Read in తెలుగు / ಕನ್ನಡ / தமிழ் / देवनागरी / English (IAST)
|| రామాధిక్షేపః ||
తతః శరేణాభిహతో రామేణ రణకర్కశః |
పపాత సహసా వాలీ నికృత్త ఇవ పాదపః || ౧ ||
స భూమౌ న్యస్తసర్వాంగస్తప్తకాంచనభూషణః |
అపతద్దేవరాజస్య ముక్తరశ్మిరివ ధ్వజః || ౨ ||
తస్మిన్నిపతితే భూమౌ వానరాణాం గణేశ్వరే |
నష్టచంద్రమివ వ్యోమ న వ్యరాజత భూతలమ్ || ౩ ||
భూమౌ నిపతితస్యాపి తస్య దేహం మహాత్మనః |
న శ్రీర్జహాతి న ప్రాణా న తేజో న పరాక్రమః || ౪ ||
శక్రదత్తా వరా మాలా కాంచనీ వజ్రభూషితా |
దధార హరిముఖ్యస్య ప్రాణాంస్తేజః శ్రియం చ సా || ౫ ||
స తయా మాలయా వీరో హైమయా హరియూథపః |
సంధ్యానురక్తపర్యంతః పయోధర ఇవాభవత్ || ౬ ||
తస్య మాలా చ దేహశ్చ మర్మఘాతీ చ యః శరః |
త్రిధేవ రచితా లక్ష్మీః పతితస్యాపి శోభతే || ౭ ||
తదస్త్రం తస్య వీరస్య స్వర్గమార్గప్రభావనమ్ |
రామబాణాసనోత్క్షిప్తమావహత్ పరమాం గతిమ్ || ౮ ||
తం తదా పతితం సంఖ్యే గతార్చిషమివానలమ్ |
బహుమాన్య చ తం వీరం వీక్షమాణం శనైరివ || ౯ ||
యయాతిమివ పుణ్యాంతే దేవలోకాత్పరిచ్యుతమ్ |
ఆదిత్యమివ కాలేన యుగాంతే భువి పాతితమ్ || ౧౦ ||
మహేంద్రమివ దుర్ధర్షం మహేంద్రమివ దుఃసహమ్ |
మహేంద్రపుత్రం పతితం వాలినం హేమమాలినమ్ || ౧౧ ||
సింహోరస్కం మహాబాహుం దీప్తాస్యం హరిలోచనమ్ |
లక్ష్మణానుగతో రామో దదర్శోపససర్ప చ || ౧౨ ||
తం దృష్ట్వా రాఘవం వాలీ లక్ష్మణం చ మహాబలమ్ |
అబ్రవీత్ప్రశ్రితం వాక్యం పరుషం ధర్మసంహితమ్ || ౧౩ ||
త్వం నరాధిపతేః పుత్రః ప్రథితః ప్రియదర్శనః |
కులీనః సత్త్వసంపన్నస్తేజస్వీ చరితవ్రతః || ౧౪ ||
పరాఙ్ముఖవధం కృత్వా కో ను ప్రాప్తస్త్వయా గుణః |
యదహం యుద్ధసంరబ్ధః శరేణోరసి తాడితః || ౧౫ ||
[* అధికశ్లోకః –
కులీనః సత్త్వసంపన్నస్తేజస్వీ చరితవ్రతః |
రామః కరుణవేదీ చ ప్రజానాం చ హితే రతః ||
*]
సానుక్రోశో జితోత్సాహః సమయజ్ఞో దృఢవ్రతః |
ఇతి తే సర్వభూతాని కథయంతి యశో భువి || ౧౬ ||
దమః శమః క్షమా ధర్మో ధృతిః సత్యం పరాక్రమః |
పార్థివానాం గుణా రాజన్ దండశ్చాప్యపరాధిషు || ౧౭ ||
తాన్ గుణాన్ సంప్రధార్యాహమగ్ర్యం చాభిజనం తవ |
తారయా ప్రతిషిద్ధోఽపి సుగ్రీవేణ సమాగతః || ౧౮ ||
న మామన్యేన సంరబ్ధం ప్రమత్తం యోద్ధుమర్హతి |
ఇతి మే బుద్ధిరుత్పన్నా బభూవాదర్శనే తవ || ౧౯ ||
స త్వాం వినిహతాత్మానం ధర్మధ్వజమధార్మికమ్ |
జానే పాపసమాచారం తృణైః కూపమివావృతమ్ || ౨౦ ||
సతాం వేషధరం పాపం ప్రచ్ఛన్నమివ పావకమ్ |
నాహం త్వామభిజానామి ధర్మచ్ఛద్మాభిసంవృతమ్ || ౨౧ ||
విషయే వా పురే వా తే యదా నాపకరోమ్యహమ్ |
న చ త్వామవజానే చ కస్మాత్త్వం హంస్యకిల్బిషమ్ || ౨౨ ||
ఫలమూలాశనం నిత్యం వానరం వనగోచరమ్ |
మామిహాప్రతియుద్ధ్యంతమన్యేన చ సమాగతమ్ || ౨౩ ||
లింగమప్యస్తి తే రాజన్ దృశ్యతే ధర్మసంహితమ్ |
కః క్షత్రియకులే జాతః శ్రుతవాన్నష్టసంశయః || ౨౪ ||
ధర్మలింగప్రతిచ్ఛన్నః క్రూరం కర్మ సమాచరేత్ |
రామ రాజకులే జాతో ధర్మవానితి విశ్రుతః || ౨౫ ||
అభవ్యో భవ్యరూపేణ కిమర్థం పరిధావసి |
సామ దానం క్షమా ధర్మః సత్యం ధృతిపరాక్రమౌ || ౨౬ ||
పార్థివానాం గుణా రాజన్ దండశ్చాప్యపరాధిషు |
వయం వనచరా రామ మృగా మూలఫలాశనాః || ౨౭ ||
ఏషా ప్రకృతిరస్మాకం పురుషస్త్వం నరేశ్వరః |
భూమిర్హిరణ్యం రూప్యం చ విగ్రహే కారణాని చ || ౨౮ ||
అత్ర కస్తే వనే లోభో మదీయేషు ఫలేషు వా |
నయశ్చ వినయశ్చోభౌ నిగ్రహానుగ్రహావపి || ౨౯ ||
రాజవృత్తిరసంకీర్ణా న నృపాః కామవృత్తయః |
త్వం తు కామప్రధానశ్చ కోపనశ్చానవస్థితః || ౩౦ ||
రాజవృత్తైశ్చ సంకీర్ణః శరాసనపరాయణః |
న తేఽస్త్యపచితిర్ధర్మే నార్థే బుద్ధిరవస్థితా || ౩౧ ||
ఇంద్రియైః కామవృత్తః సన్ కృష్యసే మనుజేశ్వర |
హత్వా బాణేన కాకుత్స్థ మామిహానపరాధినమ్ || ౩౨ ||
కిం వక్ష్యసి సతాం మధ్యే కర్మ కృత్వా జుగుప్సితమ్ |
రాజహా బ్రహ్మహా గోఘ్నశ్చోరః ప్రాణివధే రతః || ౩౩ ||
నాస్తికః పరివేత్తా చ సర్వే నిరయగామినః |
సూచకశ్చ కదర్యశ్చ మిత్రఘ్నో గురుతల్పగః || ౩౪ ||
లోకం పాపాత్మనామేతే గచ్ఛంత్యత్ర న సంశయః |
అధార్యం చర్మ మే సద్భీ రోమాణ్యస్థి చ వర్జితమ్ || ౩౫ ||
అభక్ష్యాణి చ మాంసాని త్వద్విధైర్ధర్మచారిభిః |
పంచ పంచనఖా భక్ష్యా బ్రహ్మక్షత్రేణ రాఘవ || ౩౬ ||
శల్యకః శ్వావిధో గోధా శశః కూర్మశ్చ పంచమః |
చర్మ చాస్థి చ మే రాజన్ న స్పృశంతి మనీషిణః || ౩౭ ||
అభక్ష్యాణి చ మాంసాని సోఽహం పంచనఖో హతః |
తారయా వాక్యముక్తోఽహం సత్యం సర్వజ్ఞయా హితమ్ || ౩౮ ||
తదతిక్రమ్య మోహేన కాలస్య వశమాగతః |
త్వయా నాథేన కాకుత్స్థ న సనాథా వసుంధరా || ౩౯ ||
ప్రమదా శీలసంపన్నా ధూర్తేన పతినా యథా |
శఠో నైకృతికః క్షుద్రో మిథ్యాప్రశ్రితమానసః || ౪౦ ||
కథం దశరథేన త్వం జాతః పాపో మహాత్మనా |
ఛిన్నచారిత్రకక్ష్యేణ సతాం ధర్మాతివర్తినా || ౪౧ ||
త్యక్తధర్మాంకుశేనాహం నిహతో రామహస్తినా |
అశుభం చాప్యయుక్తం చ సతాం చైవ విగర్హితమ్ || ౪౨ ||
వక్ష్యసే చేదృశం కృత్వా సద్భిః సహ సమాగతః |
ఉదాసీనేషు యోఽస్మాసు విక్రమస్తే ప్రకాశితః || ౪౩ ||
అపకారిషు తం రాజన్ న హి పశ్యామి విక్రమమ్ |
దృశ్యమానస్తు యుధ్యేథా మయా యది నృపాత్మజ || ౪౪ ||
అద్య వైవస్వతం దేవం పశ్యేస్త్వం నిహతో మయా |
త్వయాఽదృశ్యేన తు రణే నిహతోఽహం దురాసదః || ౪౫ ||
ప్రసుప్తః పన్నగేనేవ నరః పాపవశం గతః |
సుగ్రీవప్రియకామేన యదహం నిహతస్త్వయా || ౪౬ ||
మామేవ యది పూర్వం త్వమేతదర్థమచోదయః |
మైథిలీమహమేకాహ్నా తవ చానీతవాన్ భవేత్ || ౪౭ ||
కంఠే బద్ధ్వా ప్రదద్యాం తే నిహతం రావణం రణే |
న్యస్తాం సాగరతోయే వా పాతాలే వాపి మైథిలీమ్ || ౪౮ ||
ఆనయేయం తవాదేశాచ్ఛ్వేతామశ్వతరీమివ |
యుక్తం యత్ప్రాప్నుయాద్రాజ్యం సుగ్రీవః స్వర్గతే మయి || ౪౯ ||
అయుక్తం యదధర్మేణ త్వయాఽహం నిహతో రణే |
కామమేవంవిధో లోకః కాలేన వినియుజ్యతే |
క్షమం చేద్భవతా ప్రాప్తముత్తరం సాధు చింత్యతామ్ || ౫౦ ||
ఇత్యేవముక్త్వా పరిశుష్కవక్రః
శరాభిఘాతాద్వ్యథితో మహాత్మా |
సమీక్ష్య రామం రవిసన్నికాశం
తూష్ణీం బభూవామరరాజసూనుః || ౫౧ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే సప్తదశః సర్గః || ౧౭ ||
Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.
