Read in తెలుగు / ಕನ್ನಡ / தமிழ் / देवनागरी / English (IAST)
|| కుంభకర్ణవధః ||
తే నివృత్తా మహాకాయాః శ్రుత్వాఽంగదవచస్తదా |
నైష్ఠికీం బుద్ధిమాసాద్య సర్వే సంగ్రామకాంక్షిణః || ౧ ||
సముదీరితవీర్యాశ్చ సమారోపితవిక్రమాః |
పర్యవస్థాపితా వాక్యైరంగదేన వలీముఖాః || ౨ ||
ప్రయాతాశ్చ గతా హర్షం మరణే కృతనిశ్చయాః |
చక్రుః సుతుములం యుద్ధం వానరాస్త్యక్తజీవితాః || ౩ ||
అథ వృక్షాన్మహాకాయాః సానూని సుమహాంతి చ |
వానరాస్తూర్ణముద్యమ్య కుంభకర్ణమభిద్రుతాః || ౪ ||
స కుంభకర్ణః సంక్రుద్ధో గదాముద్యమ్య వీర్యవాన్ |
అర్దయన్సుమహాకాయః సమంతాద్వ్యక్షిపద్రిపూన్ || ౫ ||
శతాని సప్త చాష్టౌ చ సహస్రాణి చ వానరాః |
ప్రకీర్ణాః శేరతే భూమౌ కుంభకర్ణేన పోథితాః || ౬ ||
షోడశాష్టౌ చ దశ చ వింశత్త్రింశత్తథైవ చ |
పరిక్షిప్య చ బాహుభ్యాం ఖాదన్విపరిధావతి || ౭ ||
భక్షయన్భృశసంక్రుద్ధో గరుడః పన్నగానివ |
కృచ్ఛ్రేణ చ సమాశ్వస్తాః సంగమ్య చ తతస్తతః || ౮ ||
వృక్షాద్రిహస్తా హరయస్తస్థుః సంగ్రామమూర్ధని |
తతః పర్వతముత్పాట్య ద్వివిదః ప్లవగర్షభః || ౯ ||
దుద్రావ గిరిశృంగాభం విలంబ ఇవ తోయదః |
తం సముత్పత్య చిక్షేప కుంభకర్ణస్య వానరః || ౧౦ ||
తమప్రాప్తో మహాకాయం తస్య సైన్యేఽపతత్తదా |
మమర్దాశ్వాన్గజాంశ్చాపి రథాంశ్చైవ నగోత్తమః || ౧౧ ||
తాని చాన్యాని రక్షాంసి పునశ్చాన్యద్గిరేః శిరః |
తచ్ఛైలశృంగాభిహతం హతాశ్వం హతసారథి || ౧౨ ||
రక్షసాం రుధిరక్లిన్నం బభూవాయోధనం మహత్ |
రథినో వానరేంద్రాణాం శరైః కాలాంతకోపమైః || ౧౩ ||
శిరాంసి నదతాం జహ్రుః సహసా భీమనిఃస్వనాః |
వానరాశ్చ మహాత్మానః సముత్పాట్య మహాద్రుమాన్ || ౧౪ ||
రథానశ్వాన్గజానుష్ట్రాన్రాక్షసానభ్యసూదయన్ |
హనుమాన్ శైలశృంగాణి వృక్షాంశ్చ వివిధాన్బహూన్ || ౧౫ ||
వవర్ష కుంభకర్ణస్య శిరస్యంబరమాస్థితః |
తాని పర్వతశృంగాణి శూలేన స బిభేద హ |
బభంజ వృక్షవర్షం చ కుంభకర్ణో మహాబలః || ౧౬ ||
తతో హరీణాం తదనీకముగ్రం
దుద్రావ శూలం నిశితం ప్రగృహ్య |
తస్థౌ తతోఽస్యాపతతః పురస్తా-
-న్మహీధరాగ్రం హనుమాన్ప్రగృహ్య || ౧౭ ||
స కుంభకర్ణం కుపితో జఘాన
వేగేన శైలోత్తమభీమకాయమ్ |
స చుక్షుభే తేన తదాఽభిభూతో
మేదార్ద్రగాత్రో రుధిరావసిక్తః || ౧౮ ||
స శూలమావిధ్య తడిత్ప్రకాశం
గిరిం యథా ప్రజ్వలితాగ్రశృంగమ్ |
బాహ్వంతరే మారుతిమాజఘాన
గుహోఽచలం క్రౌంచమివోగ్రశక్త్యా || ౧౯ ||
స శూలనిర్భిన్నమహాభుజాంతరః
ప్రవిహ్వలః శోణితముద్వమన్ముఖాత్ |
ననాద భీమం హనుమాన్మహాహవే
యుగాంతమేఘస్తనితస్వనోపమమ్ || ౨౦ ||
తతో వినేదుః సహసా ప్రహృష్టా
రక్షోగణాస్తం వ్యథితం సమీక్ష్య |
ప్లవంగమాస్తు వ్యథితా భయార్తాః
ప్రదుద్రువుః సంయతి కుంభకర్ణాత్ || ౨౧ ||
తతస్తు నీలో బలవాన్పర్యవస్థాపయన్బలమ్ |
ప్రవిచిక్షేప శైలాగ్రం కుంభకర్ణాయ ధీమతే || ౨౨ ||
తమాపతంతం సంప్రేక్ష్య ముష్టినాఽభిజఘాన హ |
ముష్టిప్రహారాభిహతం తచ్ఛైలాగ్రం వ్యశీర్యత || ౨౩ ||
సవిస్ఫులింగం సజ్వాలం నిపపాత మహీతలే |
ఋషభః శరభో నీలో గవాక్షో గంధమాదనః || ౨౪ ||
పంచ వానరశార్దూలాః కుంభకర్ణముపాద్రవన్ |
శైలైర్వృక్షైస్తలైః పాదైర్ముష్టిభిశ్చ మహాబలాః || ౨౫ ||
కుంభకర్ణం మహాకాయం సర్వతోఽభిప్రదుద్రువుః |
స్పర్శానివ ప్రహారాంస్తాన్వేదయానో న వివ్యథే || ౨౬ ||
ఋషభం తు మహావేగం బాహుభ్యాం పరిషస్వజే |
కుంభకర్ణభుజాభ్యాం తు పీడితో వానరర్షభః || ౨౭ ||
నిపపాతర్షభో భీమః ప్రముఖాద్వాంతశోణితః |
ముష్టినా శరభం హత్వా జానునా నీలమాహవే || ౨౮ ||
ఆజఘాన గవాక్షం తు తలేనేంద్రరిపుస్తదా |
పాదేనాభ్యహనత్క్రుద్ధస్తరసా గంధమాదనమ్ || ౨౯ ||
దత్తప్రహారవ్యథితా ముముహుః శోణితోక్షితాః |
నిపేతుస్తే తు మేదిన్యాం నికృత్తా ఇవ కింశుకాః || ౩౦ ||
తేషు వానరముఖ్యేషు పతితేషు మహాత్మసు |
వానరాణాం సహస్రాణి కుంభకర్ణం ప్రదుద్రువుః || ౩౧ ||
తం శైలమివ శైలాభాః సర్వే తే ప్లవగర్షభాః |
సమారుహ్య సముత్పత్య దదంశుశ్చ మహాబలాః || ౩౨ ||
తం నఖైర్దశనైశ్చాపి ముష్టిభిర్జానుభిస్తథా |
కుంభకర్ణం మహాకాయం తే జఘ్నుః ప్లవగర్షభాః || ౩౩ ||
స వానరసహస్రైస్తైరాచితః పర్వతోపమః |
రరాజ రాక్షసవ్యాఘ్రో గిరిరాత్మరుహైరివ || ౩౪ ||
బాహుభ్యాం వానరాన్సర్వాన్ప్రగృహ్య సుమహాబలః |
భక్షయామాస సంక్రుద్ధో గరుడః పన్నగానివ || ౩౫ ||
ప్రక్షిప్తాః కుంభకర్ణేన వక్త్రే పాతాలసన్నిభే |
నాసాపుటాభ్యాం నిర్జగ్ముః కర్ణాభ్యాం చైవ వానరాః || ౩౬ ||
భక్షయన్భృశసంక్రుద్ధో హరీన్పర్వతసన్నిభః |
బభంజ వానరాన్సర్వాన్సంక్రుద్ధో రాక్షసోత్తమః || ౩౭ ||
మాంసశోణితసంక్లేదాం భూమిం కుర్వన్స రాక్షసః |
చచార హరిసైన్యేషు కాలాగ్నిరివ మూర్ఛితః || ౩౮ ||
వజ్రహస్తో యథా శక్రః పాశహస్త ఇవాంతకః |
శూలహస్తో బభౌ సంఖ్యే కుంభకర్ణో మహాబలః || ౩౯ ||
యథా శుష్కాన్యరణ్యాని గ్రీష్మే దహతి పావకః |
తథా వానరసైన్యాని కుంభకర్ణో వినిర్దహత్ || ౪౦ ||
తతస్తే వధ్యమానాస్తు హతయూథా వినాయకాః |
వానరా భయసంవిగ్నా వినేదుర్విస్వరం భృశమ్ || ౪౧ ||
అనేకశో వధ్యమానాః కుంభకర్ణేన వానరాః |
రాఘవం శరణం జగ్ముర్వ్యథితాః ఖిన్నచేతసః || ౪౨ ||
ప్రభగ్నాన్వానరాన్దృష్ట్వా వజ్రహస్తసుతాత్మజః |
అభ్యధావత వేగేన కుంభకర్ణం మహాహవే || ౪౩ ||
శైలశృంగం మహద్గృహ్య వినదంశ్చ ముహుర్ముహుః |
త్రాసయన్రాక్షసాన్సర్వాన్కుంభకర్ణపదానుగాన్ || ౪౪ ||
చిక్షేప శైలశిఖరం కుంభకర్ణస్య మూర్ధని || ౪౫ ||
స తేనాభిహతోఽత్యర్థం గిరిశృంగేణ మూర్ధని |
కుంభకర్ణః ప్రజజ్వాల కోపేన మహతా తదా |
సోఽభ్యధావత వేగేన వాలిపుత్రమమర్షణః || ౪౬ ||
కుంభకర్ణో మహానాదస్త్రాసయన్సర్వవానరాన్ |
శూలం ససర్జ వై రోషాదంగదే స మహాబలః || ౪౭ ||
తమాపతంతం బుద్ధ్వా తు యుద్ధమార్గవిశారదః |
లాఘవాన్మోచయామాస బలవాన్వానరర్షభః || ౪౮ ||
ఉత్పత్య చైనం సహసా తలేనోరస్యతాడయత్ |
స తేనాభిహతః కోపాత్ప్రముమోహాచలోపమః || ౪౯ ||
స లబ్ధసంజ్ఞో బలవాన్ముష్టిమావర్త్య రాక్షసః |
అపహాసేన చిక్షేప విసంజ్ఞః స పపాత హ || ౫౦ ||
తస్మిన్ ప్లవగశార్దూలే విసంజ్ఞే పతితే భువి |
తచ్ఛూలం సముపాదాయ సుగ్రీవమభిదుద్రువే || ౫౧ ||
తమాపతంతం సంప్రేక్ష్య కుంభకర్ణం మహాబలమ్ |
ఉత్పపాత తదా వీరః సుగ్రీవో వానరాధిపః || ౫౨ ||
పర్వతాగ్రం సముత్క్షిప్య సమావిధ్య మహాకపిః |
అభిదుద్రావ వేగేన కుంభకర్ణం మహాబలమ్ || ౫౩ ||
తమాపతంతం సంప్రేక్ష్య కుంభకర్ణః ప్లవంగమమ్ |
తస్థౌ వికృతసర్వాంగో వానరేంద్రసమున్ముఖః || ౫౪ ||
కపిశోణితదిగ్ధాంగం భక్షయంతం ప్లవంగమాన్ |
కుంభకర్ణం స్థితం దృష్ట్వా సుగ్రీవో వాక్యమబ్రవీత్ || ౫౫ ||
పాతితాశ్చ త్వయా వీరాః కృతం కర్మ సుదుష్కరమ్ |
భక్షితాని చ సైన్యాని ప్రాప్తం తే పరమం యశః || ౫౬ ||
త్యజ తద్వానరానీకం ప్రాకృతైః కిం కరిష్యసి |
సహస్వైకనిపాతం మే పర్వతస్యాస్య రాక్షస || ౫౭ ||
తద్వాక్యం హరిరాజస్య సత్త్వధైర్యసమన్వితమ్ |
శ్రుత్వా రాక్షసశార్దూలః కుంభకర్ణోఽబ్రవీద్వచః || ౫౮ ||
ప్రజాపతేస్తు పౌత్రస్త్వం తథైవర్క్షరజఃసుతః |
శ్రుతపౌరుషసంపన్నః కస్మాద్గర్జసి వానర || ౫౯ ||
స కుంభకర్ణస్య వచో నిశమ్య
వ్యావిధ్య శైలం సహసా ముమోచ |
తేనాజఘానోరసి కుంభకర్ణం
శైలేన వజ్రాశనిసన్నిభేన || ౬౦ ||
తచ్ఛైలశృంగం సహసా విశీర్ణం
భుజాంతరే తస్య తదా విశాలే |
తతో విషేదుః సహసా ప్లవంగా
రక్షోగణాశ్చాపి ముదా వినేదుః || ౬౧ ||
స శైలశృంగాభిహతశ్చుకోప
ననాద కోపాచ్చ వివృత్య వక్త్రమ్ |
వ్యావిధ్య శూలం చ తడిత్ప్రకాశం
చిక్షేప హర్యృక్షపతేర్వధాయ || ౬౨ ||
తత్కుంభకర్ణస్య భుజప్రవిద్ధం
శూలం శితం కాంచనధామజుష్టమ్ |
క్షిప్రం సముత్పత్య నిగృహ్య దోర్భ్యాం
బభంజ వేగేన సుతోఽనిలస్య || ౬౩ ||
కృతం భారసహస్రస్య శూలం కాలాయసం మహత్ |
బభంజ జానున్యారోప్య ప్రహృష్టః ప్లవగర్షభః || ౬౪ ||
శూలం భగ్నం హనుమతా దృష్ట్వా వానరవాహినీ |
హృష్టా ననాద బహుశః సర్వతశ్చాపి దుద్రువే || ౬౫ ||
సింహనాదం చ తే చక్రుః ప్రహృష్టా వనగోచరాః |
మారుతిం పూజయాంచక్రుర్దృష్ట్వా శూలం తథాగతమ్ || ౬౬ ||
స తత్తదా భగ్నమవేక్ష్య శూలం
చుకోప రక్షోధిపతిర్మహాత్మా |
ఉత్పాట్య లంకామలయాత్స శృంగం
జఘాన సుగ్రీవముపేత్య తేన || ౬౭ ||
స శైలశృంగాభిహతో విసంజ్ఞః
పపాత భూమౌ యుధి వానరేంద్రః |
తం ప్రేక్ష్య భూమౌ పతితం విసంజ్ఞం
నేదుః ప్రహృష్టాస్త్వథ యాతుధానాః || ౬౮ ||
తమభ్యుపేత్యాద్భుతఘోరవీర్యం
స కుంభకర్ణో యుధి వానరేంద్రమ్ |
జహార సుగ్రీవమభిప్రగృహ్య
యథాఽనిలో మేఘమతిప్రచండః || ౬౯ ||
స తం మహామేఘనికాశరూపమ్
ఉత్పాట్య గచ్ఛన్యుధి కుంభకర్ణః |
రరాజ మేరుప్రతిమానరూపో
మేరుర్యథాభ్యుచ్ఛ్రితఘోరశృంగః || ౭౦ ||
తతస్తముత్పాట్య జగామ వీరః
సంస్తూయమానో యుధి రాక్షసేంద్రైః |
శృణ్వన్నినాదం త్రిదశాలయానాం
ప్లవంగరాజగ్రహవిస్మితానామ్ || ౭౧ ||
తతస్తమాదాయ తదా స మేనే
హరీంద్రమింద్రోపమమింద్రవీర్యః |
అస్మిన్హృతే సర్వమిదం హృతం స్యాత్-
సరాఘవం సైన్యమితీంద్రశత్రుః || ౭౨ ||
విద్రుతాం వాహినీం దృష్ట్వా వానరాణాం తతస్తతః |
కుంభకర్ణేన సుగ్రీవం గృహీతం చాపి వానరమ్ || ౭౩ ||
హనుమాంశ్చింతయామాస మతిమాన్మారుతాత్మజః |
ఏవం గృహీతే సుగ్రీవే కిం కర్తవ్యం మయా భవేత్ || ౭౪ ||
యద్వై న్యాయ్యం మయా కర్తుం తత్కరిష్యామి సర్వథా |
భూత్వా పర్వతసంకాశో నాశయిష్యామి రాక్షసమ్ || ౭౫ ||
మయా హతే సంయతి కుంభకర్ణే
మహాబలే ముష్టివికీర్ణదేహే |
విమోచితే వానరపార్థివే చ
భవంతు హృష్టాః ప్లవగాః సమస్తాః || ౭౬ ||
అథవా స్వయమప్యేష మోక్షం ప్రాప్స్యతి పార్థివః |
గృహీతోఽయం యది భవేత్రిదశైః సాసురోరగైః || ౭౭ ||
మన్యే న తావదాత్మానం బుధ్యతే వానరాధిపః |
శైలప్రహారాభిహతః కుంభకర్ణేన సంయుగే || ౭౮ ||
అయం ముహూర్తాత్సుగ్రీవో లబ్ధసంజ్ఞో మహాహవే |
ఆత్మనో వానరాణాం చ యత్పథ్యం తత్కరిష్యతి || ౭౯ ||
మయా తు మోక్షితస్యాస్య సుగ్రీవస్య మహాత్మనః |
అప్రీతిశ్చ భవేత్కష్టా కీర్తినాశశ్చ శాశ్వతః || ౮౦ ||
తస్మాన్ముహూర్తం కాంక్షిష్యే విక్రమం పార్థివస్య తు |
భిన్నం చ వానరానీకం తావదాశ్వాసయామ్యహమ్ || ౮౧ ||
ఇత్యేవం చింతయిత్వా తు హనుమాన్మారుతాత్మజః |
భూయః సంస్తంభయామాస వానరాణాం మహాచమూమ్ || ౮౨ ||
స కుంభకర్ణోఽథ వివేశ లంకాం
స్ఫురంతమాదాయ మహాకపిం తమ్ |
విమానచర్యాగృహగోపురస్థైః
పుష్పాగ్ర్యవర్షైరవకీర్యమాణః || ౮౩ ||
లాజగంధోదవర్షైస్తు సిచ్యమానః శనైః శనైః |
రాజమార్గస్య శీతత్వాత్సంజ్ఞామాప మహాబలః || ౮౪ ||
తతః స సంజ్ఞాముపలభ్య కృచ్ఛ్రా-
-ద్బలీయసస్తస్య భుజాంతరస్థః |
అవేక్షమాణః పురరాజమార్గం
విచింతయామాస ముహుర్మహాత్మా || ౮౫ ||
ఏవం గృహీతేన కథం ను నామ
శక్యం మయా సంప్రతికర్తుమద్య |
తథా కరిష్యామి యథా హరీణాం
భవిష్యతీష్టం చ హితం చ కార్యమ్ || ౮౬ ||
తతః కరాగ్రైః సహసా సమేత్య
రాజా హరీణామమరేంద్రశత్రుమ్ |
ఖరైశ్చ కర్ణౌ దశనైశ్చ నాసాం
దదంశ పార్శ్వేషు చ కుంభకర్ణమ్ || ౮౭ ||
స కుంభకర్ణో హృతకర్ణనాసో
విదారితస్తేన విమర్దితశ్చ |
రోషాభిభూతః క్షతజార్ద్రగాత్రః
సుగ్రీవమావిధ్య పిపేష భూమౌ || ౮౮ ||
స భూతలే భీమబలాభిపిష్టః
సురారిభిస్తైరభిహన్యమానః |
జగామ ఖం వేగవదభ్యుపేత్య
పునశ్చ రామేణ సమాజగామ || ౮౯ ||
కర్ణనాసావిహీనస్తు కుంభకర్ణో మహాబలః |
రరాజ శోణితైః సిక్తో గిరిః ప్రస్రవణైరివ || ౯౦ ||
శోణితార్ద్రో మహాకాయో రాక్షసో భీమవిక్రమః |
యుద్ధాయాభిముఖో భూయో మనశ్చక్రే మహాబలః || ౯౧ ||
అమర్షాచ్ఛోణితోద్గారీ శుశుభే రావణానుజః |
నీలాంజనచయప్రఖ్యః ససంధ్య ఇవ తోయదః || ౯౨ ||
గతే తు తస్మిన్సురరాజశత్రుః
క్రోధాత్ప్రదుద్రావ రణాయ భూయః |
అనాయుధోఽస్మీతి విచింత్య రౌద్రో
ఘోరం తదా ముద్గరమాససాద || ౯౩ ||
తతః స పుర్యాః సహసా మహౌజా
నిష్క్రమ్య తద్వానరసైన్యముగ్రమ్ |
[* తేనైవ రూపేణ బభంజ రుష్టః |
ప్రహారముష్ట్యా చ పదేన సద్యః *]| ౯౪ ||
బభక్ష రక్షో యుధి కుంభకర్ణః
ప్రజా యుగాంతాగ్నిరివ ప్రదీప్తః |
బుభుక్షితః శోణితమాంసగృధ్నుః
ప్రవిశ్య తద్వానరసైన్యముగ్రమ్ || ౯౫ ||
చఖాద రక్షాంసి హరీన్పిశాచాన్-
ఋక్షాంశ్చ మోహాద్యుధి కుంభకర్ణః |
యథైవ మృత్యుర్హరతే యుగాంతే
స భక్షయామాస హరీంశ్చ ముఖ్యాన్ || ౯౬ ||
ఏకం ద్వే త్రీన్బహూన్క్రుద్ధో వానరాన్సహ రాక్షసైః |
సమాదాయైకహస్తేన ప్రచిక్షేప త్వరన్ముఖే || ౯౭ ||
సంప్రస్రవంస్తదా మేదః శోణితం చ మహాబలః |
వధ్యమానో నగేంద్రాగ్రైర్భక్షయామాస వానరాన్ || ౯౮ ||
తే భక్ష్యమాణా హరయో రామం జగ్ముస్తదా గతిమ్ |
కుంభకర్ణో భృశం క్రుద్ధః కపీన్ఖాదన్ప్రధావతి || ౯౯ ||
శతాని సప్త చాష్టౌ చ వింశత్త్రింశత్తథైవ చ |
సంపరిష్వజ్య బాహుభ్యాం ఖాదన్విపరిధావతి || ౧౦౦ ||
[* అధికశ్లోకం –
మేదోవసాశోణితదిగ్ధగాత్రః
కర్ణావసక్తప్రథితాంత్రమాలః |
వవర్ష శూలాని సుతీక్ష్ణదంష్ట్రః
కాలో యుగాంతాగ్నిరివ ప్రవృద్ధః || ౧౦౧ ||
*]
తస్మిన్కాలే సుమిత్రాయాః పుత్రః పరబలార్దనః |
చకార లక్ష్మణః క్రుద్ధో యుద్ధం పరపురంజయః || ౧౦౨ ||
స కుంభకర్ణస్య శరాన్ శరీరే సప్త వీర్యవాన్ |
నిచఖానాదదే బాణాన్విససర్జ చ లక్ష్మణః || ౧౦౩ ||
[* అధికపాఠః –
పీడ్యమానస్తదస్త్రం తు వీశేషం తత్స రాక్షసః |
తతశ్చుకోప బలవాన్సుమిత్రానందవర్ధనః || ౧౦౪ ||
అథాస్య కవచం శుభ్రం జాంబూనదమయం శుభమ్ |
ప్రచ్ఛాదయామాస శైరః సంధ్యాభ్రైరివ మారుతః || ౧౦౫ ||
నీలాంజనచయప్రఖ్యైః శరైః కాంచనభూషణైః |
ఆపీడ్యమానః శుశుభే మేఘైః సూర్య ఇవాంశుభాన్ || ౧౦౬ ||
తతః స రాక్షసో భీమః సుమిత్రానందవర్ధనమ్ |
సావజ్ఞమేవ ప్రోవాచ వాక్యం మేఘౌఘనిఃస్వనమ్ || ౧౦౭ ||
అంతకస్యాపి క్రుద్ధస్య భయదాతారమాహవే |
యుధ్యతా మామభీతేన ఖ్యాపితా వీరతా త్వయా || ౧౦౮ ||
ప్రగృహీతాయుధస్యేవ మృత్యోరివ మహామృధే |
తిష్ఠన్నప్యగ్రతః పూజ్యః కో మే యుద్ధప్రదాయకః || ౧౦౯ ||
ఐరావత గజారూఢో వృతః సర్వామరైః ప్రభుః |
నైవ శక్రోఽపి సమరే స్థితపూర్వః కదాచన || ౧౧౦ ||
అద్య త్వయాఽహం సౌమిత్రే బాలేనాపి పరాక్రమైః |
తోషితో గంతుమిచ్ఛామి త్వామనుజ్ఞాప్య రాఘవమ్ || ౧౧౧ ||
సత్వధైర్యబలోత్సాహైస్తోషితోఽహం రణే త్వయా |
రామమేవైకమిచ్ఛామి హంతుం యస్మిన్హతే హతమ్ || ౧౧౨ ||
రామే మయా చేన్నిహతే యేఽన్యే స్థాస్యంతి సంయుగే |
తానహం యోధయిష్యామి స్వబలేన ప్రమాథినా || ౧౧౩ ||
ఇత్యుక్తవాక్యం తద్రక్షః ప్రోవాచ స్తుతిసంహితమ్ |
మృధే ఘోరతరం వాక్యం సౌమిత్రిః ప్రహసన్నివ || ౧౧౪ ||
యస్త్వం శక్రాదిభిర్దేవైరసహ్యం ప్రాహ పౌరుషమ్ |
తత్సత్యం నాన్యథా వీర దృష్టస్తేఽద్య పరాక్రమః || ౧౧౫ ||
ఏష దాశరథీ రామస్తిష్ఠత్యద్రిరివాపరః |
మనోరథో రాత్రిచర తత్సమీపే భవిష్యతి |
ఇతి శ్రుత్వా హ్యనాదృత్య లక్ష్మణం స నిశాచరః || ౧౧౬ ||
*]
అతిక్రమ్య చ సౌమిత్రిం కుంభకర్ణో మహాబలః |
రామమేవాభిదుద్రావ దారయన్నివ మేదినీమ్ || ౧౧౭ ||
అథ దాశరథీ రామో రౌద్రమస్త్రం ప్రయోజయన్ |
కుంభకర్ణస్య హృదయే ససర్జ నిశితాన్ శరాన్ || ౧౧౮ ||
తస్య రామేణ విద్ధస్య సహసాభిప్రధావతః |
అంగారమిత్రాః క్రుద్ధస్య ముఖాన్నిశ్చేరురర్చిషః || ౧౧౯ ||
రామాస్త్రవిద్ధో ఘోరం వై నదన్రాక్షసపుంగవః |
అభ్యధావత సంక్రుద్ధో హరీన్విద్రావయన్రణే || ౧౨౦ ||
తస్యోరసి నిమగ్నాశ్చ శరా బర్హిణవాససః |
రేజుర్నీలాద్రికటకే నృత్యంత ఇవ బర్హిణః || ౧౨౧ ||
హస్తాచ్చాపి పరిభ్రష్టా పపాతోర్వ్యాం మహాగదా |
ఆయుధాని చ సర్వాణి విప్రాకీర్యంత భూతలే || ౧౨౨ ||
స నిరాయుధమాత్మానం యదా మేనే మహాబలః |
ముష్టిభ్యాం చరణాభ్యాం చ చకార కదనం మహత్ || ౧౨౩ ||
స బాణైరతివిద్ధాంగః క్షతజేన సముక్షితః |
రుధిరం ప్రతిసుస్రావ గిరిః ప్రస్రవణం యథా || ౧౨౪ ||
స తీవ్రేణ చ కోపేన రుధిరేణ చ మూర్ఛితః |
వానరాన్రాక్షసానృక్షాన్ఖాదన్విపరిధావతి || ౧౨౫ ||
అథ శృంగం సమావిధ్య భీమం భీమపరాక్రమః |
చిక్షేప రామముద్దిశ్య బలవానంతకోపమః || ౧౨౬ ||
అప్రాప్తమంతరా రామః సప్తభిస్తైరజిహ్మగైః |
శరైః కాంచనచిత్రాంగైశ్చిచ్ఛేద పురుషర్షభః || ౧౨౭ ||
తన్మేరుశిఖరాకారం ద్యోతమానమివ శ్రియా |
ద్వే శతే వానరేంద్రాణాం పతమానమపాతయత్ || ౧౨౮ ||
తస్మిన్కాలే స ధర్మాత్మా లక్ష్మణో వాక్యమబ్రవీత్ |
కుంభకర్ణవధే యుక్తో యోగాన్పరిమృశన్బహూన్ || ౧౨౯ ||
నైవాయం వానరాన్రాజన్నాపి జానాతి రాక్షసాన్ |
మత్తః శోణితగంధేన స్వాన్పరాంశ్చైవ ఖాదతి || ౧౩౦ ||
సాధ్వేనమధిరోహంతు సర్వే తే వానరర్షభాః |
యూథపాశ్చ యథా ముఖ్యాస్తిష్ఠంత్వస్య సమంతతః || ౧౩౧ ||
అప్యయం దుర్మతిః కాలే గురుభారప్రపీడితః |
ప్రపతన్రాక్షసో భూమౌ నాన్యాన్హన్యాత్ప్లవంగమాన్ || ౧౩౨ ||
తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా రాజపుత్రస్య ధీమతః |
తే సమారురుహుర్హృష్టాః కుంభకర్ణం ప్లవంగమాః || ౧౩౩ ||
కుంభకర్ణస్తు సంక్రుద్ధః సమారూఢః ప్లవంగమైః |
వ్యధూనయత్తాన్వేగేన దుష్టహస్తీవ హస్తిపాన్ || ౧౩౪ ||
తాన్దృష్ట్వా నిర్ధుతాన్రామో దుష్టోఽయమితి రాక్షసః |
సముత్పపాత వేగేన ధనురుత్తమమాదదే || ౧౩౫ ||
క్రోధతామ్రేక్షణో వీరో నిర్దహన్నివ చక్షుషా |
రాఘవో రాక్షసం రోషాదభిదుద్రావ వేగితః |
యూథపాన్హర్షయన్సర్వాన్కుంభకర్ణభయార్దితాన్ || ౧౩౬ ||
స చాపమాదాయ భుజంగకల్పం
దృఢజ్యముగ్రం తపనీయచిత్రమ్ |
హరీన్సమాశ్వాస్య సముత్పపాత
రామో నిబద్ధోత్తమతూణబాణః || ౧౩౭ ||
స వానరగణైస్తైస్తు వృతః పరమదుర్జయః |
లక్ష్మణానుచరో రామః సంప్రతస్థే మహావలః || ౧౩౮ ||
స దదర్శ మహాత్మానం కిరీటినమరిందమమ్ |
శోణితాప్లుతసర్వాంగం కుంభకర్ణం మహాబలమ్ || ౧౩౯ ||
సర్వాన్సమభిధావంతం యథా రుష్టం దిశాగజమ్ |
మార్గమాణం హరీన్క్రుద్ధం రాక్షసైః పరివారితమ్ || ౧౪౦ ||
వింధ్యమందరసంకాశం కాంచనాంగదభూషణమ్ |
స్రవంతం రుధిరం వక్త్రాద్వర్షమేఘమివోత్థితమ్ || ౧౪౧ ||
జిహ్వయా పరిలిహ్యంతం శోణితం శోణితేక్షణమ్ |
మృద్గంతం వానరానీకం కాలాంతకయమోపమమ్ || ౧౪౨ ||
తం దృష్ట్వా రాక్షసశ్రేష్ఠం ప్రదీప్తానలవర్చసమ్ |
విస్ఫారయామాస తదా కార్ముకం పురుషర్షభః || ౧౪౩ ||
స తస్య చాపనిర్ఘోషాత్కుపితో రాక్షసర్షభః |
అమృష్యమాణస్తం ఘోషమభిదుద్రావ రాఘవమ్ || ౧౪౪ ||
తతస్తు వాతోద్ధతమేఘకల్పం
భుజంగరాజోత్తమభోగబాహుమ్ |
తమాపతంతం ధరణీధరాభ-
-మువాచ రామో యుధి కుంభకర్ణమ్ || ౧౪౫ ||
ఆగచ్ఛ రక్షోధిప మా విషాద-
-మవస్థితోఽహం ప్రగృహీతచాపః |
అవేహి మాం శక్రసపత్న రామమ్
మయా ముహూర్తాద్భవితా విచేతాః || ౧౪౬ ||
రామోఽయమితి విజ్ఞాయ జహాస వికృతస్వనమ్ |
అభ్యధావత సంక్రుద్ధో హరీన్విద్రావయన్రణే || ౧౪౭ ||
పాతయన్నివ సర్వేషాం హృదయాని వనౌకసామ్ |
ప్రహస్య వికృతం భీమం స మేఘస్తనితోపమమ్ || ౧౪౮ ||
కుంభకర్ణో మహాతేజా రాఘవం వాక్యమబ్రవీత్ |
నాహం విరాధో విజ్ఞేయో న కబంధః ఖరో న చ || ౧౪౯ ||
న వాలీ న చ మారీచః కుంభకర్ణోఽహమాగతః |
పశ్య మే ముద్గరం ఘోరం సర్వకాలాయసం మహత్ || ౧౫౦ ||
అనేన నిర్జితా దేవా దానవాశ్చ పురా మయా |
వికర్ణనాస ఇతి మాం నావజ్ఞాతుం త్వమర్హసి || ౧౫౧ ||
స్వల్పాఽపి హి న మే పీడా కర్ణనాసావినాశనాత్ |
దర్శయేక్ష్వాకుశార్దూల వీర్యం గాత్రేషు మే లఘు |
తతస్త్వాం భక్షయిష్యామి దృష్టపౌరుషవిక్రమమ్ || ౧౫౨ ||
స కుంభకర్ణస్య వచో నిశమ్య
రామః సుపుంఖాన్విససర్జ బాణాన్ |
తైరాహతో వజ్రసమగ్రవేగైః
న చుక్షుభే న వ్యథతే సురారిః || ౧౫౩ ||
యైః సాయకైః సాలవరా నికృత్తా
వాలీ హతో వానరపుంగవశ్చ |
తే కుంభకర్ణస్య తదా శరీరే
వజ్రోపమా న వ్యథయాంప్రచక్రుః || ౧౫౪ ||
స వారిధారా ఇవ సాయకాంస్తాన్
పిబన్ శరీరేణ మహేంద్రశత్రుః |
జఘాన రామస్య శరప్రవేగం
వ్యావిధ్య తం ముద్గరముగ్రవేగమ్ || ౧౫౫ ||
తతస్తు రక్షః క్షతజానులిప్తం
విత్రాసనం దేవమహాచమూనామ్ |
వివ్యాధ తం ముద్గరముగ్రవేగం
విద్రావయామాస చమూం హరీణామ్ || ౧౫౬ ||
వాయవ్యమాదాయ తతో వరాస్త్రం
రామః ప్రచిక్షేప నిశాచరాయ |
సముద్గరం తేన జఘాన బాహుం
స కృత్తబాహుస్తుములం ననాద || ౧౫౭ ||
స తస్య బాహుర్గిరిశృంగకల్పః
సముద్గరో రాఘవబాణకృత్తః |
పపాత తస్మిన్హరిరాజసైన్యే
జఘాన తాం వానరవాహనీం చ || ౧౫౮ ||
తే వానరా భగ్నహతావశేషాః
పర్యంతమాశ్రిత్య తదా విషణ్ణాః |
ప్రవేపితాంగం దదృశుః సుఘోరం
నరేంద్రరక్షోధిపసన్నిపాతమ్ || ౧౫౯ ||
స కుంభకర్ణోస్త్రనికృత్తబాహు-
-ర్మహాన్నికృత్తాగ్ర ఇవాచలేంద్రః |
ఉత్పాటయామాస కరేణ వృక్షం
తతోఽభిదుద్రావ రణే నరేంద్రమ్ || ౧౬౦ ||
స తస్య బాహుం సహసాలవృక్షం
సముద్యతం పన్నగభోగకల్పమ్ |
ఐంద్రాస్త్రయుక్తేన జఘాన రామో
బాణేన జాంబూనదచిత్రితేన || ౧౬౧ ||
స కుంభకర్ణస్య భుజో నికృత్తః
పపాత భూమౌ గిరిసన్నికాశః |
వివేష్టమానోఽభిజఘాన వృక్షాన్
శైలాన్ శిలా వానరరాక్షసాంశ్చ || ౧౬౨ ||
తం ఛిన్నబాహుం సమవేక్ష్య రామః
సమాపతంతం సహసా నదంతమ్ |
ద్వావర్ధచంద్రౌ నిశితౌ ప్రగృహ్య
చిచ్ఛేద పాదౌ యుధి రాక్షసస్య || ౧౬౩ ||
తౌ తస్య పాదౌ ప్రదిశో దిశశ్చ
గిరీన్గుహాశ్చైవ మహార్ణవం చ |
లంకాం చ సేనాం కపిరాక్షసానాం
వినాదయంతౌ వినిపేతతుశ్చ || ౧౬౪ ||
నికృత్తబాహుర్వినికృత్తపాదో
విదార్య వక్త్రం వడవాముఖాభమ్ |
దుద్రావ రామం సహసాఽభిగర్జన్
రాహుర్యథా చంద్రమివాంతరిక్షే || ౧౬౫ ||
అపూరయత్తస్య ముఖం శితాగ్రై
రామః శరైర్హేమపినద్ధపుంఖైః |
స పూర్ణవక్త్రో న శశాక వక్తుం
చుకూజ కృచ్ఛ్రేణ ముమోహ చాపి || ౧౬౬ ||
అథాదదే సూర్యమరీచికల్పం
స బ్రహ్మదండాంతకకాలకల్పమ్ |
అరిష్టమైంద్రం నిశితం సుపుంఖం
రామః శరం మారుతతుల్యవేగమ్ || ౧౬౭ ||
తం వజ్రజాంబూనదచారుపుంఖం
ప్రదీప్తసూర్యజ్వలనప్రకాశమ్ |
మహేంద్రవజ్రాశనితుల్యవేగం
రామః ప్రచిక్షేప నిశాచరాయ || ౧౬౮ ||
స సాయకో రాఘవబాహుచోదితో
దిశః స్వభాసా దశ సంప్రకాశయన్ |
సధూమవైశ్వానరదీప్తదర్శనో
జగామ శక్రాశనివీర్యవిక్రమః || ౧౬౯ ||
స తన్మహాపర్వతకూటసన్నిభం
వివృత్తదంష్ట్రం చలచారుకుండలమ్ |
చకర్త రక్షోధిపతేః శిరస్తథా
యథైవ వృత్రస్య పురా పురందరః || ౧౭౦ ||
కుంభకర్ణశిరో భాతి కుండలాలంకృతం మహత్ |
ఆదిత్యేఽభ్యుదితే రాత్రౌ మధ్యస్థ ఇవ చంద్రమాః || ౧౭౧ ||
తద్రామబాణాభిహతం పపాత
రక్షఃశిరః పర్వతసన్నికాశమ్ |
బభంజ చర్యాగృహగోపురాణి
ప్రాకారముచ్చం తమపాతయచ్చ || ౧౭౨ ||
న్యపతత్కుంభకర్ణోఽథ స్వకాయేన నిపాతయన్ |
ప్లవంగమానాం కోట్యశ్చ పరితః సంప్రధావతామ్ || ౧౭౩ ||
తచ్చాతికాయం హిమవత్ప్రకాశం
రక్షస్తతస్తోయనిధౌ పపాత |
గ్రాహాన్వరాన్మీనవరాన్భుజంగాన్
మమర్ద భూమిం చ తదా వివేశ || ౧౭౪ ||
తస్మిన్హతే బ్రాహ్మణదేవశత్రౌ
మహాబలే సంయతి కుంభకర్ణే |
చచాల భూర్భూమిధరాశ్చ సర్వే
హర్షాచ్చ దేవాస్తుములం ప్రణేదుః || ౧౭౫ ||
తతస్తు దేవర్షిమహర్షిపన్నగాః
సురాశ్చ భూతాని సుపర్ణగుహ్యకాః |
సయక్షగంధర్వగణా నభోగతాః
ప్రహర్షితా రామపరాక్రమేణ || ౧౭౬ ||
తతస్తు తే తస్య వధేన భూరిణా
మనస్వినో నైరృతరాజబాంధవాః |
వినేదురుచ్చైర్వ్యథితా రఘూత్తమం
హరిం సమీక్ష్యైవ యథా సురార్దితాః || ౧౭౭ ||
స దేవలోకస్య తమో నిహత్య
సూర్యో యథా రాహుముఖాద్విముక్తః |
తథా వ్యభాసీద్భువి వానరౌఘే
నిహత్య రామో యుధి కుంభకర్ణమ్ || ౧౭౮ ||
ప్రహర్షమీయుర్బహవస్తు వానరాః
ప్రబుద్ధపద్మప్రతిమైరివాననైః |
అపూజయన్రాఘవమిష్టభాగినం
హతే రిపౌ భీమబలే దురాసదే || ౧౭౯ ||
స కుంభకర్ణం సురసంఘమర్దనం
మహత్సు యుద్ధేషు పరాజితశ్రమమ్ |
ననంద హత్వా భరతాగ్రజో రణే
మహాసురం వృత్రమివామరాధిపః || ౧౮౦ ||
ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే సప్తషష్టితమః సర్గః || ౬౭ ||
యుద్ధకాండ అష్టషష్టితమః సర్గః (౬౮) >>
సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.
గమనిక: శరన్నవరాత్రుల సందర్భంగా "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ దుర్గా స్తోత్రనిధి" పుస్తకములు కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
Chant other stotras in తెలుగు, ಕನ್ನಡ, தமிழ், देवनागरी, english.
Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.