Yuddha Kanda Sarga 50 – యుద్ధకాండ పంచాశః సర్గః (౫౦)


|| నాగపాశవిమోక్షణమ్ ||

అథోవాచ మహాతేజా హరిరాజో మహాబలః |
కిమియం వ్యథితా సేనా మూఢవాతేవ నౌర్జలే || ౧ ||

సుగ్రీవస్య వచః శ్రుత్వా వాలిపుత్రోంగదోఽబ్రవీత్ || ౨ ||
న త్వం పశ్యసి రామం చ లక్ష్మణం చ మహాబలమ్ |

శరజాలాచితౌ వీరావుభౌ దశరథాత్మజౌ |
శరతల్పే మహాత్మానౌ శయానౌ రుధిరోక్షితౌ || ౩ ||

అథాబ్రవీద్వానరేంద్రః సుగ్రీవః పుత్రమంగదమ్ |
నానిమిత్తమిదం మన్యే భవితవ్యం భయేన తు || ౪ ||

విషణ్ణవదనా హ్యేతే త్యక్తప్రహరణా దిశః |
ప్రపలాయంతి హరయస్త్రాసాదుత్ఫుల్లలోచనాః || ౫ ||

అన్యోన్యస్య న లజ్జంతే న నిరీక్షంతి పృష్ఠతః |
విప్రకర్షంతి చాన్యోన్యం పతితం లంఘయంతి చ || ౬ ||

ఏతస్మిన్నంతరే వీరో గదాపాణిర్విభీషణః |
సుగ్రీవం వర్ధయామాస రాఘవం చ జయాశిషా || ౭ || [నిరైక్షత]

విభీషణం తం సుగ్రీవో దృష్ట్వా వానరభీషణమ్ |
ఋక్షరాజం సమీపస్థం జాంబవంతమువాచ హ || ౮ ||

విభీషణోఽయం సంప్రాప్తో యం దృష్ట్వా వానరర్షభాః |
విద్రవంతి పరిత్రస్తా రావణాత్మజశంకయా || ౯ ||

శీఘ్రమేతాన్ సుసంత్రస్తాన్ బహుధా విప్రధావితాన్ |
పర్యవస్థాపయాఖ్యాహి విభీషణముపస్థితమ్ || ౧౦ ||

సుగ్రీవేణైవముక్తస్తు జాంబవానృక్షపార్థివః |
వానరాన్సాంత్వయామాస సన్నిరుధ్య ప్రధావతః || ౧౧ ||

తే నివృత్తాః పునః సర్వే వానరాస్త్యక్తసంభ్రమాః |
ఋక్షరాజవచః శ్రుత్వా తం చ దృష్ట్వా విభీషణమ్ || ౧౨ ||

విభీషణస్తు రామస్య దృష్ట్వా గాత్రం శరైశ్చితమ్ |
లక్ష్మణస్య చ ధర్మాత్మా బభూవ వ్యథితేంద్రియః || ౧౩ ||

జలక్లిన్నేన హస్తేన తయోర్నేత్రే ప్రమృజ్య చ |
శోకసంపీడితమనా రురోద విలలాప చ || ౧౪ ||

ఇమౌ తౌ సత్త్వసంపన్నౌ విక్రాంతౌ ప్రియసంయుగౌ |
ఇమామవస్థాం గమితౌ రాక్షసైః కూటయోధిభిః || ౧౫ ||

భ్రాతుః పుత్రేణ మే తేన దుష్పుత్రేణ దురాత్మనా |
రాక్షస్యా జిహ్మయా బుద్ధ్యా వంచితావృజువిక్రమౌ || ౧౬ || [చాలితా]

శరైరిమావలం విద్ధౌ రుధిరేణ సముక్షితౌ |
వసుధాయామిమౌ సుప్తౌ దృశ్యేతే శల్యకావివౌ || ౧౭ ||

యయోర్వీర్యముపాశ్రిత్య ప్రతిష్ఠా కాంక్షితా మయా |
తావుభౌ దేహనాశాయ ప్రసుప్తౌ పురుషర్షభౌ || ౧౮ ||

జీవన్నద్య విపన్నోఽస్మి నష్టరాజ్యమనోరథః |
ప్రాప్తప్రతిజ్ఞశ్చ రిపుః సకామో రావణః కృతః || ౧౯ ||

ఏవం విలపమానం తం పరిష్వజ్య విభీషణమ్ |
సుగ్రీవః సత్త్వసంపన్నో హరిరాజోఽబ్రవీదిదమ్ || ౨౦ ||

రాజ్యం ప్రాప్స్యసి ధర్మజ్ఞ లంకాయాం నాత్ర సంశయః |
రావణః సహ పుత్రేణ స కామం నేహ లప్స్యతే || ౨౧ ||

న రుజా పీడితావేతావుభౌ రాఘవలక్ష్మణౌ |
త్యక్త్వా మోహం వధిష్యేతే సగణం రావణం రణే || ౨౨ ||

తమేనం సాంత్వయిత్వా తు సమాశ్వాస్య చ రాక్షసమ్ |
సుషేణం శ్వశురం పార్శ్వే సుగ్రీవస్తమువాచ హ || ౨౩ ||

సహ శూరైర్హరిగణైర్లబ్ధసంజ్ఞావరిందమౌ |
గచ్ఛ త్వం భ్రాతరౌ గృహ్య కిష్కింధాం రామలక్ష్మణౌ || ౨౪ ||

అహం తు రావణం హత్వా సపుత్రం సహబాంధవమ్ |
మైథిలీమానయిష్యామి శక్రో నష్టామివ శ్రియమ్ || ౨౫ ||

శ్రుత్వైతద్వానరేంద్రస్య సుషేణో వాక్యమబ్రవీత్ |
దైవాసురం మహద్యుద్ధమనుభూతం సుదారుణమ్ || ౨౬ ||

తదా స్మ దానవా దేవాన్ శరసంస్పర్శకోవిదాః |
నిజఘ్నుః శస్త్రవిదుషశ్ఛాదయంతో ముహుర్ముహుః || ౨౭ ||

తానార్తాన్నష్టసంజ్ఞాంశ్చ పరాసూంశ్చ బృహస్పతిః |
విద్యాభిర్మంత్రయుక్తాభిరోషధీభిశ్చికిత్సతి || ౨౮ ||

తాన్యౌషధాన్యానయితుం క్షీరోదం యాంతు సాగరమ్ |
జవేన వానరాః శీఘ్రం సంపాతిపనసాదయః || ౨౯ ||

హరయస్తు విజానంతి పార్వతీస్తా మహౌషధీః |
సంజీవకరణీం దివ్యాం విశల్యాం దేవనిర్మితామ్ || ౩౦ ||

చంద్రశ్చ నామ ద్రోణశ్చ క్షీరోదే సాగరోత్తమే |
అమృతం యత్ర మథితం తత్ర తే పరమౌషధీ || ౩౧ ||

తే తత్ర నిహితే దేవైః పర్వతే పరమౌషధీ |
అయం వాయుసుతో రాజన్హనుమాంస్తత్ర గచ్ఛతు || ౩౨ ||

ఏతస్మిన్నంతరే వాయుర్మేఘాంశ్చాపి సవిద్యుతః |
పర్యస్యన్ సాగరే తోయం కంపయన్నివ మేదినీమ్ || ౩౩ ||

మహతా పక్షవాతేన సర్వద్వీపమహాద్రుమాః |
నిపేతుర్భగ్నవిటపాః సమూలా లవణాంభసి || ౩౪ ||

అభవన్పన్నగాస్త్రస్తా భోగినస్తత్రవాసినః |
శీఘ్రం సర్వాణి యాదాంసి జగ్ముశ్చ లవణార్ణవమ్ || ౩౫ ||

తతో ముహూర్తాద్గరుడం వైనతేయం మహాబలమ్ |
వానరా దదృశుః సర్వే జ్వలంతమివ పావకమ్ || ౩౬ ||

తమాగతమభిప్రేక్ష్య నాగాస్తే విప్రదుద్రువుః |
యైస్తౌ సత్పురుషౌ బద్ధౌ శరభూతైర్మహాబలౌ || ౩౭ ||

తతః సుపర్ణః కాకుత్స్థౌ దృష్ట్వా ప్రత్యభినందితః |
విమమర్శ చ పాణిభ్యాం ముఖే చంద్రసమప్రభే || ౩౮ ||

వైనతేయేన సంస్పృష్టాస్తయోః సంరురుహుర్వ్రణాః |
సువర్ణే చ తనూ స్నిగ్ధే తయోరాశు బభూవతుః || ౩౯ ||

తేజో వీర్యం బలం చౌజ ఉత్సాహశ్చ మహాగుణః |
ప్రదర్శనం చ బుద్ధిశ్చ స్మృతిశ్చ ద్విగుణం తయోః || ౪౦ ||

తావుత్థాప్య మహావీర్యౌ గరుడో వాసవోపమౌ |
ఉభౌ తౌ సస్వజే హృష్టౌ రామశ్చైనమువాచ హ || ౪౧ ||

భవత్ప్రసాదాద్వ్యసనం రావణిప్రభవం మహత్ |
ఆవామిహ వ్యతిక్రాంతౌ పూర్వవద్బలినౌ కృతౌ || ౪౨ ||

యథా తాతం దశరథం యథాఽజం చ పితామహమ్ |
తథా భవంతమాసాద్య హృదయం మే ప్రసీదతి || ౪౩ ||

కో భవాన్రూపసంపన్నో దివ్యస్రగనులేపనః |
వసానో విరజే వస్త్రే దివ్యాభరణభూషితః || ౪౪ ||

తామువాచ మహాతేజా వైనతేయో మహాబలః |
పతత్రిరాజః ప్రీతాత్మా హర్షపర్యాకులేక్షణః || ౪౫ ||

అహం సఖా తే కాకుత్స్థ ప్రియః ప్రాణో బహిశ్చరః |
గరుత్మానిహ సంప్రాప్తో యువాభ్యాం సాహ్యకారణాత్ || ౪౬ ||

అసురా వా మహావీర్యా దానవా వా మహాబలాః |
సురాశ్చాపి సగంధర్వాః పురస్కృత్య శతక్రతుమ్ || ౪౭ ||

నేమం మోక్షయితుం శక్తాః శరబంధం సుదారుణమ్ |
మాయాబలాదింద్రజితా నిర్మితం క్రూరకర్మణా || ౪౮ ||

ఏతే నాగాః కాద్రవేయాస్తీక్ష్ణదంష్ట్రా విషోల్బణాః |
రక్షోమాయాప్రభావేన శరా భూత్వా త్వదాశ్రితాః || ౪౯ ||

సభాగ్యశ్చాసి ధర్మజ్ఞ రామ సత్యపరాక్రమ |
లక్ష్మణేన సహ భ్రాత్రా సమరే రిపుఘాతినా || ౫౦ ||

ఇమం శ్రుత్వా తు వృత్తాంతం త్వరమాణోఽహమాగతః |
సహసా యువయోః స్నేహాత్సఖిత్వమనుపాలయన్ || ౫౧ ||

మోక్షితౌ చ మహాఘోరాదస్మాత్సాయకబంధనాత్ |
అప్రమాదశ్చ కర్తవ్యో యువాభ్యాం నిత్యమేవ హి || ౫౨ ||

ప్రకృత్యా రాక్షసాః సర్వే సంగ్రామే కూటయోధినః |
శూరాణాం శుద్ధభావానాం భవతామార్జవం బలమ్ || ౫౩ ||

తన్న విశ్వసితవ్యం వో రాక్షసానాం రణాజిరే |
ఏతేనైవోపమానేన నిత్యం జిహ్మా హి రాక్షసాః || ౫౪ ||

ఏవముక్త్వా తతో రామం సుపర్ణః సుమహాబలః |
పరిష్వజ్య సుహృత్స్నిగ్ధమాప్రష్టుముపచక్రమే || ౫౫ ||

సఖే రాఘవ ధర్మజ్ఞ రిపూణామపి వత్సల |
అభ్యనుజ్ఞాతుమిచ్ఛామి గమిష్యామి యథాగతమ్ || ౫౬ ||

న చ కౌతూహలం కార్యం సఖిత్వం ప్రతి రాఘవ |
కృతకర్మా రణే వీర సఖిత్వమనువేత్స్యసి || ౫౭ ||

బాలవృద్ధావశేషాం తు లంకాం కృత్వా శరోర్మిభిః |
రావణం చ రిపుం హత్వా సీతాం సముపలప్స్యసే || ౫౮ ||

ఇత్యేవముక్త్వా వచనం సుపర్ణః శీఘ్రవిక్రమః |
రామం చ విరుజం కృత్వా మధ్యే తేషాం వనౌకసామ్ || ౫౯ ||

ప్రదక్షిణం తతః కృత్వా పరిష్వజ్య చ వీర్యవాన్ |
జగామాకాశమావిశ్య సుపర్ణః పవనో యథా || ౬౦ ||

విరుజౌ రాఘవౌ దృష్ట్వా తతో వానరయూథపాః |
సింహనాదాంస్తదా నేదుర్లాంగూలాన్దుధువుస్తదా || ౬౧ ||

తతో భేరీః సమాజఘ్నుర్మృదంగాంశ్చాప్యనాదయన్ |
దధ్ముః శంఖాన్ సంప్రహృష్టాః క్ష్వేలంత్యపి యథాపురమ్ || ౬౨ ||

ఆస్ఫోట్యాస్ఫోట్య విక్రాంతా వానరా నగయోధినః |
ద్రుమానుత్పాట్య వివిధాంస్తస్థుః శతసహస్రశః || ౬౩ ||

విసృజంతో మహానాదాంస్త్రాసయంతో నిశాచరాన్ |
లంకాద్వారాణ్యుపాజగ్ముర్యోద్ధుకామాః ప్లవంగమాః || ౬౪ ||

తతస్తు భీమస్తుములో నినాదో
బభూవ శాఖామృగయూథపానామ్ |
క్షయే నిదాఘస్య యథా ఘనానాం
నాదః సుభీమో నదతాం నిశీథే || ౬౫ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే పంచాశః సర్గః || ౫౦ ||

యుద్ధకాండ ఏకపంచాశః సర్గః (౫౧) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి.


గమనిక: శరన్నవరాత్రుల సందర్భంగా "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ దుర్గా స్తోత్రనిధి" పుస్తకములు కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed