Ayodhya Kanda Sarga 57 – అయోధ్యాకాండ సప్తపంచాశః సర్గః (౫౭)


|| సుమంత్రోపావర్తనమ్ ||

కథయిత్వా సుదుఃఖార్తః సుమంత్రేణ చిరం సహ |
రామే దక్షిణకూలస్థే జగామ స్వగృహం గుహః || ౧ ||

భరద్వాజాభిగమనం ప్రయాగే చ సహాసనమ్ |
ఆగిరేర్గమనం తేషాం తత్రస్థైరభిలక్షితమ్ || ౨ ||

అనుజ్ఞాతః సుమంత్రోఽథ యోజయిత్వా హయోత్తమాన్ |
అయోధ్యామేవ నగరీం ప్రయయౌ గాఢదుర్మనాః || ౩ ||

స వనాని సుగంధీని సరితశ్చ సరాంసి చ |
పశ్యన్నతియయౌ శీఘ్రం గ్రామాణి నగరాణి చ || ౪ ||

తతః సాయాహ్న సమయే తృతీయేఽహని సారథిః |
అయోధ్యాం సమనుప్రాప్య నిరానందాం దదర్శ హ || ౫ ||

స శూన్యామివ నిశ్శబ్దాం దృష్ట్వా పరమదుర్మనాః |
సుమంత్రశ్చింతయామాస శోకవేగసమాహతః || ౬ ||

కచ్చిన్న సగజా సాశ్వా సజనా సజనాధిపా |
రామసంతాపదుఃఖేన దగ్ధా శోకాగ్నినా పురీ || ౭ ||

ఇతి చింతాపరః సూతః వాజిభిః శ్రీఘ్రపాతిభిః |
నగరద్వారమాసాద్య త్వరితః ప్రవివేశ హ || ౮ ||

సుమంత్రమభియాంతం తం శతశోఽథ సహస్రశః |
క్వ రామైతి పృచ్ఛంతః సూతమభ్యద్రవన్నరాః || ౯ ||

తేషాం శశంస గంగాయామహమాపృచ్ఛ్య రాఘవమ్ |
అనుజ్ఞాతో నివృత్తోఽస్మి ధార్మికేణ మహాత్మనా || ౧౦ ||

తే తీర్ణా ఇతి విజ్ఞాయ బాష్పపూర్ణముఖా జనాః |
అహో ధిగితి నిశ్వస్య హా రామేతి చ చుక్రుశుః || ౧౧ ||

శుశ్రావ చ వచస్తేషాం బృందం బృందం చ తిష్ఠతామ్ |
హతాః స్మ ఖలు యే నేహ పశ్యామైతి రాఘవమ్ || ౧౨ ||

దానయజ్ఞవివాహేషు సమాజేషు మహత్సు చ |
న ద్రక్ష్యామః పునర్జాతు ధార్మికం రామమంతరా || ౧౩ ||

కిం సమర్థం జనస్యాస్య కిం ప్రియం కిం సుఖావహమ్ |
ఇతి రామేణ నగరం పితృవత్పరిపాలితమ్ || ౧౪ ||

వాతాయనగతానాం చ స్త్రీణామన్వంతరాపణమ్ |
రామ శోకాభితప్తానాం శుశ్రావ పరిదేవనమ్ || ౧౫ ||

స రాజమార్గమధ్యేన సుమంత్రః పిహితాననః |
యత్ర రాజా దశరథస్తదేవోపయయౌ గృహమ్ || ౧౬ ||

సోఽవతీర్య రథాచ్ఛీఘ్రం రాజవేశ్మ ప్రవిశ్య చ |
కక్ష్యాః సప్తాభిచక్రామ మహా జన సమాకులాః || ౧౭ ||

హర్మ్యైర్విమానైః ప్రాసాదైరవేక్ష్యాథ సమాగతమ్ |
హాహాకారకృతా నార్యో రామదర్శనకర్శితాః || ౧౮ ||

ఆయతైర్విమలైర్నేత్రైః అశ్రువేగపరిప్లుతైః |
అన్యోన్యమభివీక్షంతేఽవ్యక్తమార్తతరాః స్త్రియః || ౧౯ ||

తతో దశరథ స్త్రీణాం ప్రాసాదేభ్యస్తతస్తతః |
రామ శోకాభితప్తానాం మందం శుశ్రావ జల్పితమ్ || ౨౦ ||

సహ రామేణ నిర్యాతః వినా రామమిహాగతః |
సూతః కిం నామ కౌసల్యాం శోచంతీం ప్రతివక్ష్యతి || ౨౧ ||

యథా చ మన్యే దుర్జీవమేవం న సుకరం ధ్రువమ్ |
ఆచ్ఛిద్య పుత్రే నిర్యాతే కౌసల్యా యత్ర జీవతి || ౨౨ ||

సత్యరూపం తు తద్వాక్యం రాజ్ఞః స్త్రీణాం నిశామయన్ |
ప్రదీప్తమివ శోకేన వివేశ సహసా గృహమ్ || ౨౩ ||

స ప్రవిశ్యాష్టమీం కక్ష్యాం రాజానం దీనమాతురమ్ |
పుత్ర శోక పరిద్యూనమపశ్యత్ పాండరే గృహే || ౨౪ ||

అభిగమ్య తమాసీనం నరేంద్రమభివాద్య చ |
సుమంత్రః రామవచనం యథోక్తం ప్రత్యవేదయత్ || ౨౫ ||

స తూష్ణీమేవ తచ్ఛ్రుత్వా రాజా విభ్రాంతచేతనః |
మూర్ఛితో న్యపతద్భూమౌ రామ శోకాభిపీడితః || ౨౬ ||

తతోఽంతః పురమావిద్ధం మూర్ఛితే పృథివీపతౌ |
ఉద్ధృత్య బాహూ చుక్రోశ నృపతౌ పతితే క్షితౌ || ౨౭ ||

సుమిత్రయా తు సహితా కౌసల్యా పతితం పతిమ్ |
ఉత్థాపయామాస తదా వచనం చేదమబ్రవీత్ || ౨౮ ||

ఇమం తస్య మహాభాగ దూతం దుష్కరకారిణః |
వనవాసాదనుప్రాప్తం కస్మాన్న ప్రతిభాషసే || ౨౯ ||

అద్యేమమనయం కృత్వా వ్యపత్రపసి రాఘవ |
ఉత్తిష్ఠ సుకృతం తేఽస్తు శోకే న స్యాత్ సహాయతా || ౩౦ ||

దేవ యస్యా భయాద్రామం నాతుపృచ్ఛసి సారథిమ్ |
నేహ తిష్ఠతి కైకేయీ విస్రబ్ధం ప్రతిభాష్యతామ్ || ౩౧ ||

సా తథోక్త్వా మహారాజం కౌసల్యా శోకలాలసా |
ధరణ్యాం నిపపాతాశు బాష్ప విప్లుత భాషిణీ || ౩౨ ||

ఏవం విలపతీం దృష్ట్వా కౌసల్యాం పతితాం భువి |
పతిం చావేక్ష్య తాః సర్వాః సుస్వరం రురుదుః స్త్రియః || ౩౩ ||

తతస్తమంతః పుర నాదముత్థితమ్
సమీక్ష్య వృద్ధాస్తరుణాశ్చ మానవాః |
స్త్రియశ్చ సర్వా రురుదుః సమంతతః
పురం తదాసీత్ పునరేవ సంకులమ్ || ౩౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే సప్తపంచాశః సర్గః || ౫౭ ||

అయోధ్యాకాండ అష్టపంచాశః సర్గః (౫౮) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


పైరసీ ప్రకటన : నాగేంద్రాస్ న్యూ గొల్లపూడి వీరాస్వామి సన్ మరియు శ్రీఆదిపూడి వెంకటశివసాయిరామ్ గారు కలిసి మా రెండు పుస్తకాలను ("శ్రీ వారాహీ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ శ్యామలా స్తోత్రనిధి") ఉన్నది ఉన్నట్టు కాపీచేసి, పేరు మార్చి అమ్ముతున్నారు. దయచేసి గమనించగలరు.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed