Kishkindha Kanda Sarga 16 – కిష్కింధాకాండ షోడశః సర్గః (౧౬)


|| వాలిసంహారః ||

తామేవం బ్రువతీం తారాం తారాధిపనిభాననామ్ |
వాలీ నిర్భర్త్సయామాస వచనం చేదమబ్రవీత్ || ౧ ||

గర్జతోఽస్య చ సంరంభం భ్రాతుః శత్రోర్విశేషతః |
మర్షయిష్యామ్యహం కేన కారణేన వరాననే || ౨ ||

అధర్షితానాం శూరాణాం సమరేష్వనివర్తినామ్ |
ధర్షణామర్షణం భీరు మరణాదతిరిచ్యతే || ౩ ||

సోఢుం న చ సమర్థోఽహం యుద్ధకామస్య సంయుగే |
సుగ్రీవస్య చ సంరంభం హీనగ్రీవస్య గర్జతః || ౪ ||

న చ కార్యో విషాదస్తే రాఘవం ప్రతి మత్కృతే |
ధర్మజ్ఞశ్చ కృతజ్ఞశ్చ కథం పాపం కరిష్యతి || ౫ ||

నివర్తస్వ సహ స్త్రీభిః కథం భూయోఽనుగచ్ఛసి |
సౌహృదం దర్శితం తారే మయి భక్తిః కృతా త్వయా || ౬ ||

ప్రతియోత్స్యామ్యహం గత్వా సుగ్రీవం జహి సంభ్రమమ్ |
దర్పమాత్రం వినేష్యామి న చ ప్రాణైర్విమోక్ష్యతే || ౭ ||

అహం హ్యాజిస్థితస్యాస్య కరిష్యామి యథేప్సితమ్ |
వృక్షైర్ముష్టిప్రహారైశ్చ పీడితః ప్రతియాస్యతి || ౮ ||

న మే గర్వితమాయస్తం సహిష్యతి దురాత్మవాన్ |
కృతం తారే సహాయత్వం సౌహృదం దర్శితం మయి || ౯ ||

శాపితాసి మమ ప్రాణైర్నివర్తస్వ జనేన చ |
అహం జిత్వా నివర్తిష్యే తమహం భ్రాతరం రణే || ౧౦ ||

తం తు తారా పరిష్వజ్య వాలినం ప్రియవాదినీ |
చకార రుదతీ మందం దక్షిణా సా ప్రదక్షిణమ్ || ౧౧ ||

తతః స్వస్త్యయనం కృత్వా మంత్రవద్విజయైషిణీ |
అంతఃపురం సహ స్త్రీభిః ప్రవిష్టా శోకమోహితా || ౧౨ ||

ప్రవిష్టాయాం తు తారాయాం సహ స్త్రీభిః స్వమాలయమ్ |
నగరాన్నిర్యయౌ క్రుద్ధో మహాసర్ప ఇవ శ్వసన్ || ౧౩ ||

స నిష్పత్య మహాతేజా వాలీ పరమరోషణః |
సర్వతశ్చారయన్ దృష్టిం శత్రుదర్శనకాంక్షయా || ౧౪ ||

స దదర్శ తతః శ్రీమాన్ సుగ్రీవం హేమపింగళమ్ |
సుసంవీతమవష్టబ్ధం దీప్యమానమివానలమ్ || ౧౫ ||

స తం దృష్ట్వా మహావీర్యం సుగ్రీవం పర్యవస్థితమ్ |
గాఢం పరిదధే వాసో వాలీ పరమరోషణః || ౧౬ ||

స వాలీ గాఢసంవీతో ముష్టిముద్యమ్య వీర్యవాన్ |
సుగ్రీవమేవాభిముఖో యయౌ యోద్ధుం కృతక్షణః || ౧౭ ||

శ్లిష్టముష్టిం సముద్యమ్య సంరబ్ధతరమాగతః |
సుగ్రీవోఽపి తముద్దిశ్య వాలినం హేమమాలినమ్ || ౧౮ ||

తం వాలీ క్రోధతామ్రాక్షః సుగ్రీవం రణపండితమ్ |
ఆపతంతం మహావేగమిదం వచనమబ్రవీత్ || ౧౯ ||

ఏష ముష్టిర్మయా బద్ధో గాఢః సన్నిహితాంగుళిః |
మయా వేగవిముక్తస్తే ప్రాణానాదాయ యాస్యతి || ౨౦ ||

ఏవముక్తస్తు సుగ్రీవః క్రుద్ధో వాలినమబ్రవీత్ |
తవ చైవ హరన్ ప్రాణాన్ ముష్టిః పతతు మూర్ధని || ౨౧ ||

తాడితస్తేన సంక్రుద్ధస్తమభిక్రమ్య వేగితః |
అభవచ్ఛోణితోద్గారీ సోత్పీడ ఇవ పర్వతః || ౨౨ ||

సుగ్రీవేణ తు నిస్సంగం సాలముత్పాట్య తేజసా |
గాత్రేష్వభిహతో వాలీ వజ్రేణేవ మహాగిరిః || ౨౩ ||

స తు వాలీ ప్రచలితః సాలతాడనవిహ్వలః |
గురుభారసమాక్రాంతో నౌసార్థ ఇవ సాగరే || ౨౪ ||

తౌ భీమబలవిక్రాంతౌ సుపర్ణసమవేగినౌ |
ప్రవృద్ధౌ ఘోరవపుషౌ చంద్రసూర్యావివాంబరే || ౨౫ ||

పరస్పరమమిత్రఘ్నౌ ఛిద్రాన్వేషణతత్పరౌ |
తతోఽవర్ధత వాలీ తు బలవీర్యసమన్వితః || ౨౬ ||

సూర్యపుత్రో మహావీర్యః సుగ్రీవః పరిహీయతే |
వాలినా భగ్నదర్పస్తు సుగ్రీవో మందవిక్రమః || ౨౭ ||

వాలినం ప్రతి సామర్షో దర్శయామాస రాఘవమ్ |
వృక్షైః సశాఖైః సశిఖైర్వజ్రకోటినిభైర్నఖైః || ౨౮ ||

ముష్టిభిర్జానుభిః పద్భిర్బాహుభిశ్చ పునః పునః |
తయోర్యుద్ధమభూద్ఘోరం వృత్రవాసవయోరివ || ౨౯ ||

తౌ శోణితాక్తౌ యుద్ధ్యేతాం వానరౌ వనచారిణౌ |
మేఘావివ మహాశబ్దైస్తర్జయానౌ పరస్పరమ్ || ౩౦ ||

హీయమానమథోఽపశ్యత్సుగ్రీవం వానరేశ్వరమ్ |
ప్రేక్షమాణం దిశశ్చైవ రాఘవః స ముహుర్ముహుః || ౩౧ ||

తతో రామో మహాతేజా ఆర్తం దృష్ట్వా హరీశ్వరమ్ |
శరం చ వీక్షతే వీరో వాలినో వధకారణాత్ || ౩౨ ||

తతో ధనుషి సంధాయ శరమాశీవిషోపమమ్ |
పూరయామాస తచ్చాపం కాలచక్రమివాంతకః || ౩౩ ||

తస్య జ్యాతలఘోషేణ త్రస్తాః పత్రరథేశ్వరాః |
ప్రదుద్రువుర్మృగాశ్చైవ యుగాంత ఇవ మోహితాః || ౩౪ ||

ముక్తస్తు వజ్రనిర్ఘోషః ప్రదీప్తాశనిసన్నిభః |
రాఘవేణ మహాబాణో వాలివక్షసి పాతితః || ౩౫ ||

తతస్తేన మహాతేజా వీర్యోత్సిక్తః కపీశ్వరః |
వేగేనాభిహతో వాలీ నిపపాత మహీతలే || ౩౬ ||

ఇంద్రధ్వజ ఇవోద్ధూతః పౌర్ణమాస్యాం మహీతేలే |
ఆశ్వయుక్సమయే మాసి గతశ్రీకో విచేతనః || ౩౭ ||

నరోత్తమః కాలయుగాంతకోపమం
శరోత్తమం కాంచనరూప్యభూషితమ్ |
ససర్జ దీప్తం తమమిత్రమర్దనం
సధూమమగ్నిం ముఖతో యథా హరః || ౩౮ ||

అథోక్షితః శోణితతోయవిస్రవైః
సుపుష్పితాశోక ఇవానలోద్ధతః |
విచేతనో వాసవసూనురాహవే
విభ్రంశితేంద్రధ్వజవత్క్షితిం గతః || ౩౯ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే షోడశః సర్గః || ౧౬ ||

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed