Yuddha Kanda Sarga 90 – యుద్ధకాండ నవతితమః సర్గః (౯౦)


|| సౌమిత్రిరావణియుద్ధమ్ ||

యుధ్యమానౌ తు తౌ దృష్ట్వా ప్రసక్తౌ నరరాక్షసౌ |
ప్రభిన్నావివ మాతంగౌ పరస్పరవధైషిణౌ || ౧ ||

తౌ ద్రష్టుకామః సంగ్రామే పరస్పరగతౌ బలీ |
శూరః స రావణభ్రాతా తస్థౌ సంగ్రామమూర్ధని || ౨ ||

తతో విస్ఫారయామాస మహద్ధనురవస్థితః |
ఉత్ససర్జ చ తీక్ష్ణాగ్రాన్రాక్షసేషు మహాశరాన్ || ౩ ||

తే శరాః శిఖిసంకాశా నిపతంతః సమాహితాః |
రాక్షసాన్దారయామాసుర్వజ్రాణీవ మహాగిరీన్ || ౪ ||

విభీషణస్యానుచరాస్తేఽపి శూలాసిపట్టిశైః |
చిచ్ఛిదుః సమరే వీరాన్రాక్షసాన్రాక్షసోత్తమాః || ౫ ||

రాక్షసైస్తైః పరివృతః స తదా తు విభీషణః |
బభౌ మధ్యే ప్రహృష్టానాం కలభానామివ ద్విపః || ౬ ||

తతః సంచోదయానో వై హరీన్రక్షోరణప్రియాన్ |
ఉవాచ వచనం కాలే కాలజ్ఞో రక్షసాం వరః || ౭ ||

ఏకోఽయం రాక్షసేంద్రస్య పరాయణమివ స్థితః |
ఏతచ్ఛేషం బలం తస్య కిం తిష్ఠత హరీశ్వరాః || ౮ ||

అస్మిన్వినిహతే పాపే రాక్షసే రణమూర్ధని |
రావణం వర్జయిత్వా తు శేషమస్య హతం బలమ్ || ౯ ||

ప్రహస్తో నిహతో వీరో నికుంభశ్చ మహాబలః |
కుంభకర్ణశ్చ కుంభశ్చ ధూమ్రాక్షశ్చ నిశాచరః || ౧౦ ||

జంబుమాలీ మహామాలీ తీక్ష్ణవేగోఽశనిప్రభః |
సుప్తఘ్నో యజ్ఞకోపశ్చ వజ్రదంష్ట్రశ్చ రాక్షసః || ౧౧ ||

సంహ్రాదీ వికటో నిఘ్నస్తపనో దమ ఏవ చ |
ప్రఘాసః ప్రఘసశ్చైవ ప్రజంఘో జంఘ ఏవ చ || ౧౨ ||

అగ్నికేతుశ్చ దుర్ధర్షో రశ్మికేతుశ్చ వీర్యవాన్ |
విద్యుజ్జిహ్వో ద్విజిహ్వశ్చ సూర్యశత్రుశ్చ రాక్షసః || ౧౩ ||

అకంపనః సుపార్శ్వశ్చ చక్రమాలీ చ రాక్షసః |
కంపనః సత్త్వవంతౌ తౌ దేవాంతకనరాంతకౌ || ౧౪ ||

ఏతాన్నిహత్యాతిబలాన్బహూన్రాక్షససత్తమాన్ |
బాహుభ్యాం సాగరం తీర్త్వా లంఘ్యతాం గోష్పదం లఘు || ౧౫ ||

ఏతావదేవ శేషం వో జేతవ్యమిహ వానరాః |
హతాః సర్వే సమాగమ్య రాక్షసా బలదర్పితాః || ౧౬ ||

అయుక్తం నిధనం కర్తుం పుత్రస్య జనితుర్మమ |
ఘృణామపాస్య రామార్థే నిహన్యాం భ్రాతురాత్మజమ్ || ౧౭ ||

హంతుకామస్య మే బాష్పం చక్షుశ్చైవ నిరుద్ధ్యతి |
తమేవైష మహాబాహుర్లక్ష్మణః శమయిష్యతి || ౧౮ ||

వానరా ఘ్నత సంభూయ భృత్యానస్య సమీపగాన్ |
ఇతి తేనాతియశసా రాక్షసేనాభిచోదితాః || ౧౯ ||

వానరేంద్రా జహృషిరే లాంగూలాని చ వివ్యధుః |
తతస్తే కపిశార్దూలాః క్ష్వేలంతశ్చ ముహుర్ముహుః || ౨౦ ||

ముముచుర్వివిధాన్నాదాన్మేఘాన్దృష్ట్వేవ బర్హిణః |
జాంబవానపి తైః సర్వైః స్వయూథైరపి సంవృతః || ౨౧ ||

అశ్మభిస్తాడయామాస నఖైర్దంతైశ్చ రాక్షసాన్ |
నిఘ్నంతమృక్షాధిపతిం రాక్షసాస్తే మహాబలాః || ౨౨ ||

పరివవ్రుభయం త్యక్త్వా తమనేకవిధాయుధాః |
శరైః పరశుభిస్తీక్ష్ణైః పట్టిశైర్యష్టితోమరైః || ౨౩ ||

జాంబవంతం మృధే జఘ్నుర్నిఘ్నంతం రాక్షసీం చమూమ్ |
స సంప్రహారస్తుములః సంజజ్ఞే కపిరక్షసామ్ || ౨౪ ||

దేవాసురాణాం క్రుద్ధానాం యథా భీమో మహాస్వనః |
హనుమానపి సంక్రుద్ధః సాలముత్పాట్య వీర్యవాన్ || ౨౫ ||

[* స లక్ష్మణం స్వయం పృష్ఠాదవరోప్య మహామనాః | *]
రక్షసాం కదనం చక్రే సమాసాద్య సహస్రశః |
స దత్త్వా తుములం యుద్ధం పితృవ్యస్యేంద్రజిద్యుధి || ౨౬ ||

లక్ష్మణం పరవీరఘ్నం పునరేవాభ్యధావత |
తౌ ప్రయుద్ధౌ తదా వీరౌ మృధే లక్ష్మణరాక్షసౌ || ౨౭ ||

శరౌఘానభివర్షంతౌ జఘ్నతుస్తౌ పరస్పరమ్ |
అభీక్ష్ణమంతర్దధతుః శరజాలైర్మహాబలౌ || ౨౮ ||

చంద్రాదిత్యావివోష్ణాంతే యథా మేఘైస్తరస్వినౌ |
న హ్యాదానం న సంధానం ధనుషో వా పరిగ్రహః || ౨౯ ||

న విప్రమోక్షో బాణానాం న వికర్షో న విగ్రహః |
న ముష్టిప్రతిసంధానం న లక్ష్యప్రతిపాదనమ్ || ౩౦ ||

అదృశ్యత తయోస్తత్ర యుధ్యతోః పాణిలాఘవాత్ |
చాపవేగవినిర్ముక్తబాణజాలైః సమంతతః || ౩౧ ||

అంతరిక్షే హి సంఛన్నే న రూపాణి చకాశిరే |
లక్ష్మణో రావణిం ప్రాప్య రావణిశ్చాపి లక్ష్మణమ్ || ౩౨ ||

అవ్యవస్థా భవత్యుగ్రా తాభ్యామన్యోన్యవిగ్రహే |
తాభ్యాముభాభ్యాం తరసా విసృష్టైర్విశిఖైః శితైః || ౩౩ ||

నిరంతరమివాకాశం బభూవ తమసావృతమ్ |
తైః పతద్భిశ్చ బహుభిస్తయోః శరశతైః శితైః || ౩౪ ||

దిశశ్చ ప్రదిశశ్చైవ బభూవుః శరసంకులాః |
తమసా సంవృతం సర్వమాసీద్భీమతరం మహత్ || ౩౫ ||

అస్తం గతే సహస్రాంశౌ సంవృతం తమసేవ హి |
రుధిరౌఘమహానద్యః ప్రావర్తంత సహస్రశః || ౩౬ ||

క్రవ్యాదా దారుణా వాగ్భిశ్చిక్షిపుర్భీమనిస్వనమ్ |
న తదానీం వవౌ వాయుర్న చ జజ్వాల పావకః || ౩౭ ||

స్వస్త్యస్తు లోకేభ్య ఇతి జజల్పుశ్చ మహర్షయః |
సంపేతుశ్చాత్ర సంప్రాప్తా గంధర్వాః సహ చారణైః || ౩౮ ||

అథ రాక్షససింహస్య కృష్ణాన్కనకభూషణాన్ |
శరైశ్చతుర్భిః సౌమిత్రిర్వివ్యాధ చతురో హయాన్ || ౩౯ ||

తతోఽపరేణ భల్లేన శితేన నిశితేన చ |
సంపూర్ణాయతముక్తేన సుపత్రేణ సువర్చసా || ౪౦ ||

మహేంద్రాశనికల్పేన సూతస్య విచరిష్యతః |
స తేన బాణాశనినా తలశబ్దానునాదినా || ౪౧ ||

లాఘవాద్రాఘవః శ్రీమాన్ శిరః కాయాదపాహరత్ |
స యంతరి మహాతేజా హతే మందోదరీసుతః || ౪౨ ||

స్వయం సారథ్యమకరోత్పునశ్చ ధనురస్పృశత్ |
తదద్భుతమభూత్తత్ర సామర్థ్యం పశ్యతాం యుధి || ౪౩ ||

హయేషు వ్యగ్రహస్తం తం వివ్యాధ నిశితైః శరైః |
ధనుష్యథ పునర్వ్యగ్రే హయేషు ముముచే శరాన్ || ౪౪ ||

ఛిద్రేషు తేషు బాణేషు సౌమిత్రిః శీఘ్రవిక్రమః |
అర్దయామాస బాణౌఘైర్విచరంతమభీతవత్ || ౪౫ ||

నిహతం సారథిం దృష్ట్వా సమరే రావణాత్మజః |
ప్రజహౌ సమరోద్ధర్షం విషణ్ణః స బభూవ హ || ౪౬ ||

విషణ్ణవదనం దృష్ట్వా రాక్షసం హరియూథపాః |
తతః పరమసంహృష్టా లక్ష్మణం చాభ్యపూజయన్ || ౪౭ ||

తతః ప్రమాథీ శరభో రభసో గంధమాదనః |
అమృష్యమాణాశ్చత్వారశ్చక్రుర్వేగం హరీశ్వరాః || ౪౮ ||

తే చాస్య హయముఖ్యేషు తూర్ణముత్ప్లుత్య వానరాః |
చతుర్షు సమహావీర్యా నిపేతుర్భీమవిక్రమాః || ౪౯ ||

తేషామధిష్ఠితానాం తైర్వానరైః పర్వతోపమైః |
ముఖేభ్యో రుధిరం రక్తం హయానాం సమవర్తత || ౫౦ ||

తే హయా మథితా భగ్నా వ్యసవో ధరణీం గతాః |
తే నిహత్య హయాంస్తస్య ప్రమథ్య చ మహారథమ్ || ౫౧ ||

పునరుత్పత్య వేగేన తస్థుర్లక్ష్మణపార్శ్వతః |
స హతాశ్వాదవప్లుత్య రథాన్మథితసారథేః |
శరవర్షేణ సౌమిత్రిమభ్యధావత రావణిః || ౫౨ ||

తతో మహేంద్రప్రతిమః స లక్ష్మణః
పదాతినం తం నిశితైః శరోత్తమైః |
సృజంతమాజౌ నిశితాన్శరోత్తమాన్
భృశం తదా బాణగణైర్న్యవారయత్ || ౫౩ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే నవతితమః సర్గః || ౯౦ ||

యుద్ధకాండ ఏకనవతితమః సర్గః (౯౧) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed