Yuddha Kanda Sarga 75 – యుద్ధకాండ పంచసప్తతితమః సర్గః (౭౫)


|| లంకాదాహః ||

తతోఽబ్రవీన్మహాతేజాః సుగ్రీవో వానరాధిపః |
అర్థ్యం విజ్ఞాపయంశ్చాపి హనుమంతమిదం వచః || ౧ ||

యతో హతః కుంభకర్ణః కుమారాశ్చ నిషూదితాః |
నేదానీముపనిర్హారం రావణో దాతుమర్హతి || ౨ ||

యే యే మహాబలాః సంతి లఘవశ్చ ప్లవంగమాః |
లంకామభ్యుత్పతంత్వాశు గృహ్యోల్కాః ప్లవగర్షభాః || ౩ ||

[* హరయో హరిసంకాశాః ప్రదగ్ధుం రావణాలయమ్ | *]
తతోఽస్తంగత ఆదిత్యే రౌద్రే తస్మిన్నిశాముఖే |
లంకామభిముఖాః సోల్కా జగ్ముస్తే ప్లవగర్షభాః || ౪ ||

ఉల్కాహస్తైర్హరిగణైః సర్వతః సమభిద్రుతాః |
ఆరక్షస్థా విరూపాక్షాః సహసా విప్రదుద్రువుః || ౫ ||

గోపురాట్టప్రతోలీషు చర్యాసు వివిధాసు చ |
ప్రాసాదేషు చ సంహృష్టాః ససృజుస్తే హుతాశనమ్ || ౬ ||

తేషాం గృహసస్రాణి దదాహ హుతభుక్తదా |
ప్రాసాదాః పర్వతాకారాః పతంతి ధరణీతలే || ౭ ||

అగరుర్దహ్యతే తత్ర వరం చ హరిచందనమ్ |
మౌక్తికామణయః స్నిగ్ధా వజ్రం చాపి ప్రవాలకమ్ || ౮ ||

క్షౌమం చ దహ్యతే తత్ర కౌశేయం చాపి శోభనమ్ |
ఆవికం వివిధం చౌర్ణం కాంచనం భాండమాయుధమ్ || ౯ ||

నానావికృతసంస్థానం వాజిభాండపరిచ్ఛదౌ |
గజగ్రైవేయకక్ష్యాశ్చ రథభాండాశ్చ సంస్కృతాః || ౧౦ ||

తనుత్రాణి చ యోధానాం హస్త్యశ్వానాం చ వర్మ చ |
ఖడ్గా ధనూంషి జ్యాబాణాస్తోమరాంకుశశక్తయః || ౧౧ ||

రోమజం వాలజం చర్మ వ్యాఘ్రజం చాండజం బహు |
ముక్తామణివిచిత్రాంశ్చ ప్రాసాదాంశ్చ సమంతతః || ౧౨ ||

వివిధానస్త్రసంయోగానగ్నిర్దహతి తత్ర వై |
నానావిధాన్గృహచ్ఛందాన్దదాహ హుతభూక్తదా || ౧౩ ||

ఆవాసాన్రాక్షసానాం చ సర్వేషాం గృహగర్ధినామ్ |
హేమచిత్రతనుత్రాణాం స్రగ్దామాంబరధారిణామ్ || ౧౪ ||

శీధుపానచలాక్షాణాం మదవిహ్వలగామినామ్ |
కాంతాలంబితవస్త్రాణాం శత్రుసంజాతమన్యునామ్ || ౧౫ ||

గదాశూలాసిహస్తానాం ఖాదతాం పిబతామపి |
శయనేషు మహార్హేషు ప్రసుప్తానాం ప్రియైః సహ || ౧౬ ||

త్రస్తానాం గచ్ఛతాం తూర్ణం పుత్రానాదాయ సర్వతః |
తేషాం శతసహస్రాణి తదా లంకానివాసినామ్ || ౧౭ ||

అదహత్పావకస్తత్ర జజ్వాల చ పునః పునః |
సారవంతి మహార్హాణి గంభీరగుణవంతి చ || ౧౮ ||

హేమచంద్రార్ధచంద్రాణి చంద్రశాలోన్నతాని చ |
రత్నచిత్రగవాక్షాణి సాధిష్ఠానాని సర్వశః || ౧౯ ||

మణివిద్రుమచిత్రాణి స్పృశంతీవ దివాకరమ్ |
క్రౌంచబర్హిణవీణానాం భూషణానాం చ నిఃస్వనైః || ౨౦ ||

నాదితాన్యచలాభాని వేశ్మాన్యగ్నిర్దదాహ సః |
జ్వలనేన పరీతాని తోరణాని చకాశిరే || ౨౧ ||

విద్యుద్భిరివ నద్ధాని మేఘజాలాని ఘర్మగే |
జ్వలనేన పరీతాని నిపేతుర్భవనాన్యథ || ౨౨ ||

వజ్రివజ్రహతానీవ శిఖరాణి మహాగిరేః |
విమానేషు ప్రసుప్తాశ్చ దహ్యమానా వరాంగనాః || ౨౩ ||

త్యక్తాభరణసర్వాంగా హా హేత్యుచ్చైర్విచుక్రుశుః |
తాని నిర్దహ్యమానాని దూరతః ప్రచకాశిరే || ౨౪ ||

హిమవచ్ఛిఖరాణీవ దీప్తౌషధివనాని చ |
హర్మ్యాగ్రైర్దహ్యమానైశ్చ జ్వాలాప్రజ్వలితైరపి || ౨౫ ||

రాత్రౌ సా దృశ్యతే లంకా పుష్పితైరివ కింశుకైః |
హస్త్యధ్యక్షైర్గజైర్ముక్తైర్ముక్తైశ్చ తురగైరపి || ౨౬ ||

బభూవ లంకా లోకాంతే భ్రాంతగ్రాహ ఇవార్ణవః |
అశ్వం ముక్తం గజో దృష్ట్వా క్వచిద్భీతోఽపసర్పతి || ౨౭ ||

భీతో భీతం గజం దృష్ట్వా క్వచిదశ్వో నివర్తతే |
లంకాయాం దహ్యమానాయాం శుశుభే స మహార్ణవః || ౨౮ ||

ఛాయాసంసక్తసలిలో లోహితోద ఇవార్ణవః |
సా బభూవ ముహూర్తేన హరిభిర్దీపితా పురీ || ౨౯ ||

లోకస్యాస్య క్షయే ఘోరే ప్రదీప్తేవ వసుంధరా |
నారీజనస్య ధూమేన వ్యాప్తస్యోచ్చైర్వినేదుషః || ౩౦ ||

స్వనో జ్వలనతప్తస్య శుశ్రువే దశయోజనమ్ |
ప్రదగ్ధకాయానపరాన్రాక్షసాన్నిర్గతాన్బహిః || ౩౧ ||

సహసాఽభ్యుత్పతంతి స్మ హరయోఽథ యుయుత్సవః |
ఉద్ఘుష్టం వానరాణాం చ రాక్షసానాం చ నిస్వనః || ౩౨ ||

దిశో దశ సముద్రం చ పృథివీం చాన్వనాదయత్ |
విశల్యౌ తు మహాత్మానౌ తావుభౌ రామలక్ష్మణౌ || ౩౩ ||

అసంభ్రాంతౌ జగృహతుస్తదోభే ధనుషీ వరే |
తతో విష్ఫారయానస్య రామస్య ధనురుత్తమమ్ || ౩౪ ||

బభూవ తుములః శబ్దో రాక్షసానాం భయావహః |
అశోభత తదా రామో ధనుర్విష్ఫారయన్మహత్ || ౩౫ ||

భగవానివ సంక్రుద్ధో భవో వేదమయం ధనుః |
ఉద్ఘుష్టం వానరాణాం చ రాక్షసానాం చ నిస్వనమ్ || ౩౬ ||

జ్యాశబ్దస్తావుభౌ శబ్దావతిరామస్య శుశ్రువే |
వానరోద్ఘుష్టఘోషశ్చ రాక్షసానాం చ నిస్వనః || ౩౭ ||

జ్యాశబ్దశ్చాపి రామస్య త్రయం వ్యాప దిశో దశ |
తస్య కార్ముకముక్తైశ్చ శరైస్తత్పురగోపురమ్ || ౩౮ ||

కైలాసశృంగప్రతిమం వికీర్ణమపతద్భువి |
తతో రామశరాన్దృష్ట్వా విమానేషు గృహేషు చ || ౩౯ ||

సన్నాహో రాక్షసేంద్రాణాం తుములః సమపద్యత |
తేషాం సన్నహ్యమానానాం సింహనాదం చ కుర్వతామ్ || ౪౦ ||

శర్వరీ రాక్షసేంద్రాణాం రౌద్రీవ సమపద్యత |
ఆదిష్టా వానరేంద్రాస్తు సుగ్రీవేణ మహాత్మనా || ౪౧ ||

ఆసన్నద్వారమాసాద్య యుధ్యధ్వం ప్లవగర్షభాః |
యశ్చ వో వితథం కుర్యాత్తత్ర తత్ర హ్యుపస్థితః || ౪౨ ||

స హంతవ్యో హి సంప్లుత్య రాజశాసనదూషకః |
తేషు వానరముఖ్యేషు దీప్తోల్కోజ్జ్వలపాణిషు || ౪౩ ||

స్థితేషు ద్వారమాసాద్య రావణం మన్యురావిశత్ |
తస్య జృంభితవిక్షేపాద్వ్యామిశ్రా వై దిశో దశ || ౪౪ ||

రూపవానివ రుద్రస్య మన్యుర్గాత్రేష్వదృశ్యత |
స నికుంభం చ కుంభం చ కుంభకర్ణాత్మజావుభౌ || ౪౫ ||

ప్రేషయామాస సంక్రుద్ధో రాక్షసైర్బహుభిః సహ |
యూపాక్షః శోణితాక్షశ్చ ప్రజంఘః కంపనస్తథా || ౪౬ ||

నిర్యయుః కౌంభకర్ణిభ్యాం సహ రావణశాసనాత్ |
శశాస చైవ తాన్సర్వాన్రాక్షసాన్సుమహాబలాన్ || ౪౭ ||

నాదయన్గచ్ఛతాఽత్రైవ జయధ్వం శీఘ్రమేవ చ |
తతస్తు చోదితాస్తేన రాక్షసా జ్వలితాయుధాః || ౪౮ ||

లంకాయా నిర్యయుర్వీరాః ప్రణదంతః పునః పునః |
రక్షసాం భూషణస్థాభిర్భాభిః స్వాభిశ్చ సర్వశః || ౪౯ ||

చక్రుస్తే సప్రభం వ్యోమ హరయశ్చాగ్నిభిః సహ |
తత్ర తారాధిపస్యాభా తారాణాం చ తథైవ చ || ౫౦ ||

తయోరాభరణస్థా చ బలయోర్ద్యామభాసయన్ |
చంద్రాభా భూషణాభా చ గృహాణాం జ్వలతాం చ భా || ౫౧ ||

హరిరాక్షససైన్యాని భ్రాజయామాస సర్వతః |
తత్ర చోర్ధ్వం ప్రదీప్తానాం గృహాణాం సాగరః పునః || ౫౨ ||

భాభిః సంసక్తపాతాలశ్చలోర్మిః శుశుభేఽధికమ్ |
పతాకాధ్వజసంసక్తముత్తమాసిపరశ్వధమ్ || ౫౩ ||

భీమాశ్వరథమాతంగం నానాపత్తిసమాకులమ్ |
దీప్తశూలగదాఖడ్గప్రాసతోమరకార్ముకమ్ || ౫౪ ||

తద్రాక్షసబలం ఘోరం భీమవిక్రమపౌరుషమ్ |
దదృశే జ్వలితప్రాసం కింకిణీశతనాదితమ్ || ౫౫ ||

హేమజాలాచితభుజం వ్యామిశ్రితపరశ్వధమ్ |
వ్యాఘూర్ణితమహాశస్త్రం బాణసంసక్తకార్ముకమ్ || ౫౬ ||

గంధమాల్యమధూత్సేకసమ్మోదితమహానిలమ్ |
ఘోరం శూరజనాకీర్ణం మహాంబుధరనిస్వనమ్ || ౫౭ ||

తద్దృష్ట్వా బలమాయాంతం రాక్షసానాం సుదారుణమ్ |
సంచచాల ప్లవంగానాం బలముచ్చైర్ననాద చ || ౫౮ ||

జవేనాప్లుత్య చ పునస్తద్బలం రక్షసాం మహత్ |
అభ్యయాత్ప్రత్యరిబలం పతంగా ఇవ పావకమ్ || ౫౯ ||

తేషాం భుజపరామర్శవ్యామృష్టపరిఘాశని |
రాక్షసానాం బలం శ్రేష్ఠం భూయస్తరమశోభత || ౬౦ ||

తత్రోన్మత్తా ఇవోత్పేతుర్హరయోఽథ యుయుత్సవః |
తరుశైలైరభిఘ్నంతో ముష్టిభిశ్చ నిశాచరాన్ || ౬౧ ||

తథైవాపతతాం తేషాం కపీనామసిభిః శితైః |
శిరాంసి సహసా జహ్రూ రాక్షసా భీమదర్శనాః || ౬౨ ||

దశనైర్హృతకర్ణాశ్చ ముష్టినిష్కీర్ణమస్తకాః |
శిలాప్రహారభగ్నాంగా విచేరుస్తత్ర రాక్షసాః || ౬౩ ||

తథైవాప్యపరే తేషాం కపీనామభిలక్షితాః |
ప్రవీరానభితో జఘ్నూ రాక్షసానాం తరస్వినామ్ || ౬౪ ||

తథైవాప్యపరే తేషాం కపీనామసిభిః శితైః |
హరివీరాన్నిజఘ్నుశ్చ ఘోరరూపా నిశాచరాః || ౬౫ ||

ఘ్నంతమన్యం జఘానాన్యః పాతయంతమపాతయత్ |
గర్హమాణం జగర్హేఽన్యో దశంతమపరోఽదశత్ || ౬౬ ||

దేహీత్యన్యో దదాత్యన్యో దదామీత్యపరః పునః |
కిం క్లేశయసి తిష్ఠేతి తత్రాన్యోన్యం బభాషిరే || ౬౭ ||

విప్రలంబితవస్త్రం చ విముక్తకవచాయుధమ్ |
సముద్యతమహాప్రాసం యష్టిశూలాసిసంకులమ్ || ౬౮ ||

ప్రావర్తత మహారౌద్రం యుద్ధం వానరరక్షసామ్ |
వానరాన్దశ సప్తేతి రాక్షసా జఘ్నురాహవే || ౬౯ ||

రాక్షసాన్దశ సప్తేతి వానరాశ్చాభ్యపాతయన్ |
విస్రస్తకేశవసనం విధ్వస్తకవచధ్వజమ్ |
బలం రాక్షసమాలంబ్య వానరాః పర్యవారయన్ || ౭౦ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే పంచసప్తతితమః సర్గః || ౭౫ ||

యుద్ధకాండ షట్సప్తతితమః సర్గః (౭౬) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed