Ayodhya Kanda Sarga 58 – అయోధ్యాకాండ అష్టపంచాశః సర్గః (౫౮)


|| రామసందేశాఖ్యానమ్ ||

ప్రత్యాశ్వస్తః యదా రాజా మోహాత్ ప్రత్యాగతః పునః |
అథాఽఽజుహావ తం సూతం రామవృత్తాంతకారణాత్ || ౧ ||

తదా సూతో మహారాజం కృతాంజలిరుపస్థితః|
రామమేవానుశోచంతం దుఃఖశోకసమన్వితమ్ || ౨ ||

వృద్ధం పరమ సంతప్తం నవగ్రహమివ ద్విపమ్ |
వినిఃశ్వసంతం ధ్యాయంతమస్వస్థమివ కుంజరమ్ || ౩ ||

రాజా తు రజసా ధూతం ధ్వస్తాంగం సముపస్థితమ్ |
అశ్రుపూర్ణముఖం దీనమువాచ పరమార్తవత్ || ౪ ||

క్వ ను వత్స్యతి ధర్మాత్మా వృక్ష మూలముపాశ్రితః |
సోఽత్యంతసుఖితః సూత కిమశిష్యతి రాఘవః || ౫ ||

దుఃఖస్యానుచితో దుఃఖం సుమంత్ర శయనోచితః |
భూమిపాలాత్మజో భూమౌ శేతే కథమనాథవత్ || ౬ ||

యం యాంతమనుయాంతి స్మ పదాతిరథకుంజరాః |
స వత్స్యతి కథం రామః విజనం వనమాశ్రితః || ౭ ||

వ్యాలైః మృగైః ఆచరితం కృష్ణసర్పనిషేవితమ్ |
కథం కుమారౌ వైదేహ్యా సార్ధం వనముపస్థితౌ || ౮ ||

సుకుమార్యా తపస్విన్యా సుమంత్ర సహ సీతయా |
రాజపుత్రౌ కథం పాదైః అవరుహ్య రథాద్గతౌ || ౯ ||

సిద్ధార్థః ఖలు సూత త్వం యేన దృష్టౌ మమాత్మజౌ |
వనాంతం ప్రవిశంతౌ తౌ అశ్వినావివ మందరమ్ || ౧౦ ||

కిమువాచ వచో రామః కిమువాచ చ లక్ష్మణః |
సుమంత్ర వనమాసాద్య కిమువాచ చ మైథిలీ || ౧౧ ||

ఆసితం శయితం భుక్తం సూత రామస్య కీర్తయ |
జీవిష్యామ్యహమేతేన యయాతిరివ సాధుషు || ౧౨ ||

ఇతి సూతో నరేంద్రేణ చోదితః సజ్జమానయా |
ఉవాచ వాచా రాజానం సబాష్పపరిరబ్ధయా || ౧౩ ||

అబ్రవీన్మాం మహారాజ ధర్మమేవానుపాలయన్ |
అంజలిం రాఘవః కృత్వా శిరసాఽభిప్రణమ్య చ || ౧౪ ||

సూత మద్వచనాత్తస్య తాతస్య విదితాత్మనః |
శిరసా వందనీయస్య వంద్యౌ పాదౌ మహాత్మనః || ౧౫ ||

సర్వమంతః పురం వాచ్యం సూత మద్వచనాత్త్వయా |
ఆరోగ్యమవిశేషేణ యథాఽర్హం చాభివాదనమ్ || ౧౬ ||

మాతా చ మమ కౌసల్యా కుశలం చాభివాదనమ్ |
అప్రమాదం చ వక్తవ్యా బ్రూయాశ్చైనామిదం వచః || ౧౭ ||

ధర్మనిత్యా యథాకాలమగ్న్యగారపరా భవ |
దేవి దేవస్య పాదౌ చ దేవవత్ పరిపాలయ || ౧౮ ||

అభిమానం చ మానం చ త్యక్త్వా వర్తస్వ మాతృషు |
అనురాజానమార్యాం చ కైకేయీమంబ కారయ || ౧౯ ||

కుమారే భరతే వృత్తిర్వర్తితవ్యా చ రాజవత్ |
అర్థజ్యేష్ఠా హి రాజానో రాజధర్మమనుస్మర || ౨౦ ||

భరతః కుశలం వాచ్యః వాచ్యో మద్వచనేన చ |
సర్వాస్వైవ యథాన్యాయం వృత్తిం వర్తస్వ మాతృషు || ౨౧ ||

వక్తవ్యశ్చ మహాబాహురిక్ష్వాకు కులనందనః |
పితరం యౌవరాజ్యస్థో రాజ్యస్థమనుపాలయ || ౨౨ ||

అతిక్రాంతవయా రాజా మాస్మైనం వ్యవరోరుధః |
కుమారరాజ్యే జీవత్వం తస్యైవాజ్ఞాప్రవర్తనాత్ || ౨౩ ||

అబ్రవీచ్చాపి మాం భూయో భృశమశ్రూణి వర్తయన్ |
మాతేవ మమ మాతా తే ద్రష్టవ్యా పుత్రగర్ధినీ || ౨౪ ||

ఇత్యేవం మాం మహారాజ బృవన్నేవ మహాయశాః |
రామః రాజీవ తామ్రాక్షో భృశమశ్రూణ్యవర్తయత్ || ౨౫ ||

లక్ష్మణస్తు సుసంక్రుద్ధో నిశ్శ్వసన్ వాక్యమబ్రవీత్ |
కేనాయమపరాధేన రాజపుత్రః వివాసితః || ౨౬ ||

రాజ్ఞా తు ఖలు కైకేయ్యా లఘుత్వాశ్రిత్య శాసనమ్ |
కృతం కార్యమకార్యం వా వయం యేనాభిపీడితాః || ౨౭ ||

యది ప్రవ్రాజితః రామః లోభకారణకారితమ్ |
వరదాననిమిత్తం వా సర్వథా దుష్కృతం కృతమ్ || ౨౮ ||

ఇదం తావద్యథాకామమీశ్వరస్య కృతే కృతమ్ |
రామస్య తు పరిత్యాగే న హేతుముపలక్షయే || ౨౯ ||

అసమీక్ష్య సమారబ్ధం విరుద్ధం బుద్ధి లాఘవాత్ |
జనయిష్యతి సంక్రోశం రాఘవస్య వివాసనమ్ || ౩౦ ||

అహం తావన్ మహారాజే పితృత్వం నోపలక్షయే |
భ్రాతా భర్తా చ బంధుశ్చ పితా చ మమ రాఘవః || ౩౧ ||

సర్వలోకప్రియం త్యక్త్వా సర్వలోకహితే రతమ్ |
సర్వలోకోఽనురజ్యేత కథం త్వాఽనేన కర్మణా || ౩౨ ||

సర్వప్రజాభిరామం హి రామం ప్రవ్రాజ్య ధార్మికమ్ |
సర్వలోకం విరుధ్యేమం కథం రాజా భవిష్యసి || ౩౩ ||

జానకీ తు మహారాజ నిఃశ్వసంతీ మనస్వినీ |
భూతోపహతచిత్తేవ విష్ఠితా విస్మితా స్థితా || ౩౪ ||

అదృష్ట పూర్వ వ్యసనా రాజ పుత్రీ యశస్వినీ |
తేన దుఃఖేన రుదతీ నైవ మాం కించిదబ్రవీత్ || ౩౫ ||

ఉద్వీక్షమాణా భర్తారం ముఖేన పరిశుష్యతా |
ముమోచ సహసా బాష్పం మాం ప్రయాంతముదీక్ష్య సా || ౩౬ ||

తథైవ రామోఽశ్రు ముఖః కృతాంజలిః
స్థితోఽభవల్లక్ష్మణబాహు పాలితః |
తథైవ సీతా రుదతీ తపస్వినీ
నిరీక్షతే రాజరథం తథైవ మామ్ || ౩౭ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్టపంచాశః సర్గః || ౫౮ ||

అయోధ్యాకాండ ఏకోనషష్ఠితమః సర్గః (౫౯) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed