Ayodhya Kanda Sarga 57 – అయోధ్యాకాండ సప్తపంచాశః సర్గః (౫౭)


|| సుమంత్రోపావర్తనమ్ ||

కథయిత్వా సుదుఃఖార్తః సుమంత్రేణ చిరం సహ |
రామే దక్షిణకూలస్థే జగామ స్వగృహం గుహః || ౧ ||

భరద్వాజాభిగమనం ప్రయాగే చ సహాసనమ్ |
ఆగిరేర్గమనం తేషాం తత్రస్థైరభిలక్షితమ్ || ౨ ||

అనుజ్ఞాతః సుమంత్రోఽథ యోజయిత్వా హయోత్తమాన్ |
అయోధ్యామేవ నగరీం ప్రయయౌ గాఢదుర్మనాః || ౩ ||

స వనాని సుగంధీని సరితశ్చ సరాంసి చ |
పశ్యన్నతియయౌ శీఘ్రం గ్రామాణి నగరాణి చ || ౪ ||

తతః సాయాహ్న సమయే తృతీయేఽహని సారథిః |
అయోధ్యాం సమనుప్రాప్య నిరానందాం దదర్శ హ || ౫ ||

స శూన్యామివ నిశ్శబ్దాం దృష్ట్వా పరమదుర్మనాః |
సుమంత్రశ్చింతయామాస శోకవేగసమాహతః || ౬ ||

కచ్చిన్న సగజా సాశ్వా సజనా సజనాధిపా |
రామసంతాపదుఃఖేన దగ్ధా శోకాగ్నినా పురీ || ౭ ||

ఇతి చింతాపరః సూతః వాజిభిః శ్రీఘ్రపాతిభిః |
నగరద్వారమాసాద్య త్వరితః ప్రవివేశ హ || ౮ ||

సుమంత్రమభియాంతం తం శతశోఽథ సహస్రశః |
క్వ రామైతి పృచ్ఛంతః సూతమభ్యద్రవన్నరాః || ౯ ||

తేషాం శశంస గంగాయామహమాపృచ్ఛ్య రాఘవమ్ |
అనుజ్ఞాతో నివృత్తోఽస్మి ధార్మికేణ మహాత్మనా || ౧౦ ||

తే తీర్ణా ఇతి విజ్ఞాయ బాష్పపూర్ణముఖా జనాః |
అహో ధిగితి నిశ్వస్య హా రామేతి చ చుక్రుశుః || ౧౧ ||

శుశ్రావ చ వచస్తేషాం బృందం బృందం చ తిష్ఠతామ్ |
హతాః స్మ ఖలు యే నేహ పశ్యామైతి రాఘవమ్ || ౧౨ ||

దానయజ్ఞవివాహేషు సమాజేషు మహత్సు చ |
న ద్రక్ష్యామః పునర్జాతు ధార్మికం రామమంతరా || ౧౩ ||

కిం సమర్థం జనస్యాస్య కిం ప్రియం కిం సుఖావహమ్ |
ఇతి రామేణ నగరం పితృవత్పరిపాలితమ్ || ౧౪ ||

వాతాయనగతానాం చ స్త్రీణామన్వంతరాపణమ్ |
రామ శోకాభితప్తానాం శుశ్రావ పరిదేవనమ్ || ౧౫ ||

స రాజమార్గమధ్యేన సుమంత్రః పిహితాననః |
యత్ర రాజా దశరథస్తదేవోపయయౌ గృహమ్ || ౧౬ ||

సోఽవతీర్య రథాచ్ఛీఘ్రం రాజవేశ్మ ప్రవిశ్య చ |
కక్ష్యాః సప్తాభిచక్రామ మహా జన సమాకులాః || ౧౭ ||

హర్మ్యైర్విమానైః ప్రాసాదైరవేక్ష్యాథ సమాగతమ్ |
హాహాకారకృతా నార్యో రామదర్శనకర్శితాః || ౧౮ ||

ఆయతైర్విమలైర్నేత్రైః అశ్రువేగపరిప్లుతైః |
అన్యోన్యమభివీక్షంతేఽవ్యక్తమార్తతరాః స్త్రియః || ౧౯ ||

తతో దశరథ స్త్రీణాం ప్రాసాదేభ్యస్తతస్తతః |
రామ శోకాభితప్తానాం మందం శుశ్రావ జల్పితమ్ || ౨౦ ||

సహ రామేణ నిర్యాతః వినా రామమిహాగతః |
సూతః కిం నామ కౌసల్యాం శోచంతీం ప్రతివక్ష్యతి || ౨౧ ||

యథా చ మన్యే దుర్జీవమేవం న సుకరం ధ్రువమ్ |
ఆచ్ఛిద్య పుత్రే నిర్యాతే కౌసల్యా యత్ర జీవతి || ౨౨ ||

సత్యరూపం తు తద్వాక్యం రాజ్ఞః స్త్రీణాం నిశామయన్ |
ప్రదీప్తమివ శోకేన వివేశ సహసా గృహమ్ || ౨౩ ||

స ప్రవిశ్యాష్టమీం కక్ష్యాం రాజానం దీనమాతురమ్ |
పుత్ర శోక పరిద్యూనమపశ్యత్ పాండరే గృహే || ౨౪ ||

అభిగమ్య తమాసీనం నరేంద్రమభివాద్య చ |
సుమంత్రః రామవచనం యథోక్తం ప్రత్యవేదయత్ || ౨౫ ||

స తూష్ణీమేవ తచ్ఛ్రుత్వా రాజా విభ్రాంతచేతనః |
మూర్ఛితో న్యపతద్భూమౌ రామ శోకాభిపీడితః || ౨౬ ||

తతోఽంతః పురమావిద్ధం మూర్ఛితే పృథివీపతౌ |
ఉద్ధృత్య బాహూ చుక్రోశ నృపతౌ పతితే క్షితౌ || ౨౭ ||

సుమిత్రయా తు సహితా కౌసల్యా పతితం పతిమ్ |
ఉత్థాపయామాస తదా వచనం చేదమబ్రవీత్ || ౨౮ ||

ఇమం తస్య మహాభాగ దూతం దుష్కరకారిణః |
వనవాసాదనుప్రాప్తం కస్మాన్న ప్రతిభాషసే || ౨౯ ||

అద్యేమమనయం కృత్వా వ్యపత్రపసి రాఘవ |
ఉత్తిష్ఠ సుకృతం తేఽస్తు శోకే న స్యాత్ సహాయతా || ౩౦ ||

దేవ యస్యా భయాద్రామం నాతుపృచ్ఛసి సారథిమ్ |
నేహ తిష్ఠతి కైకేయీ విస్రబ్ధం ప్రతిభాష్యతామ్ || ౩౧ ||

సా తథోక్త్వా మహారాజం కౌసల్యా శోకలాలసా |
ధరణ్యాం నిపపాతాశు బాష్ప విప్లుత భాషిణీ || ౩౨ ||

ఏవం విలపతీం దృష్ట్వా కౌసల్యాం పతితాం భువి |
పతిం చావేక్ష్య తాః సర్వాః సుస్వరం రురుదుః స్త్రియః || ౩౩ ||

తతస్తమంతః పుర నాదముత్థితమ్
సమీక్ష్య వృద్ధాస్తరుణాశ్చ మానవాః |
స్త్రియశ్చ సర్వా రురుదుః సమంతతః
పురం తదాసీత్ పునరేవ సంకులమ్ || ౩౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే సప్తపంచాశః సర్గః || ౫౭ ||

అయోధ్యాకాండ అష్టపంచాశః సర్గః (౫౮) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: మా రెండు పుస్తకాలు - "నవగ్రహ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ సూర్య స్తోత్రనిధి", విడుదల చేశాము. కొనుగోలుకు ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed