Sundarakanda Sarga (Chapter) 5 – సుందరకాండ పంచమ సర్గః (౫)


|| భవనవిచయః ||

తతః స మధ్యం గతమంశుమంతం
జ్యోత్స్నావితానం మహదుద్వమంతమ్ |
దదర్శ ధీమాన్దివి భానుమంతం
గోష్ఠే వృషం మత్తమివ భ్రమంతమ్ || ౧ ||

లోకస్య పాపాని వినాశయంతం
మహోదధిం చాపి సమేధయంతమ్ |
భూతాని సర్వాణి విరాజయంతం
దదర్శ శీతాంశుమథాభియాంతమ్ || ౨ ||

యా భాతి లక్ష్మీర్భువి మందరస్థా
తథా ప్రదోషేషు చ సాగరస్థా |
తథైవ తోయేషు చ పుష్కరస్థా
రరాజ సా చారునిశాకరస్థా || ౩ ||

హంసో యథా రాజతపంజరస్థః
సింహో యథా మందరకందరస్థః |
వీరో యథా గర్వితకుంజరస్థ-
-శ్చంద్రోఽపి బభ్రాజ తథాంబరస్థః || ౪ ||

స్థితః కకుద్మానివ తీక్ష్ణశృంగో
మహాచలః శ్వేత ఇవోచ్చశృంగః |
హస్తీవ జాంబూనదబద్ధశృంగో
రరాజ చంద్రః పరిపూర్ణశృంగః || ౫ ||

వినష్టశీతాంబుతుషారపంకో
మహాగ్రహగ్రాహవినష్టపంకః |
ప్రకాశలక్ష్మ్యాశ్రయనిర్మలాంకో
రరాజ చంద్రో భగవాన్ శశాంకః || ౬ ||

శిలాతలం ప్రాప్య యథా మృగేంద్రో
మహారణం ప్రాప్య యథా గజేంద్రః |
రాజ్యం సమాసాద్య యథా నరేంద్ర-
-స్తథా ప్రకాశో విరరాజ చంద్రః || ౭ ||

ప్రకాశచంద్రోదయనష్టదోషః
ప్రవృద్ధరక్షః పిశితాశదోషః |
రామాభిరామేరితచిత్తదోషః
స్వర్గప్రకాశో భగవాన్ ప్రదోషః || ౮ ||

తంత్రీస్వనాః కర్ణసుఖాః ప్రవృత్తాః
స్వపంతి నార్యః పతిభిః సువృత్తాః |
నక్తంచరాశ్చాపి తథా ప్రవృత్తాః
విహర్తుమత్యద్భుతరౌద్రవృత్తాః || ౯ ||

మత్తప్రమత్తాని సమాకులాని
రథాశ్వభద్రాసనసంకులాని |
వీరశ్రియా చాపి సమాకులాని
దదర్శ ధీమాన్ స కపిః కులాని || ౧౦ ||

పరస్పరం చాధికమాక్షిపంతి
భుజాంశ్చ పీనానధినిక్షిపంతి |
మత్తప్రలాపానధికం క్షిపంతి
మత్తాని చాన్యోన్యమధిక్షిపంతి || ౧౧ ||

రక్షాంసి వక్షాంసి చ విక్షిపంతి
గాత్రాణి కాంతాసు చ విక్షిపంతి |
రూపాణి చిత్రాణి చ విక్షిపంతి
దృఢాని చాపాని చ విక్షిపంతి || ౧౨ ||

దదర్శ కాంతాశ్చ సమాలభంత్య-
-స్తథాఽపరాస్తత్ర పునః స్వపంత్యః |
సురూపవక్త్రాశ్చ తథా హసంత్యః
క్రుద్ధాః పరాశ్చపి వినిఃశ్వసంత్యః || ౧౩ ||

మహాగజైశ్చాపి తథా నదద్భిః
సుపూజితైశ్చాపి తథా సుసద్భిః |
రరాజ వీరైశ్చ వినిఃశ్వసద్భి-
-ర్హ్రదో భుజంగైరివ నిఃశ్వసద్భిః || ౧౪ ||

బుద్ధిప్రధానాన్ రుచిరాభిధానాన్
సంశ్రద్దధానాన్ జగతః ప్రధానాన్ |
నానావిధానాన్ రుచిరాభిధానాన్
దదర్శ తస్యాం పురి యాతుధానాన్ || ౧౫ ||

ననంద దృష్ట్వా స చ తాన్సురూపా-
-న్నానాగుణానాత్మగుణానురూపాన్ |
విద్యోతమానాన్ స తదానురూపాన్
దదర్శ కాంశ్చిచ్చ పునర్విరూపాన్ || ౧౬ ||

తతో వరార్హాః సువిశుద్ధభావా-
-స్తేషాం స్త్రియస్తత్ర మహానుభావాః |
ప్రియేషు పానేషు చ సక్తభావా
దదర్శ తారా ఇవ సుప్రభావాః || ౧౭ ||

శ్రియా జ్వలంతీస్త్రపయోపగూఢా
నిశీథకాలే రమణోపగూఢాః |
దదర్శ కాశ్చిత్ప్రమదోపగూఢా
యథా విహంగాః కుసుమోపగూఢాః || ౧౮ ||

అన్యాః పునర్హర్మ్యతలోపవిష్టా-
-స్తత్ర ప్రియాంకేషు సుఖోపవిష్టాః |
భర్తుః ప్రియా ధర్మపరా నివిష్టా
దదర్శ ధీమాన్మదనాభివిష్టాః || ౧౯ ||

అప్రావృతాః కాంచనరాజివర్ణాః
కాశ్చిత్పరార్థ్యాస్తపనీయవర్ణాః |
పునశ్చ కాశ్చిచ్ఛశలక్ష్మవర్ణాః
కాంతప్రహీణా రుచిరాంగవర్ణాః || ౨౦ ||

తతః ప్రియాన్ప్రాప్య మనోభిరామాన్
సుప్రీతియుక్తాః ప్రసమీక్ష్య రామాః |
గృహేషు హృష్టాః పరమాభిరామాః
హరిప్రవీరః స దదర్శ రామాః || ౨౧ ||

చంద్రప్రకాశాశ్చ హి వక్త్రమాలా
వక్రాక్షిపక్ష్మాశ్చ సునేత్రమాలాః |
విభూషణానాం చ దదర్శ మాలాః
శతహ్రదానామివ చారుమాలాః || ౨౨ ||

న త్వేవ సీతాం పరమాభిజాతాం
పథి స్థితే రాజకులే ప్రజాతామ్ |
లతాం ప్రఫుల్లామివ సాధుజాతాం
దదర్శ తన్వీం మనసాఽభిజాతామ్ || ౨౩ ||

సనాతనే వర్త్మని సన్నివిష్టాం
రామేక్షణాంతాం మదనాభివిష్టామ్ |
భర్తుర్మనః శ్రీమదనుప్రవిష్టాం
స్త్రీభ్యో వరాభ్యశ్చ సదా విశిష్టామ్ || ౨౪ ||

ఉష్ణార్దితాం సానుసృతాస్రకంఠీం
పురా వరార్హోత్తమనిష్కకంఠీమ్ |
సుజాతపక్ష్మామభిరక్తకంఠీం
వనే ప్రనృత్తామివ నీలకంఠీమ్ || ౨౫ ||

అవ్యక్తరేఖామివ చంద్రరేఖాం
పాంసుప్రదిగ్ధామివ హేమరేఖామ్ |
క్షతప్రరూఢామివ బాణరేఖాం
వాయుప్రభిన్నామివ మేఘరేఖామ్ || ౨౬ ||

సీతామపశ్యన్మనుజేశ్వరస్య
రామస్య పత్నీం వదతాం వరస్య |
బభూవ దుఃఖాభిహతశ్చిరస్య
ప్లవంగమో మంద ఇవాచిరస్య || ౨౭ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకియే ఆదికావ్యే సుందరకాండే పంచమః సర్గః || ౫ ||

సుందరకాండ – షష్ఠః సర్గః  >>


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

స్పందించండి

error: Not allowed