Ayodhya Kanda Sarga 39 – అయోధ్యాకాండ ఏకోనచత్వారింశః సర్గః (౩౯)


|| వనగమనాపృచ్ఛా ||

రామస్య తు వచః శృత్వా మునివేషధరం చ తమ్ |
సమీక్ష్య సహ భార్యాభిః రాజా విగతచేతనః || ౧ ||

నైనం దుఃఖేన సంతప్తః ప్రత్యవైక్షత రాఘవమ్ |
న చైనమభిసంప్రేక్ష్య ప్రత్యభాషత దుర్మనాః || ౨ ||

స ముహూర్తమివాసంజ్ఞో దుఃఖితశ్చ మహీపతిః |
విలలాప మహాబాహుః రామమేవానుచింతయన్ || ౩ ||

మన్యే ఖలు మయా పూర్వం వివత్సా బహవః కృతాః |
ప్రాణినో హింసితా వాఽపి తస్మాదిదముపస్థితమ్ || ౪ ||

న త్వేవానాగతే కాలే దేహాచ్చ్యవతి జీవితమ్ |
కైకేయ్యా క్లిశ్యమానస్య మృత్యుర్మమ న విద్యతే || ౫ ||

యోఽహం పావకసంకాశం పశ్యామి పురతః స్థితమ్ |
విహాయ వసనే సూక్ష్మే తాపసాచ్ఛాదమాత్మజమ్ || ౬ ||

ఏకస్యాః ఖలు కైకేయ్యాః కృతేఽయం క్లిశ్యతే జనః |
స్వార్థే ప్రయతమానాయాః సంశ్రిత్య నికృతిం త్విమామ్ || ౭ ||

ఏవముక్త్వా తు వచనం బాష్పేణ పిహితేంద్రియః |
రామేతి సకృదేవోక్త్వా వ్యాహర్తుం న శశాక హ || ౮ ||

సంజ్ఞాం తు ప్రతిలభ్యైవ ముహూర్తాత్స మహీపతిః |
నేత్రాభ్యామశ్రుపూర్ణాభ్యాం సుమంత్రమిదమబ్రవీత్ || ౯ ||

ఔపవాహ్యం రథం యుక్త్వా త్వమాయాహి హయోత్తమైః |
ప్రాపయైనం మహాభాగమితో జనపదాత్పరమ్ || ౧౦ ||

ఏవం మన్యే గుణవతాం గుణానాం ఫలముచ్యతే |
పిత్రా మాత్రా చ యత్సాధుర్వీరో నిర్వాస్యతే వనమ్ || ౧౧ ||

రాజ్ఞో వచనమాజ్ఞాయ సుమంత్రః శీఘ్రవిక్రమః |
యోజయిత్వాఽఽయయౌ తత్ర రథమశ్వైరలంకృతమ్ || ౧౨ ||

తం రథం రాజపుత్రాయ సూతః కనకభూషితమ్ |
ఆచచక్షేఽంజలిం కృత్వా యుక్తం పరమవాజిభిః || ౧౩ ||

రాజా సత్వరమాహూయ వ్యాపృతం విత్తసంచయే |
ఉవాచ దేశకాలజ్ఞం నిశ్చితం సర్వతః శుచిమ్ || ౧౪ ||

వాసాంసి చ మహార్హాణి భూషణాని వరాణి చ |
వర్షాణ్యేతాని సంఖ్యాయ వైదేహ్యాః క్షిప్రమానయ || ౧౫ ||

నరేంద్రేణైవముక్తస్తు గత్వా కోశగృహం తతః |
ప్రాయచ్ఛత్సర్వమాహృత్య సీతాయై సమమేవ తత్ || ౧౬ ||

సా సుజాతా సుజాతాని వైదేహీ ప్రస్థితా వనమ్ |
భూషయామాస గాత్రాణి తైర్విచిత్రైర్విభూషణైః || ౧౭ ||

వ్యరాజయత వైదేహీ వేశ్మ తత్సువిభూషితా |
ఉద్యతోంశుమతః కాలే ఖం ప్రభేవ వివస్వతః || ౧౮ ||

తాం భుజాభ్యాం పరిష్వజ్య శ్వశ్రూర్వచనమబ్రవీత్ |
అనాచరంతీం కృపణం మూర్ధ్న్యుపాఘ్రాయ మైథిలీమ్ || ౧౯ ||

అసత్యః సర్వలోకేఽస్మిన్సతతం సత్కృతాః ప్రియైః |
భర్తారం నానుమన్యంతే వినిపాతగతం స్త్రియః || ౨౦ ||

ఏష స్వభావో నారీణామనుభూయ పురా సుఖమ్ |
అల్పామప్యాపదం ప్రాప్య దుష్యంతి ప్రజహత్యపి || ౨౧ ||

అసత్యశీలా వికృతా దుర్గ్రాహ్యహృదయాః సదా |
యువత్యః పాపసంకల్పాః క్షణమాత్రాద్విరాగిణః || ౨౨ ||

న కులం న కృతం విద్యాం న దత్తం నాపి సంగ్రహమ్ |
స్త్రీణాం గృహ్ణాతి హృదయమనిత్యహృదయా హి తాః || ౨౩ ||

సాధ్వీనాం హి స్థితానాం తు శీలే సత్యే శ్రుతే శమే |
స్త్రీణాం పవిత్రం పరమం పతిరేకో విశిష్యతే || ౨౪ ||

స త్వయా నావమంతవ్యః పుత్రః ప్రవ్రాజితో మమ |
తవ దైవతమస్త్వేషః నిర్ధనః సధనోఽపి వా || ౨౫ ||

విజ్ఞాయ వచనం సీతా తస్యా ధర్మార్థసంహితమ్ |
కృతాంజలిరువాచేదం శ్వశ్రూమభిముఖే స్థితామ్ || ౨౬ ||

కరిష్యే సర్వమేవాహమార్యా యదనుశాస్తి మామ్ |
అభిజ్ఞాఽస్మి యథా భర్తుః త్వర్తితవ్యం శ్రుతం చ మే || ౨౭ ||

న మామసజ్జనేనార్యా సమానయితుమర్హతి |
ధర్మాద్విచలితుం నాహమలం చంద్రాదివ ప్రభా || ౨౮ ||

నాతంత్రీ వాద్యతే వీణా నాచక్రో వర్తతే రథః |
నాపతిః సుఖమేధేత యా స్యాదపి శతాత్మజా || ౨౯ ||

మితం దదాతి హి పితా మితం మాతా మితం సుతః |
అమితస్య హి దాతారం భర్తారం కా న పూజయేత్ || ౩౦ ||

సాఽహమేవంగతా శ్రేష్ఠా శ్రుతర్ధర్మపరావరా |
ఆర్యే కిమవమన్యేఽహం స్త్రీణాం భర్తా హి దైవతమ్ || ౩౧ ||

సీతాయా వచనం శ్రుత్వా కౌసల్యా హృదయంగమమ్ |
శుద్ధసత్త్వా ముమోచాశ్రు సహసా దుఃఖహర్షజమ్ || ౩౨ ||

తాం ప్రాంజలిరభిక్రమ్య మాతృమధ్యేఽతిసత్కృతామ్ |
రామః పరమధర్మాత్మా మాతరం వాక్యమబ్రవీత్ || ౩౩ ||

అంబ మా దుఃఖితా భూస్త్వం పశ్య త్వం పితరం మమ |
క్షయో హి వనవాసస్య క్షిప్రమేవ భవిష్యతి || ౩౪ ||

సుప్తాయాస్తే గమిష్యంతి నవ వర్షాణి పంచ చ |
సా సమగ్రమిహ ప్రాప్తం మాం ద్రక్ష్యసి సుహృద్వృతమ్ || ౩౫ ||

ఏతావదభినీతార్థముక్త్వా స జననీం వచః |
త్రయః శతశతార్ధాశ్చ దదర్శావేక్ష్య మాతరః || ౩౬ ||

తాశ్చాపి స తథైవార్తా మాతౄర్దశరథాత్మజః |
ధర్మయుక్తమిదం వాక్యం నిజగాద కృతాంజలిః || ౩౭ ||

సంవాసాత్పరుషం కించిదజ్ఞానాద్వాఽపి యత్కృతమ్ |
తన్మే సమనుజానీత సర్వాశ్చామంత్రయామి వః || ౩౮ ||

వచనం రాఘవస్యైతద్ధర్మయుక్తం సమాహితమ్ |
శుశ్రువుస్తాః స్త్రియః సర్వాః శోకోపహతచేతసః || ౩౯ ||

జజ్ఞేఽథ తాసాం సన్నాదః క్రౌంచీనామివ నిస్వనః |
మానవేంద్రస్య భార్యాణామేవం వదతి రాఘవే || ౪౦ ||

మురజపణవమేఘఘోషవ-
-ద్దశరథవేశ్మ బభూవ యత్పురా |
విలపితపరిదేవనాకులం
వ్యసనగతం తదభూత్సుదుఃఖితమ్ || ౪౧ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే ఏకోనచత్వారింశః సర్గః || ౩౯ ||

అయోధ్యాకాండ చత్వారింశః సర్గః (౪౦) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed