Sundarakanda Sarga (Chapter) 9 – సుందరకాండ నవమ సర్గః (౯)


|| సంకులాంతఃపురమ్ ||

తస్యాలయవరిష్ఠస్య మధ్యే విపులమాయతమ్ |
దదర్శ భవనశ్రేష్ఠం హనుమాన్మారుతాత్మజః || ౧ ||

అర్ధయోజనవిస్తీర్ణమాయతం యోజనం హి తత్ |
భవనం రాక్షసేంద్రస్య బహుప్రాసాదసంకులమ్ || ౨ ||

మార్గమాణస్తు వైదేహీం సీతామాయతలోచనామ్ |
సర్వతః పరిచక్రామ హనుమానరిసూదనః || ౩ ||

ఉత్తమం రాక్షసావాసం హనుమానవలోకయన్ |
ఆససాదాథ లక్ష్మీవాన్ రాక్షసేంద్రనివేశనమ్ || ౪ ||

చతుర్విషాణైర్ద్విరదైస్త్రివిషాణైస్తథైవ చ |
పరిక్షిప్తమసంబాధం రక్ష్యమాణముదాయుధైః || ౫ ||

రాక్షసీభిశ్చ పత్నీభీ రావణస్య నివేశనమ్ |
ఆహృతాభిశ్చ విక్రమ్య రాజకన్యాభిరావృతమ్ || ౬ ||

తన్నక్రమకరాకీర్ణం తిమింగిలఝషాకులమ్ |
వాయువేగసమాధూతం పన్నగైరివ సాగరమ్ || ౭ ||

యా హి వైశ్రవణే లక్ష్మీర్యా చేంద్రే హరివాహనే |
సా రావణగృహే సర్వా నిత్యమేవానపాయినీ || ౮ ||

యా చ రాజ్ఞః కుబేరస్య యమస్య వరుణస్య చ |
తాదృశీ తద్విశిష్టా వా ఋద్ధీ రక్షోగృహేష్విహ || ౯ ||

తస్య హర్మ్యస్య మధ్యస్థం వేశ్మ చాన్యత్సునిర్మితమ్ |
బహునిర్యూహసంకీర్ణం దదర్శ పవనాత్మజః || ౧౦ ||

బ్రహ్మణోఽర్థే కృతం దివ్యం దివి యద్విశ్వకర్మణా |
విమానం పుష్పకం నామ సర్వరత్నవిభూషితమ్ || ౧౧ ||

పరేణ తపసా లేభే యత్కుబేరః పితామహాత్ |
కుబేరమోజసా జిత్వా లేభే తద్రాక్షసేశ్వరః || ౧౨ ||

ఈహామృగసమాయుక్తైః కార్తస్వరహిరణ్మయైః |
సుకృతైరాచితం స్తంభైః ప్రదీప్తమివ చ శ్రియా || ౧౩ ||

మేరుమందరసంకాశైరుల్లిఖద్భిరివాంబరమ్ |
కూటాగారైః శుభాకారైః సర్వతః సమలంకృతమ్ || ౧౪ ||

జ్వలనార్కప్రతీకాశం సుకృతం విశ్వకర్మణా |
హేమసోపానసంయుక్తం చారుప్రవరవేదికమ్ || ౧౫ ||

జాలవాతాయనైర్యుక్తం కాంచనైః స్ఫాటికైరపి |
ఇంద్రనీలమహానీలమణిప్రవరవేదికమ్ || ౧౬ ||

విద్రుమేణ విచిత్రేణ మణిభిశ్చ మహాధనైః |
నిస్తులాభిశ్చ ముక్తాభిస్తలేనాభివిరాజితమ్ || ౧౭ ||

చందనేన చ రక్తేన తపనీయనిభేన చ |
సుపుణ్యగంధినా యుక్తమాదిత్యతరుణోపమమ్ || ౧౮ ||

కూటాగారైర్వరాకారైర్వివిధైః సమలంకృతమ్ |
విమానం పుష్పకం దివ్యమారురోహ మహాకపిః || ౧౯ ||

తత్రస్థః స తదా గంధం పానభక్ష్యాన్నసంభవమ్ |
దివ్యం సమ్మూర్ఛితం జిఘ్రద్రూపవంతమివానిలమ్ || ౨౦ ||

స గంధస్తం మహాసత్త్వం బంధుర్బంధుమివోత్తమమ్ |
ఇత ఏహీత్యువాచేవ తత్ర యత్ర స రావణః || ౨౧ ||

తతస్తాం ప్రస్థితః శాలాం దదర్శ మహతీం శుభామ్ |
రావణస్య మనఃకాంతాం కాంతామివ వరస్త్రియమ్ || ౨౨ ||

మణిసోపానవికృతాం హేమజాలవిరాజితామ్ | [విభూషితామ్]
స్ఫాటికైరావృతతలాం దంతాంతరితరూపికామ్ || ౨౩ ||

ముక్తాభిశ్చ ప్రవాలైశ్చ రూప్యచామీకరైరపి |
విభూషితాం మణిస్తంభైః సుబహుస్తంభభూషితామ్ || ౨౪ ||

సమైరృజుభిరత్యుచ్చైః సమంతాత్సువిభూషితైః |
స్తంభైః పక్షైరివాత్యుచ్చైర్దివం సంప్రస్థితామివ || ౨౫ ||

మహత్యా కుథయాస్తీర్ణాం పృథివీలక్షణాంకయా |
పృథివీమివ విస్తీర్ణాం సరాష్ట్రగృహమాలినీమ్ || ౨౬ ||

నాదితాం మత్తవిహగైర్దివ్యగంధాధివాసితామ్ |
పరార్ధ్యాస్తరణోపేతాం రక్షోధిపనిషేవితామ్ || ౨౭ ||

ధూమ్రామగరుధూపేన విమలాం హంసపాండురామ్ |
చిత్రాం పుష్పోపహారేణ కల్మాషీమివ సుప్రభామ్ || ౨౮ ||

మనఃసంహ్లాదజననీం వర్ణస్యాపి ప్రసాదినీమ్ |
తాం శోకనాశినీం దివ్యాం శ్రియః సంజననీమివ || ౨౯ ||

ఇంద్రియాణీంద్రియార్థైశ్చ పంచపంచభిరుత్తమైః |
తర్పయామాస మాతేవ తదా రావణపాలితా || ౩౦ ||

స్వర్గోఽయం దేవలోకోఽయమింద్రస్యేయం పురీ భవేత్ |
సిద్ధిర్వేయం పరా హి స్యాదిత్యమన్యత మారుతిః || ౩౧ ||

ప్రధ్యాయత ఇవాపశ్యత్ప్రదీపాంస్తత్ర కాంచనాన్ |
ధూర్తానివ మహాధూర్తైర్దేవనేన పరాజితాన్ || ౩౨ ||

దీపానాం చ ప్రకాశేన తేజసా రావణస్య చ |
అర్చిర్భిర్భూషణానాం చ ప్రదీప్తేత్యభ్యమన్యత || ౩౩ ||

తతోఽపశ్యత్కుథాసీనం నానావర్ణాంబరస్రజమ్ |
సహస్రం వరనారీణాం నానావేషవిభూషితమ్ || ౩౪ ||

పరివృత్తేఽర్ధరాత్రే తు పాననిద్రావశం గతమ్ |
క్రీడిత్వోపరతం రాత్రౌ సుష్వాప బలవత్తదా || ౩౫ ||

తత్ప్రసుప్తం విరురుచే నిఃశబ్దాంతరభూషణమ్ |
నిఃశబ్దహంసభ్రమరం యథా పద్మవనం మహత్ || ౩౬ ||

తాసాం సంవృతదంతాని మీలితాక్షాణి మారుతిః |
అపశ్యత్పద్మగంధీని వదనాని సుయోషితామ్ || ౩౭ ||

ప్రబుద్ధానీవ పద్మాని తాసాం భూత్వా క్షపాక్షయే |
పునః సంవృతపత్రాణి రాత్రావివ బభుస్తదా || ౩౮ ||

ఇమాని ముఖపద్మాని నియతం మత్తషట్పదాః |
అంబుజానీవ ఫుల్లాని ప్రార్థయంతి పునః పునః || ౩౯ ||

ఇతి చామన్యత శ్రీమానుపపత్త్యా మహాకపిః |
మేనే హి గుణతస్తాని సమాని సలిలోద్భవైః || ౪౦ ||

సా తస్య శుశుభే శాలా తాభిః స్త్రీభిర్విరాజితా |
శారదీవ ప్రసన్నా ద్యౌస్తారాభిరభిశోభితా || ౪౧ ||

స చ తాభిః పరివృతః శుశుభే రాక్షసాధిపః |
యథా హ్యుడుపతిః శ్రీమాంస్తారాభిరభిసంవృతః || ౪౨ ||

యాశ్చ్యవంతేఽమ్బరాత్తారాః పుణ్యశేషసమావృతాః |
ఇమాస్తాః సంగతాః కృత్స్నా ఇతి మేనే హరిస్తదా || ౪౩ ||

తారాణామివ సువ్యక్తం మహతీనాం శుభార్చిషామ్ |
ప్రభా వర్ణప్రసాదాశ్చ విరేజుస్తత్ర యోషితామ్ || ౪౪ ||

వ్యావృత్తగురుపీనస్రక్ప్రకీర్ణవరభూషణాః |
పానవ్యాయామకాలేషు నిద్రాపహృతచేతసః || ౪౫ ||

వ్యావృత్తతిలకాః కాశ్చిత్కాశ్చిదుద్భ్రాంతనూపురాః |
పార్శ్వే గలితహారాశ్చ కాశ్చిత్పరమయోషితః || ౪౬ ||

ముక్తాహారావృతాశ్చాన్యాః కాశ్చిద్విస్రస్తవాససః |
వ్యావిద్ధరశనాదామాః కిశోర్య ఇవ వాహితాః || ౪౭ ||

సుకుండలధరాశ్చాన్యా విచ్ఛిన్నమృదితస్రజః |
గజేంద్రమృదితాః ఫుల్లా లతా ఇవ మహావనే || ౪౮ ||

చంద్రాంశుకిరణాభాశ్చ హారాః కాసాంచిదుత్కటాః |
హంసా ఇవ బభుః సుప్తాః స్తనమధ్యేషు యోషితామ్ || ౪౯ ||

అపరాసాం చ వైడూర్యాః కాదంబా ఇవ పక్షిణః |
హేమసూత్రాణి చాన్యాసాం చక్రవాకా ఇవాభవన్ || ౫౦ ||

హంసకారండవాకీర్ణాశ్చక్రవాకోపశోభితాః |
ఆపగా ఇవ తా రేజుర్జఘనైః పులినైరివ || ౫౧ ||

కింకిణీజాలసంకోశాస్తా హైమవిపులాంబుజాః |
భావగ్రాహా యశస్తీరాః సుప్తా నద్య ఇవాబభుః || ౫౨ ||

మృదుష్వంగేషు కాసాంచిత్కుచాగ్రేషు చ సంస్థితాః |
బభూవుర్భూషణానీవ శుభా భూషణరాజయః || ౫౩ ||

అంశుకాంతాశ్చ కాసాంచిన్ముఖమారుతకంపితాః |
ఉపర్యుపరి వక్త్రాణాం వ్యాధూయంతే పునః పునః || ౫౪ ||

తాః పతాకా ఇవోద్ధూతాః పత్నీనాం రుచిరప్రభాః |
నానావర్ణః సువర్ణానాం వక్త్రమూలేషు రేజిరే || ౫౫ ||

వవల్గుశ్చాత్ర కాసాంచిత్కుండలాని శుభార్చిషామ్ |
ముఖమారుతసంసర్గాన్మందం మందం సుయోషితామ్ || ౫౬ ||

శర్కరాసవగంధైశ్చ ప్రకృత్యా సురభిః సుఖః |
తాసాం వదననిఃశ్వాసః సిషేవే రావణం తదా || ౫౭ ||

రావణాననశంకాశ్చ కాశ్చిద్రావణయోషితః |
ముఖాని స్మ సపత్నీనాముపాజిఘ్రన్పునః పునః || ౫౮ ||

అత్యర్థం సక్తమనసో రావణే తా వరస్త్రియః |
అస్వతంత్రాః సపత్నీనాం ప్రియమేవాచరంస్తదా || ౫౯ ||

బాహూనుపనిధాయాన్యాః పారిహార్యవిభూషితాన్ |
అంశుకాని చ రమ్యాణి ప్రమదాస్తత్ర శిశ్యిరే || ౬౦ ||

అన్యా వక్షసి చాన్యస్యాస్తస్యాః కాశ్చిత్పునర్భుజమ్ |
అపరా త్వంకమన్యస్యాస్తస్యాశ్చాప్యపరా భుజౌ || ౬౧ ||

ఊరుపార్శ్వకటీపృష్ఠమన్యోన్యస్య సమాశ్రితాః |
పరస్పరనివిష్టాంగ్యో మదస్నేహవశానుగాః || ౬౨ ||

అన్యోన్యస్యాంగసంస్పర్శాత్ప్రీయమాణాః సుమధ్యమాః |
ఏకీకృతభుజాః సర్వాః సుషుపుస్తత్ర యోషితః || ౬౩ ||

అన్యోన్యభుజసూత్రేణ స్త్రీమాలా గ్రథితా హి సా |
మాలేవ గ్రథితా సూత్రే శుశుభే మత్తషట్పదా || ౬౪ ||

లతానాం మాధవే మాసి ఫుల్లానాం వాయుసేవనాత్ |
అన్యోన్యమాలాగ్రథితం సంసక్తకుసుమోచ్చయమ్ || ౬౫ ||

వ్యతివేష్టితసుస్కంధమన్యోన్యభ్రమరాకులమ్ |
ఆసీద్వనమివోద్ధూతం స్త్రీవనం రావణస్య తత్ || ౬౬ ||

ఉచితేష్వపి సువ్యక్తం న తాసాం యోషితాం తదా |
వివేకః శక్య ఆధాతుం భూషణాంగాంబరస్రజామ్ || ౬౭ ||

రావణే సుఖసంవిష్టే తాః స్త్రియో వివిధప్రభాః |
జ్వలంతః కాంచనా దీపాః ప్రైక్షంతానిమిషా ఇవ || ౬౮ ||

రాజర్షిపితృదైత్యానాం గంధర్వాణాం చ యోషితః |
రాక్షసానాం చ యాః కన్యాస్తస్య కామవశం గతాః || ౬౯ ||

యుద్ధకామేన తాః సర్వా రావణేన హృతాః స్త్రియః |
సమదా మదనేనైవ మోహితాః కాశ్చిదాగతాః || ౭౦ ||

న తత్ర కాశ్చిత్ప్రమదాః ప్రసహ్య
వీర్యోపపన్నేన గుణేన లబ్ధాః |
న చాన్యకామాపి న చాన్యపూర్వా
వినా వరార్హాం జనకాత్మజాం తామ్ || ౭౧ ||

న చాకులీనా న చ హీనరూపా
నాదక్షిణా నానుపచారయుక్తా |
భార్యాఽభవత్తస్య న హీనసత్త్వా
న చాపి కాంతస్య న కామనీయా || ౭౨ ||

బభూవ బుద్ధిస్తు హరీశ్వరస్య
యదీదృశీ రాఘవధర్మపత్నీ |
ఇమా యథా రాక్షసరాజభార్యాః
సుజాతమస్యేతి హి సాధుబుద్ధేః || ౭౩ ||

పునశ్చ సోఽచింతయదార్తరూపో
ధ్రువం విశిష్టా గుణతో హి సీతా |
అథాయమస్యాం కృతవాన్మహాత్మా
లంకేశ్వరః కష్టమనార్యకర్మ || ౭౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే నవమః సర్గః || ౯ ||

సుందరకాండ – దశమః సర్గః(౧౦)  >>


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: శరన్నవరాత్రుల సందర్భంగా "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ దుర్గా స్తోత్రనిధి" పుస్తకములు కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

స్పందించండి

error: Not allowed