Aranya Kanda Sarga 68 – అరణ్యకాండ అష్టషష్ఠితమః సర్గః (౬౮)


|| జటాయుః సంస్కారః ||

రామః సంప్రేక్ష్య తం గృధ్రం భువి రౌద్రేణపాతితమ్ |
సౌమిత్రిం మిత్రసంపన్నమిదం వచనమబ్రవీత్ || ౧ ||

మమాయం నూనమర్థేషు యతమానో విహంగమః |
రాక్షసేన హతః సంఖ్యే ప్రాణాంస్త్యక్ష్యతి దుస్త్యజాన్ || ౨ ||

అయమస్య శరీరేఽస్మిన్ప్రాణో లక్ష్మణ విద్యతే |
తథాహి స్వరహీనోఽయం విక్లవః సముదీక్షతే || ౩ ||

జటాయో యది శక్నోషి వాక్యం వ్యాహరితుం పునః |
సీతామాఖ్యాహి భద్రం తే వధమాఖ్యాహి చాత్మనః || ౪ ||

కిం నిమిత్తోఽహరత్సీతాం రావణస్తస్య కిం మయా |
అపరాధం తు యం దృష్ట్వా రావణేన హృతా ప్రియా || ౫ ||

కథం తచ్చంద్రసంకాశం ముఖమాసీన్మనోహరమ్ |
సీతయా కాని చోక్తాని తస్మిన్కాలే ద్విజోత్తమ || ౬ ||

కథం వీర్యః కథం రూపః కిం కర్మా స చ రాక్షసః |
క్వ చాస్య భవనం తాత బ్రూహి మే పరిపృచ్ఛతః || ౭ ||

తముద్వీక్ష్యాథ దీనాత్మా విలపంతమనంతరమ్ |
వాచాఽతిసన్నయా రామం జటాయురిదమబ్రవీత్ || ౮ ||

హృతా సా రాక్షసేంద్రేణ రావణేన విహాయసా |
మాయామాస్థాయ విపులాం వాతదుర్దినసంకులామ్ || ౯ ||

పరిశ్రాంతస్య మే తాత పక్షౌ ఛిత్త్వా స రాక్షసః |
సీతామాదాయ వైదేహీం ప్రయాతో దక్షిణాం దిశమ్ || ౧౦ ||

ఉపరుధ్యంతి మే ప్రాణాః దృష్టిర్భ్రమతి రాఘవ |
పశ్యామి వృక్షాన్సౌవర్ణానుశీరకృతమూర్ధజాన్ || ౧౧ ||

యేన యాతో ముహూర్తేన సీతామాదాయ రావణః |
విప్రనష్టం ధనం క్షిప్రం తత్స్వామి ప్రతిపద్యతే || ౧౨ ||

విందో నామ ముహూర్తోఽయం స చ కాకుత్స్థ నాబుధత్ |
త్వత్ప్రియాం జానకీం హృత్వా రావణో రాక్షసేశ్వరః || ౧౩ ||

ఝషవద్బడిశం గృహ్య క్షిప్రమేవ వినశ్యతి |
న చ త్వయా వ్యథా కార్యా జనకస్య సుతాం ప్రతి || ౧౪ ||

వైదేహ్యా రంస్యసే క్షిప్రం హత్వా తం రాక్షసం రణే |
అసంమూఢస్య గృధ్రస్య రామం ప్రత్యనుభాషతః || ౧౫ ||

ఆస్యాత్సుస్రావ రుధిరం మ్రియమాణస్వ సామిషమ్ |
పుత్రో విశ్రవసః సాక్షాత్భ్రాతా వైశ్రవణస్య చ || ౧౬ ||

ఇత్యుక్త్వా దుర్లభాన్ప్రాణాన్ముమోచ పతగేశ్వరః |
బ్రూహి బ్రూహీతి రామస్య బ్రువాణస్య కృతాంజలేః || ౧౭ ||

త్యక్త్వా శరీరం గృధ్రస్య జగ్ముః ప్రాణా విహాయసమ్ |
స నిక్షిప్య శిరో భూమౌ ప్రసార్య చరణౌ తదా || ౧౮ ||

విక్షిప్య చ శరీరం స్వం పపాత ధరణీతలే |
తం గృధ్రం ప్రేక్ష్య తామ్రాక్షం గతాసుమచలోపమమ్ || ౧౯ ||

రామః సుబహుభిర్దుఃఖైర్దీనః సౌమిత్రిమబ్రవీత్ |
బహూని రక్షసాం వాసే వర్షాణి వసతా సుఖమ్ || ౨౦ ||

అనేన దండకారణ్యే విశీర్ణమిహ పక్షిణా |
అనేకవార్షికో యస్తు చిరకాలసముత్థితః || ౨౧ ||

సోఽయమద్య హతః శేతే కాలో హి దురతిక్రమః |
పశ్య లక్ష్మణ గృధ్రోఽయముపకారీ హతశ్చ మే || ౨౨ ||

సీతామభ్యవపన్నో వై రావణేన బలీయసా |
గృధ్రరాజ్యం పరిత్యజ్య పితృపైతామహం మహత్ || ౨౩ ||

మమ హేతోరయం ప్రాణాన్ముమోచ పతగేశ్వరః |
సర్వత్ర ఖలు దృశ్యంతే సాధవో ధర్మచారిణః || ౨౪ ||

శూరాః శరణ్యాః సౌమిత్రే తిర్యగ్యోనిగతేష్వపి |
సీతాహరణజం దుఃఖం న మే సౌమ్య తథాగతమ్ || ౨౫ ||

యథా వినాశో గృధ్రస్య మత్కృతే చ పరంతప |
రాజా దశరథః శ్రీమాన్యథా మమ మహాయశాః || ౨౬ ||

పూజనీయశ్చ మాన్యశ్చ తథాఽయం పతగేశ్వరః |
సౌమిత్రే హర కాష్ఠాని నిర్మథిష్యామి పావకమ్ || ౨౭ ||

గృధ్రరాజం దిధక్షామి మత్కృతే నిధనం గతమ్ |
నాథం పతగలోకస్య చితామారోప్య రాఘవ || ౨౮ ||

ఇమం ధక్ష్యామి సౌమిత్రే హతం రౌద్రేణ రక్షసా |
యా గతిర్యజ్ఞశీలానామాహితాగ్నేశ్చ యా గతిః || ౨౯ ||

అపరావర్తినాం యా చ యా చ భూమిప్రదాయినామ్ |
మయా త్వం సమనుజ్ఞాతో గచ్ఛ లోకాననుత్తమాన్ || ౩౦ ||

గృధ్రరాజ మహాసత్త్వ సంస్కృతశ్చ మయా వ్రజ |
ఏవముక్త్వా చితాం దీప్తామారోప్య పతగేశ్వరమ్ || ౩౧ ||

దదాహ రామో ధర్మాత్మా స్వబంధుమివ దుఃఖితః |
రామోఽథ సహసౌమిత్రిర్వనం గత్వా స వీర్యవాన్ || ౩౨ ||

స్థూలాన్హత్వా మహారోహీనను తస్తార తం ద్విజమ్ |
రోహిమాంసాని చోత్కృత్య పేశీకృత్య మహాయశాః || ౩౩ ||

శకునాయ దదౌ రామో రమ్యే హరితశాద్వలే |
యత్తత్ప్రేతస్య మర్త్యస్య కథయంతి ద్విజాతయః || ౩౪ ||

తత్స్వర్గగమనం తస్య పిత్ర్యం రామో జజాప హ |
తతో గోదావరీం గత్వా నదీం నరవరాత్మజౌ || ౩౫ ||

ఉదకం చక్రతుస్తస్మై గృధ్రరాజాయ తావుభౌ |
శాస్త్రదృష్టేన విధినా జలే గృధ్రాయ రాఘవౌ |
స్నాత్వా తౌ గృధ్రరాజాయ ఉదకం చక్రతుస్తదా || ౩౬ ||

స గృధ్రరాజః కృతవాన్యశస్కరం
సుదుష్కరం కర్మ రణే నిపాతితః |
మహర్షికల్పేన చ సంస్కృతస్తదా
జగామ పుణ్యాం గతిమాత్మనః శుభామ్ || ౩౭ ||

కృతోదకౌ తావపి పక్షిసత్తమే
స్థిరాం చ బుద్ధిం ప్రణిధాయ జగ్ముతుః |
ప్రవేశ్య సీతాధిగమే తతో మనో
వనం సురేంద్రావివ విష్ణువాసవౌ || ౩౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే అష్టషష్ఠితమః సర్గః || ౬౮ ||

యుద్ధకాండ ఏకత్రింశదుత్తరశతతమః సర్గః (౧౩౧) >>


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed