Ayodhya Kanda Sarga 73 – అయోధ్యాకాండ త్రిసప్తతితమః సర్గః (౭౩)


|| కైకేయీవిగర్హణమ్ ||

శ్రుత్వా తు పితరం వృత్తం భ్రాతరౌ చ వివాసితౌ |
భరతో దుఃఖ సంతప్తైదం వచనమబ్రవీత్ || ౧ ||

కిం ను కార్యం హతస్యేహ మమ రాజ్యేన శోచతః |
విహీనస్యాథ పిత్రా చ భ్రాత్రా పితృసమేన చ || ౨ ||

దుఃఖే మే దుఃఖమకరోర్వృణే క్షారమివాదధాః |
రాజానం ప్రేతభావస్థం కృత్వా రామం చ తాపసమ్ || ౩ ||

కులస్య త్వమభావాయ కాల రాత్రిరివాగతా |
అఙ్గారముపగూహ్య స్మ పితా మే నావబుద్ధవాన్ || ౪ ||

మృత్యుమాపాదితో రాజా త్వయా మే పాపదర్శిని |
సుఖం పరిహృతం మోహాత్కులేఽస్మిన్ కులపాంసిని || ౫ ||

త్వాం ప్రాప్య హి పితా మేఽద్య సత్యసంధో మహాయశాః |
తీవ్రదుఃఖాభిసంతప్తో వృత్తో దశరథో నృపః || ౬ ||

వినాశితో మహారాజః పితా మే ధర్మవత్సలః |
కస్మాత్ప్రవ్రాజితో రామః కస్మాదేవ వనం గతః || ౭ ||

కౌసల్యా చ సుమిత్రా చ పుత్రశోకాభిపీడితే |
దుష్కరం యది జీవేతాం ప్రాప్య త్వాం జననీం మమ || ౮ ||

నను త్వార్యోఽపి ధర్మాత్మా త్వయి వృత్తిమనుత్తమామ్ |
వర్తతే గురువృత్తిజ్ఞో యథా మాతరి వర్తతే || ౯ ||

తథా జ్యేష్ఠా హి మే మాతా కౌసల్యా దీర్ఘదర్శినీ |
త్వయి ధర్మం సమాస్థాయ భగిన్యామివ వర్తతే || ౧౦ ||

తస్యాః పుత్రం కృతాత్మానం చీరవల్కలవాససమ్ |
ప్రస్థాప్య వనవాసాయ కథం పాపే న శోచసి || ౧౧ ||

అపాపదర్శనం శూరం కృతాత్మానం యశస్వినమ్ |
ప్రవ్రాజ్య చీరవసనం కిం ను పశ్యసి కారణమ్ || ౧౨ ||

లుబ్ధాయా విదితః మన్యే న తేఽహం రాఘవం ప్రతి |
తథా హ్యనర్థో రాజ్యార్థం త్వయాఽఽనీతః మహానయమ్ || ౧౩ ||

అహం హి పురుషవ్యాఘ్రౌ అపశ్యన్ రామలక్ష్మణౌ |
కేన శక్తిప్రభావేన రాజ్యం రక్షితుముత్సహే || ౧౪ ||

తం హి నిత్యం మహారాజో బలవంతం మహాబలః |
అపాశ్రితోఽభూద్ధర్మాత్మా మేరుర్మేరువనం యథా || ౧౫ ||

సోఽహం కథమిమం భారం మహాధుర్యసముద్ధృతమ్ |
దమ్యో ధురమివాసాద్య సహేయం కేన చౌజసా || ౧౬ ||

అథవా మే భవేచ్ఛక్తిర్యోగైః బుద్ధి బలేన వా |
సకామాం న కరిష్యామి త్వామహం పుత్ర గర్ధినీమ్ || ౧౭ ||

న మే వికాంక్షా జాయేత త్యక్తుం త్వాం పాపనిశ్చయామ్ |
యది రామస్య నావేక్షా త్వయి స్యాన్మాతృవత్సదా || ౧౮ ||

ఉత్పన్నా తు కథం బుద్ధిస్తవేయం పాపదర్శినీ |
సాధుచారిత్రవిభ్రష్టే పూర్వేషాం నో విగర్హితా || ౧౯ ||

అస్మిన్కులే హి పూర్వేషాం జ్యేష్ఠో రాజ్యేఽభిషిచ్యతే |
అపరే భ్రాతరస్తస్మిన్ ప్రవర్తంతే సమాహితాః || ౨౦ ||

న హి మన్యే నృశంసే త్వం రాజధర్మమవేక్షసే |
గతిం వా న విజానాసి రాజవృత్తస్య శాశ్వతీమ్ || ౨౧ ||

సతతం రాజవృత్తే హి జ్యేష్ఠో రాజ్యేఽభిషిచ్యతే |
రాజ్ఞామేతత్సమం తత్స్యాదిక్ష్వాకూణాం విశేషతః || ౨౨ ||

తేషాం ధర్మైకరక్షాణాం కులచారిత్రశోభినామ్ |
అద్య చారిత్రశౌండీర్యం త్వాం ప్రాప్య వినివర్తతమ్ || ౨౩ ||

తవాపి సుమహాభాగాః జనేంద్రాః కులపూర్వగాః |
బుద్ధేర్మోహః కథమయం సంభూతస్త్వయి గర్హితః || ౨౪ ||

న తు కామం కరిష్యామి తవాఽహం పాపనిశ్చయే |
త్వయా వ్యసనమారబ్ధం జీవితాంతకరం మమ || ౨౫ ||

ఏష త్విదానీమేవాహమప్రియార్థం తవనఘమ్ |
నివర్తయిష్యామి వనాత్ భ్రాతరం స్వజనప్రియమ్ || ౨౬ ||

నివర్తయిత్వా రామం చ తస్యాహం దీప్తతేజసః |
దాసభూతో భవిష్యామి సుస్థిరేణాంతరాత్మనా || ౨౭ ||

ఇత్యేవముక్త్వా భరతః మహాత్మా
ప్రియేతరైః వాక్య గణైస్తుదంస్తామ్ |
శోకాతురశ్చాపి ననాద భూయః
సింహో యథా పర్వతగహ్వరస్థః || ౨౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే త్రిసప్తతితమః సర్గః || ౭౩ ||

అయోధ్యాకాండ చతుఃసప్తతితమః సర్గః (౭౪) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed