః స్థితః || ౩౯ ||

తమబ్రవీత్తతో రాజా రావణో రాక్షసం స్థితమ్ |
విద్యుజ్జిహ్వం మహాజిహ్వం సమీపపరివర్తినమ్ || ౪౦ ||

అగ్రతః కురు సీతాయాః శీఘ్రం దాశరథేః శిరః |
అవస్థాం పశ్చిమాం భర్తుః కృపణా సాధు పశ్యతు || ౪౧ ||

ఏవముక్తం తు తద్రక్షః శిరస్తత్ప్రియదర్శనమ్ |
ఉప నిక్షిప్య సీతాయాః క్షిప్రమంతరధీయత || ౪౨ ||

రావణశ్చాపి చిక్షేప భాస్వరం కార్ముకం మహత్ |
త్రిషు లోకేషు విఖ్యాతం సీతామిదమువాచ చ || ౪౩ ||

ఇదం తత్తవ రామస్య కార్ముకం జ్యాసమాయుతమ్ |
ఇహ ప్రహస్తేనానీతం హత్వా తం నిశి మానుషమ్ || ౪౪ ||

స విద్యుజ్జిహ్వేన సహైవ తచ్ఛిరో
ధనుశ్చ భూమౌ వినికీర్య రావణః |
విదేహరాజస్య సుతాం యశస్వినీం
తతోఽబ్రవీత్తాం భవ మే వశానుగా || ౪౫ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే ఏకత్రింశః సర్గః || ౩౧ ||

యుద్ధకాండ ద్వాత్రింశః సర్గః (౩౨) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి. 


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed