Yuddha Kanda Sarga 52 – యుద్ధకాండ ద్విపంచాశః సర్గః (౫౨)


|| ధూమ్రాక్షవధః ||

ధూమ్రాక్షం ప్రేక్ష్య నిర్యాంతం రాక్షసం భీమవిక్రమమ్ |
వినేదుర్వానరాః సర్వే ప్రహృష్టా యుద్ధకాంక్షిణః || ౧ ||

తేషాం సుతుములం యుద్ధం సంజజ్ఞే హరిరక్షసామ్ |
అన్యోన్యం పాదపైర్ఘోరం నిఘ్నతాం శూలముద్గరైః || ౨ ||

ఘోరైశ్చ పరిఘైశ్చిత్రైస్త్రిశూలైశ్చాపి సంహతైః |
రాక్షసైర్వానరా ఘోరైర్వినికృత్తాః సమంతతః || ౩ ||

వానరై రాక్షసాశ్చాపి ద్రుమైర్భూమౌ సమీకృతాః |
రాక్షసాశ్చాపి సంక్రుద్ధా వానరాన్నిశితైః శరైః || ౪ ||

వివ్యధుర్ఘోరసంకాశైః కంకపత్రైరజిహ్మగైః |
తే గదాభిశ్చ భీమాభిః పట్టిశైః కూటముద్గరైః || ౫ ||

విదార్యమాణా రక్షోభిర్వానరాస్తే మహాబలాః |
అమర్షాజ్జనితోద్ధర్షాశ్చక్రుః కర్మాణ్యభీతవత్ || ౬ ||

శరనిర్భిన్నగాత్రాస్తే శూలనిర్భిన్నదేహినః |
జగృహుస్తే ద్రుమాంస్తత్ర శిలాశ్చ హరియూథపాః || ౭ ||

తే భీమవేగా హరయో నర్దమానాస్తతస్తతః |
మమంథూ రాక్షసాన్భీమాన్నామాని చ బభాషిరే || ౮ ||

తద్బభూవాద్భుతం ఘోరం యుద్ధం వానరరక్షసామ్ |
శిలాభిర్వివిధాభిశ్చ బహుభిశ్చైవ పాదపైః || ౯ ||

రాక్షసా మథితాః కేచిద్వానరైర్జితకాశిభిః |
వవమూ రుధిరం కేచిన్ముఖై రుధిరభోజనాః || ౧౦ ||

పార్శ్వేషు దారితాః కేచిత్కేచిద్రాశీకృతా ద్రుమైః |
శిలాభిశ్చూర్ణితాః కేచిత్కేచిద్దంతైర్విదారితాః || ౧౧ ||

ధ్వజైర్విమథితైర్భగ్నైః స్వరైశ్చ వినిపాతితైః | [ఖరైశ్చ]
రథైర్విధ్వంసితైశ్చాపి పతితై రజనీచరైః || ౧౨ ||

గజేంద్రైః పర్వతాకారైః పర్వతాగ్రైర్వనౌకసామ్ |
మథితైర్వాజిభిః కీర్ణం సారోహైర్వసుధాతలమ్ || ౧౩ ||

వానరైర్భీమవిక్రాంతైరాప్లుత్యాప్లుత్య వేగితైః |
రాక్షసాః కరజైస్తీక్ష్ణైర్ముఖేషు వినికర్తితాః || ౧౪ ||

వివర్ణవదనా భూయో విప్రకీర్ణశిరోరుహాః |
మూఢాః శోణితగంధేన నిపేతుర్ధరణీతలే || ౧౫ ||

అన్యే పరమసంక్రుద్ధా రాక్షసా భీమనిఃస్వనాః |
తలైరేవాభిధావంతి వజ్రస్పర్శసమైర్హరీన్ || ౧౬ ||

వానరైరాపతంతస్తే వేగితా వేగవత్తరైః |
ముష్టిభిశ్చరణైర్దంతైః పాదపైశ్చావపోథితాః || ౧౭ ||

వానరైర్హన్యమానాస్తే రాక్షసా విప్రదుద్రువుః |
సైన్యం తు విద్రుతం దృష్ట్వా ధూమ్రాక్షో రాక్షసర్షభః || ౧౮ ||

క్రోధేన కదనం చక్రే వానరాణాం యుయుత్సతామ్ |
ప్రాసైః ప్రమథితాః కేచిద్వానరాః శోణితస్రవాః || ౧౯ ||

ముద్గరైరాహతాః కేచిత్పతితా ధరణీతలే |
పరిఘైర్మథితాః కేచిద్భిందిపాలైర్విదారితాః || ౨౦ ||

పట్టిశైరాహతాః కేచిద్విహ్వలంతో గతాసవః |
కేచిద్వినిహతాః శూలై రుధిరార్ద్రా వనౌకసః || ౨౧ ||

కేచిద్విద్రావితా నష్టాః సంక్రుద్ధై రాక్షసైర్యుధి | [సబలై]
విభిన్నహృదయాః కేచిదేకపార్శ్వేన దారితాః || ౨౨ ||

విదారితాస్త్రిశూలైశ్చ కేచిదాంత్రైర్వినిఃసృతాః |
తత్సుభీమం మహాయుద్ధం హరిరాక్షససంకులమ్ || ౨౩ ||

ప్రబభౌ శబ్దబహులం శిలాపాదపసంకులమ్ |
ధనుర్జ్యాతంత్రిమధురం హిక్కాతాలసమన్వితమ్ || ౨౪ ||

మందస్తనితసంగీతం యుద్ధగాంధర్వమాబభౌ |
ధూమ్రాక్షస్తు ధనుష్పాణిర్వానరాన్రణమూర్ధని || ౨౫ ||

హసన్విద్రావయామాస దిశస్తు శరవృష్టిభిః |
ధూమ్రాక్షేణార్దితం సైన్యం వ్యథితం వీక్ష్య మారుతిః || ౨౬ || [దృశ్య]

అభ్యవర్తత సంక్రుద్ధః ప్రగృహ్య విపులాం శిలామ్ |
క్రోధాద్ద్విగుణతామ్రాక్షః పితృతుల్యపరాక్రమః || ౨౭ ||

శిలాం తాం పాతయామాస ధూమ్రాక్షస్య రథం ప్రతి |
ఆపతంతీం శిలాం దృష్ట్వా గదాముద్యమ్య సంభ్రమాత్ || ౨౮ ||

రథాదాప్లుత్య వేగేన వసుధాయాం వ్యతిష్ఠత |
సా ప్రమథ్య రథం తస్య నిపపాత శిలా భువి || ౨౯ ||

సచక్రకూబరం సాశ్వం సధ్వజం సశరాసనమ్ |
స భంక్త్వా తు రథం తస్య హనుమాన్మారుతాత్మజః || ౩౦ ||

రక్షసాం కదనం చక్రే సస్కంధవిటపైర్ద్రుమైః |
విభిన్నశిరసో భూత్వా రాక్షసాః శోణితోక్షితాః || ౩౧ ||

ద్రుమైః ప్రవ్యథితాశ్చాన్యే నిపేతుర్ధరణీతలే |
విద్రావ్య రాక్షసం సైన్యం హనుమాన్మారుతాత్మజః || ౩౨ ||

గిరేః శిఖరమాదాయ ధూమ్రాక్షమభిదుద్రువే |
తమాపతంతం ధూమ్రాక్షో గదాముద్యమ్య వీర్యవాన్ || ౩౩ ||

వినర్దమానః సహసా హనుమంతమభిద్రవత్ |
తతః క్రుద్ధస్తు వేగేన గదాం తాం బహుకంటకామ్ || ౩౪ ||

పాతయామాస ధూమ్రాక్షో మస్తకే తు హనూమతః |
తాడితః స తయా తత్ర గదయా భీమరూపయా || ౩౫ ||

స కపిర్మారుతబలస్తం ప్రహారమచింతయన్ |
ధూమ్రాక్షస్య శిరోమధ్యే గిరిశృంగమపాతయత్ || ౩౬ ||

స విహ్వలితసర్వాంగో గిరిశృంగేణ తాడితః |
పపాత సహసా భూమౌ వికీర్ణ ఇవ పర్వతః || ౩౭ ||

ధూమ్రాక్షం నిహతం దృష్ట్వా హతశేషా నిశాచరాః |
త్రస్తాః ప్రవివిశుర్లంకాం వధ్యమానాః ప్లవంగమైః || ౩౮ ||

స తు పవనసుతో నిహత్య శత్రుం
క్షతజవహాః సరితశ్చ సన్నికీర్య |
రిపువధజనితశ్రమో మహాత్మా
ముదమగమత్కపిభిశ్చ పూజ్యమానః || ౩౯ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే ద్విపంచాశః సర్గః || ౫౨ ||

యుద్ధకాండ త్రిపంచాశః సర్గః (౫౩) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed