Aranya Kanda Sarga 51 – అరణ్యకాండ ఏకపంచాశః సర్గః (౫౧)


|| జటాయూరావణయుద్ధమ్ ||

ఇత్యుక్తస్య యథాన్యాయం రావణస్య జటాయుషా |
క్రుద్ధస్యాగ్నినిభాః సర్వా రేజుర్వింశతిదృష్టయః || ౧ ||

సంరక్తనయనః కోపాత్తప్తకాంచనకుండలః |
రాక్షసేంద్రోఽభిదుద్రావ పతగేంద్రమమర్షణః || ౨ ||

స సంప్రహారస్తుములస్తయోస్తస్మిన్ మహావనే |
బభూవ వాతోద్ధతయోర్మేఘయోర్గగనే యథా || ౩ ||

తద్బభూవాద్భుతం యుద్ధం గృధ్రరాక్షసయోస్తదా |
సపక్షయోర్మాల్యవతోర్మహాపర్వతయోరివ || ౪ ||

తతో నాలీకనారాచైస్తీక్ష్ణాగ్రైశ్చ వికర్ణిభిః |
అభ్యవర్షన్మహాఘోరైర్గృధ్రరాజం మహాబలః || ౫ ||

స తాని శరజాలాని గృధ్రః పత్రరథేశ్వరః |
జటాయుః ప్రతిజగ్రాహ రావణాస్త్రాణి సంయుగే || ౬ ||

తస్య తీక్ష్ణనఖాభ్యాం తు చరణాభ్యాం మహాబలః |
చకార బహుధా గాత్రే వ్రణాన్ పతగసత్తమః || ౭ ||

అథ క్రోధాద్దశగ్రీవో జగ్రాహ దశ మార్గణాన్ |
మృత్యుదండనిభాన్ ఘోరాన్ శత్రుమర్దనకాంక్షయా || ౮ ||

స తైర్బాణైర్మహావీర్యః పూర్ణముక్తైరజిహ్మగైః |
బిభేద నిశితైస్తీక్ష్ణైర్గృధ్రం ఘోరైః శిలీముఖైః || ౯ ||

స రాక్షసరథే పశ్యన్ జానకీం బాష్పలోచనామ్ |
అచింతయిత్వా తాన్ బాణాన్ రాక్షసం సమభిద్రవత్ || ౧౦ ||

తతోఽస్య సశరం చాపం ముక్తామణివిభూషితమ్ |
చరణాభ్యాం మహాతేజా బభంజ పతగేశ్వరః || ౧౧ ||

తతోఽన్యద్ధనురాదాయ రావణః క్రోధమూర్ఛితః |
వవర్ష శరవర్షాణి శతశోఽథ సహస్రశః || ౧౨ ||

శరైరావారితస్తస్య సంయుగే పతగేశ్వరః |
కులాయముపసంప్రాప్తః పక్షీవ ప్రబభౌ తదా || ౧౩ ||

స తాని శరవర్షాణి పక్షాభ్యాం చ విధూయ చ |
చరణాభ్యాం మహాతేజా బభంజాస్య మహద్ధనుః || ౧౪ ||

తచ్చాగ్నిసదృశం దీప్తం రావణస్య శరావరమ్ |
పక్షాభ్యాం స మహావీర్యో వ్యాధునోత్పతగేశ్వరః || ౧౫ ||

కాంచనోరశ్ఛదాన్ దివ్యాన్ పిశాచవదనాన్ ఖరాన్ |
తాంశ్చాస్య జవసంపన్నాన్ జఘాన సమరే బలీ || ౧౬ ||

వరం త్రివేణుసంపన్నం కామగం పావకార్చిషమ్ |
మణిహేమవిచిత్రాంగం బభంజ చ మహారథమ్ || ౧౭ ||

పూర్ణచంద్రప్రతీకాశం ఛత్రం చ వ్యజనైః సహ |
పాతయామాస వేగేన గ్రాహిభీ రాక్షసైః సహ || ౧౮ ||

సారథేశ్చాస్య వేగేన తుండేనైవ మహచ్ఛిరః |
పునర్వ్యపాహరచ్ఛ్రీమాన్ పక్షిరాజో మహాబలః || ౧౯ ||

స భగ్నధన్వా విరథో హతాశ్వో హతసారథిః |
అంకేనాదాయ వైదేహీం పపాత భువి రావణః || ౨౦ ||

దృష్ట్వా నిపతితం భూమౌ రావణం భగ్నవాహనమ్ |
సాధు సాధ్వితి భూతాని గృధ్రరాజమపూజయన్ || ౨౧ ||

పరిశ్రాంతం తు తం దృష్ట్వా జరయా పక్షియూథపమ్ |
ఉత్పపాత పునర్హృష్టో మైథిలీం గృహ్య రావణః || ౨౨ ||

తం ప్రహృష్టం నిధాయాంకే గచ్ఛంతం జనకాత్మజామ్ |
గృధ్రరాజః సముత్పత్య సమభిద్రుత్య రావణమ్ || ౨౩ ||

సమావార్య మహాతేజా జటాయురిదమబ్రవీత్ |
వజ్రసంస్పర్శబాణస్య భార్యాం రామస్య రావణ || ౨౪ ||

అల్పబుద్ధే హరస్యేనాం వధాయ ఖలు రక్షసామ్ |
సమిత్రబంధుః సామాత్యః సబలః సపరిచ్ఛదః || ౨౫ ||

విషపానం పిబస్యేతత్పిపాసిత ఇవోదకమ్ |
అనుబంధమజానంతః కర్మణామవిచక్షణాః || ౨౬ ||

శీఘ్రమేవ వినశ్యంతి యథా త్వం వినశిష్యసి |
బద్ధస్త్వం కాలపాశేన క్వ గతస్తస్య మోక్ష్యసే || ౨౭ ||

వధాయ బడిశం గృహ్య సామిషం జలజో యథా |
న హి జాతు దురాధర్షో కాకుత్స్థౌ తవ రావణ || ౨౮ ||

ధర్షణం చాశ్రమస్యాస్య క్షమిష్యేతే తు రాఘవౌ |
యథా త్వయా కృతం కర్మ భీరుణా లోకగర్హితమ్ || ౨౯ ||

తస్కరాచరితో మార్గో నైష వీరనిషేవితః |
యుద్ధ్యస్వ యది శూరోఽసి ముహూర్తం తిష్ఠ రావణ || ౩౦ ||

శయిష్యసే హతో భూమౌ యథా భ్రాతా ఖరస్తథా |
పరేతకాలే పురుషో యత్కర్మ ప్రతిపద్యతే || ౩౧ ||

వినాశాయాత్మనోఽధర్మ్యం ప్రతిపన్నోఽసి కర్మ తత్ |
పాపానుబంధో వై యస్య కర్మణః కర్మ కో ను తత్ || ౩౨ ||

కుర్వీత లోకాధిపతిః స్వయంభూర్భగవానపి |
ఏవముక్త్వా శుభం వాక్యం జటాయుస్తస్య రక్షసః || ౩౩ ||

నిపపాత భృశం పృష్ఠే దశగ్రీవస్య వీర్యవాన్ |
తం గృహీత్వా నఖైస్తీక్ష్ణైర్విరరాద సమంతతః || ౩౪ ||

అధిరూఢో గజారోహో యథా స్యాద్దుష్టవారణమ్ |
విరరాద నఖైరస్య తుండం పృష్ఠే సమర్పయన్ || ౩౫ ||

కేశాంశ్చోత్పాటయామాస నఖపక్షముఖాయుధః |
స తథా గృధ్రరాజేన క్లిశ్యమానో ముహుర్ముహుః || ౩౬ ||

అమర్షస్ఫురితోష్ఠః సన్ ప్రాకంపత స రావణః |
స పరిష్వజ్య వైదేహీం వామేనాంకేన రావణః || ౩౭ ||

తలేనాభిజఘానాశు జటాయుం క్రోధమూర్ఛితః |
జటాయుస్తమభిక్రమ్య తుండేనాస్య ఖగాధిపః || ౩౮ ||

వామబాహూన్ దశ తదా వ్యపాహరదరిందమః |
సంఛిన్నబాహోః సద్యైవ బాహవః సహసాఽభవన్ || ౩౯ ||

విషజ్వాలావలీయుక్తా వల్మీకాదివ పన్నగాః |
తతః క్రోధాద్దశగ్రీవః సీతాముత్సృజ్య రావణః || ౪౦ ||

ముష్టిభ్యాం చరణాభ్యాం చ గృధ్రరాజమపోథయత్ |
తతో ముహూర్తం సంగ్రామో బభూవాతులవీర్యయోః || ౪౧ ||

రాక్షసానాం చ ముఖ్యస్య పక్షిణాం ప్రవరస్య చ |
తస్య వ్యాయచ్ఛమానస్య రామస్యార్థే స రావణః || ౪౨ ||

పక్షౌ పార్శ్వౌ చ పాదౌ చ ఖడ్గముద్ధృత్య సోఽచ్ఛినత్ |
స చ్ఛిన్నపక్షః సహసా రక్షసా రౌద్రకర్మణా |
నిపపాత హతో గృధ్రో ధరణ్యామల్పజీవితః || ౪౩ ||

తం దృష్ట్వా పతితం భూమౌ క్షతజార్ద్రం జటాయుషమ్ |
అభ్యధావత వైదహీ స్వబంధుమివ దుఃఖితా || ౪౪ ||

తం నీలజీమూతనికాశకల్పం
సుపాండురోరస్కముదారవీర్యమ్ |
దదర్శ లంకాధిపతిః పృథివ్యాం
జటాయుషం శాంతమివాగ్నిదావమ్ || ౪౫ ||

తతస్తు తం పత్రరథం మహీతలే
నిపాతితం రావణవేగమర్దితమ్ |
పునః పరిష్వజ్య శశిప్రభాననా
రురోద సీతా జనకాత్మజా తదా || ౪౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే ఏకపంచాశః సర్గః || ౫౧ ||


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed