Ayodhya Kanda Sarga 78 – అయోధ్యాకాండ అష్టసప్తతితమః సర్గః (౭౮)


|| కుబ్జావిక్షేపః ||

అథ యాత్రాం సమీహంతం శత్రుఘ్నః లక్ష్మణానుజః |
భరతం శోకసంతప్తమిదం వచనమబ్రవీత్ || ౧ ||

గతిర్యః సర్వ భూతానాం దుఃఖే కిం పునరాత్మనః |
స రామః సత్త్వసంపన్నః స్త్రియా ప్రవ్రాజితః వనమ్ || ౨ ||

బలవాన్ వీర్యసంపన్నో లక్ష్మణో నామ యోఽప్యసౌ |
కిం న మోచయతే రామం కృత్వా అపి పితృనిగ్రహమ్ || ౩ ||

పూర్వమేవ తు నిగ్రాహ్యః సమవేక్ష్య నయానయౌ |
ఉత్పథం యః సమారూఢో నార్యా రాజా వశం గతః || ౪ ||

ఇతి సంభాషమాణే తు శత్రుఘ్నే లక్ష్మణానుజే |
ప్రాగ్ద్వారేఽభూత్తదా కుబ్జా సర్వాభరణభూషితా || ౫ ||

లిప్తా చందనసారేణ రాజవస్త్రాణి బిభ్రతీ |
వివిధం వివిధైస్తైస్తైర్భూషణైశ్చ విభూషితా || ౬ ||

మేఖలాదామభిశ్చిత్రైః అన్యైశ్చ శుభభూషణైః |
బభాసే బహుభిర్బద్ధా రజ్జుబద్ధేవ వానరీ || ౭ ||

తాం సమీక్ష్య తదా ద్వాస్థాః సుభృశం పాపకారిణీమ్ |
గృహీత్వాఽకరుణం కుబ్జాం శత్రుఘ్నాయ న్యవేదయత్ || ౮ ||

యస్యాః కృతే వనే రామర్న్యస్త దేహశ్చ వః పితా |
సేయం పాపా నృశంసా చ తస్యాః కురు యథామతి || ౯ ||

శత్రుఘ్నశ్చ తదాజ్ఞాయ వచనం భృశదుఃఖితః |
అంతఃపురచరాన్ సర్వాన్ ఇత్యువాచ ధృతవ్రతః || ౧౦ ||

తీవ్రముత్పాదితం దుఃఖం భ్రాతౄణాం మే తథా పితుః |
యయా సేయం నృశంసస్య కర్మణః ఫలమశ్నుతామ్ || ౧౧ ||

ఏవముక్తా తు తేనాశు సఖీజనసమావృతా |
గృహీతా బలవత్ కుబ్జా సా తద్గృహమనాదయత్ || ౧౨ ||

తతః సుభృశ సంతప్తస్తస్యాః సర్వః సఖీజనః |
క్రుద్ధమాజ్ఞాయ శత్రుఘ్నం వ్యపలాయత సర్వశః || ౧౩ ||

ఆమంత్రయత కృత్స్నశ్చ తస్యాః సర్వసఖీజనః |
యథాఽయం సముపక్రాంతర్నిశ్శేషం నః కరిష్యతి || ౧౪ ||

సానుక్రోశాం వదాన్యాం చ ధర్మజ్ఞాం చ యశస్వినీమ్ |
కౌసల్యాం శరణం యామః సా హి నోఽస్తు ధ్రువా గతిః || ౧౫ ||

స చ రోషేణ తామ్రాక్షః శత్రుఘ్నః శత్రుతాపనః |
విచకర్ష తదా కుబ్జాం క్రోశంతీం ధరణీతలే || ౧౬ ||

తస్యా హ్యాకృష్యమాణాయా మంథరాయాస్తతస్తతః |
చిత్రం బహువిధం భాండం పృథివ్యాం తద్వ్యశీర్యత || ౧౭ ||

తేన భాండేన సంస్తీర్ణం శ్రీమద్రాజనివేశనమ్ |
అశోభత తదా భూయః శారదం గగనం యథా || ౧౮ ||

స బలీ బలవత్క్రోధాద్గృహీత్వా పురుషర్షభః |
కైకేయీమభినిర్భర్త్స్య బభాషే పరుషం వచః || ౧౯ ||

తైః వాక్యైః పరుషైర్దుఃఖైః కైకేయీ భృశదుఃఖితా |
శత్రుఘ్నభయసంత్రస్తా పుత్రం శరణమాగతా || ౨౦ ||

తాం ప్రేక్ష్య భరతః క్రుద్ధం శత్రుఘ్నమిదమబ్రవీత్ |
అవధ్యాః సర్వభూతానాం ప్రమదాః క్షమ్యతామితి || ౨౧ ||

హన్యామహమిమాం పాపాం కైకేయీం దుష్టచారిణీమ్ |
యది మాం ధార్మికో రామర్నాసూయేన్మాతృ ఘాతకమ్ || ౨౨ ||

ఇమామపి హతాం కుబ్జాం యది జానాతి రాఘవః |
త్వాం చ మాం చైవ ధర్మాత్మా నాభిభాషిష్యతే ధ్రువమ్ || ౨౩ ||

భరతస్య వచః శ్రుత్వా శత్రుఘ్నః లక్ష్మణానుజః |
న్యవర్తత తతః రోషాత్ తాం ముమోచ చ మంథరామ్ || ౨౪ ||

సా పాదమూలే కైకేయ్యాః మంథరా నిపపాత హ |
నిశ్శ్వసంతీ సుదుఃఖార్తా కృపణం విలలాప చ || ౨౫ ||

శత్రుఘ్న విక్షేప విమూఢసంజ్ఞామ్
సమీక్ష్య కుబ్జాం భరతస్య మాతా |
శనైః సమాశ్వాసయదార్తరూపామ్
క్రౌంచీం విలగ్నామివ వీక్షమాణామ్ || ౨౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్టసప్తతితమః సర్గః || ౭౮ ||

అయోధ్యాకాండ ఏకోనాశీతితమః సర్గః (౭౯) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed