Sundarakanda Sarga (Chapter) 15 – సుందరకాండ పంచదశః సర్గః (౧౫)


|| సీతోపలభ్యః ||

స వీక్షమాణస్తత్రస్థో మార్గమాణశ్చ మైథిలీమ్ |
అవేక్షమాణశ్చ మహీం సర్వాం తామన్వవైక్షత || ౧ ||

సంతానకలతాభిశ్చ పాదపైరుపశోభితామ్ |
దివ్యగంధరసోపేతాం సర్వతః సమలంకృతామ్ || ౨ ||

తాం స నందనసంకాశాం మృగపక్షిభిరావృతామ్ |
హర్మ్యప్రాసాదసంబాధాం కోకిలాకులనిఃస్వనామ్ || ౩ ||

కాంచనోత్పలపద్మాభిర్వాపీభిరుపశోభితామ్ |
బహ్వాసనకుథోపేతాం బహుభూమిగృహాయుతామ్ || ౪ ||

సర్వర్తుకుసుమై రమ్యాం ఫలవద్భిశ్చ పాదపైః |
పుష్పితానామశోకానాం శ్రియా సూర్యోదయప్రభామ్ || ౫ ||

ప్రదీప్తామివ తత్రస్థో మారుతిః సముదైక్షత |
నిష్పత్రశాఖాం విహగైః క్రియమాణామివాసకృత్ || ౬ ||

వినిష్పతద్భిః శతశశ్చిత్రైః పుష్పావతంసకైః |
ఆమూలపుష్పనిచితైరశోకైః శోకనాశనైః || ౭ ||

పుష్పభారాతిభారైశ్చ స్పృశద్భిరివ మేదినీమ్ |
కర్ణికారైః కుసుమితైః కింశుకైశ్చ సుపుష్పితైః || ౮ ||

స దేశః ప్రభయా తేషాం ప్రదీప్త ఇవ సర్వతః |
పున్నాగాః సప్తపర్ణాశ్చ చంపకోద్దాలకాస్తథా || ౯ ||

వివృద్ధమూలా బహవః శోభంతే స్మ సుపుష్పితాః |
శాతకుంభనిభాః కేచిత్కేచిదగ్నిశిఖోపమాః || ౧౦ ||

నీలాంజననిభాః కేచిత్తత్రాశోకాః సహస్రశః |
నందనం వివిధోద్యానం చిత్రం చైత్రరథం యథా || ౧౧ ||

అతివృత్తమివాచింత్యం దివ్యం రమ్యం శ్రియావృతమ్ |
ద్వితీయమివ చాకాశం పుష్పజ్యోతిర్గణాయుతమ్ || ౧౨ ||

పుష్పరత్నశతైశ్చిత్రం పంచమం సాగరం యథా |
సర్వర్తుపుష్పైర్నిచితం పాదపైర్మధుగంధిభిః || ౧౩ ||

నానానినాదైరుద్యానం రమ్యం మృగగణైర్ద్విజైః |
అనేకగంధప్రవహం పుణ్యగంధం మనోరమమ్ || ౧౪ ||

శైలేంద్రమివ గంధాఢ్యం ద్వితీయం గంధమాదనమ్ |
అశోకవనికాయాం తు తస్యాం వానరపుంగవః || ౧౫ ||

స దదర్శావిదూరస్థం చైత్యప్రాసాదముచ్ఛ్రితమ్ |
మధ్యే స్తంభసహస్రేణ స్థితం కైలాసపాండురమ్ || ౧౬ ||

ప్రవాలకృతసోపానం తప్తకాంచనవేదికమ్ |
ముష్ణంతమివ చక్షూంషి ద్యోతమానమివ శ్రియా || ౧౭ ||

విమలం ప్రాంశుభావత్వాదుల్లిఖంతమివాంబరమ్ |
తతో మలినసంవీతాం రాక్షసీభిః సమావృతామ్ || ౧౮ ||

ఉపవాసకృశాం దీనాం నిఃశ్వసంతీం పునః పునః |
దదర్శ శుక్లపక్షాదౌ చంద్రరేఖామివామలామ్ || ౧౯ ||

మందం ప్రఖ్యాయమానేన రూపేణ రుచిరప్రభామ్ |
పినద్ధాం ధూమజాలేన శిఖామివ విభావసోః || ౨౦ ||

పీతేనైకేన సంవీతాం క్లిష్టేనోత్తమవాససా |
సపంకామనలంకారాం విపద్మామివ పద్మినీమ్ || ౨౧ ||

పీడితాం దుఃఖసంతప్తాం పరిమ్లానాం తపస్వినీమ్ | [వ్రీడితాం]
గ్రహేణాంగారకేణేవ పీడితామివ రోహిణీమ్ || ౨౨ ||

అశ్రుపూర్ణముఖీం దీనాం కృశామనశనేన చ |
శోకధ్యానపరాం దీనాం నిత్యం దుఃఖపరాయణామ్ || ౨౩ ||

ప్రియం జనమపశ్యంతీం పశ్యంతీం రాక్షసీగణమ్ |
స్వగణేన మృగీం హీనాం శ్వగణాభివృతామివ || ౨౪ ||

నీలనాగాభయా వేణ్యా జఘనం గతయైకయా |
నీలయా నీరదాపాయే వనరాజ్యా మహీమివ || ౨౫ ||

సుఖార్హాం దుఃఖసంతప్తాం వ్యసనానామకోవిదామ్ |
తాం సమీక్ష్య విశాలాక్షీమధికం మలినాం కృశామ్ || ౨౬ ||

తర్కయామాస సీతేతి కారణైరుపపాదిభిః |
హ్రియమాణా తదా తేన రక్షసా కామరూపిణా || ౨౭ ||

యథారూపా హి దృష్టా వై తథారూపేయమంగనా |
పూర్ణచంద్రాననాం సుభ్రూం చారువృత్తపయోధరామ్ || ౨౮ ||

కుర్వంతీం ప్రభయా దేవీం సర్వా వితిమిరా దిశః |
తాం నీలకంఠీం బింబోష్ఠీం సుమధ్యాం సుప్రతిష్ఠితామ్ || ౨౯ || [నీలకేశీం]

సీతాం పద్మపలాశాక్షీం మన్మథస్య రతిం యథా |
ఇష్టాం సర్వస్య జగతః పూర్ణచంద్రప్రభామివ || ౩౦ ||

భూమౌ సుతనుమాసీనాం నియతామివ తాపసీమ్ |
నిఃశ్వాసబహులాం భీరుం భుజగేంద్రవధూమివ || ౩౧ ||

శోకజాలేన మహతా వితతేన న రాజతీమ్ |
సంసక్తాం ధూమజాలేన శిఖామివ విభావసోః || ౩౨ ||

తాం స్మృతీమివ సందిగ్ధామృద్ధిం నిపతితామివ |
విహతామివ చ శ్రద్ధామాశాం ప్రతిహతామివ || ౩౩ ||

సోపసర్గాం యథా సిద్ధిం బుద్ధిం సకలుషామివ |
అభూతేనాపవాదేన కీర్తిం నిపతితామివ || ౩౪ ||

రామోపరోధవ్యథితాం రక్షోహరణకర్శితామ్ |
అబలాం మృగశాబాక్షీం వీక్షమాణాం తతస్తతః || ౩౫ ||

బాష్పాంబుపరిపూర్ణేన కృష్ణవక్రాక్షిపక్ష్మణా |
వదనేనాప్రసన్నేన నిఃశ్వసంతీం పునః పునః || ౩౬ ||

మలపంకధరాం దీనాం మండనార్హామమండితామ్ |
ప్రభాం నక్షత్రరాజస్య కాలమేఘైరివావృతామ్ || ౩౭ ||

తస్య సందిదిహే బుద్ధిర్ముహుః సీతాం నిరీక్ష్య తు |
ఆమ్నాయానామయోగేన విద్యాం ప్రశిథిలామివ || ౩౮ ||

దుఃఖేన బుబుధే సీతాం హనుమాననలంకృతామ్ |
సంస్కారేణ యథా హీనాం వాచమర్థాంతరం గతామ్ || ౩౯ ||

తాం సమీక్ష్య విశాలాక్షీం రాజపుత్రీమనిందితామ్ |
తర్కయామాస సీతేతి కారణైరుపపాదిభిః || ౪౦ ||

వైదేహ్యా యాని చాంగేషు తదా రామోఽన్వకీర్తయత్ |
తాన్యాభరణజాలాని శాఖాశోభీన్యలక్షయత్ || ౪౧ ||

సుకృతౌ కర్ణవేష్టౌ చ శ్వదంష్ట్రౌ చ సుసంస్థితౌ |
మణివిద్రుమచిత్రాణి హస్తేష్వాభరణాని చ || ౪౨ ||

శ్యామాని చిరయుక్తత్వాత్తథా సంస్థానవంతి చ |
తాన్యేవైతాని మన్యేఽహం యాని రామోఽన్వకీర్తయత్ || ౪౩ ||

తత్ర యాన్యవహీనాని తాన్యహం నోపలక్షయే |
యాన్యస్యా నావహీనాని తానీమాని న సంశయః || ౪౪ ||

పీతం కనకపట్టాభం స్రస్తం తద్వసనం శుభమ్ |
ఉత్తరీయం నగాసక్తం తదా దృష్టం ప్లవంగమైః || ౪౫ ||

భూషణాని చ ముఖ్యాని దృష్టాని ధరణీతలే |
అనయైవాపవిద్ధాని స్వనవంతి మహాంతి చ || ౪౬ ||

ఇదం చిరగృహీతత్వాద్వసనం క్లిష్టవత్తరమ్ |
తథాపి నూనం తద్వర్ణం తథా శ్రీమద్యథేతరత్ || ౪౭ ||

ఇయం కనకవర్ణాంగీ రామస్య మహిషీ ప్రియా |
ప్రనష్టాపి సతీ యాస్య మనసో న ప్రణశ్యతి || ౪౮ ||

ఇయం సా యత్కృతే రామశ్చతుర్భిః పరితప్యతే |
కారుణ్యేనానృశంస్యేన శోకేన మదనేన చ || ౪౯ ||

స్త్రీ ప్రనష్టేతి కారుణ్యాదాశ్రితేత్యానృశంస్యతః |
పత్నీ నష్టేతి శోకేన ప్రియేతి మదనేన చ || ౫౦ ||

అస్యా దేవ్యా యథా రూపమంగప్రత్యంగసౌష్ఠవమ్ |
రామస్య చ యథా రూపం తస్యేయమసితేక్షణా || ౫౧ ||

అస్యా దేవ్యా మనస్తస్మింస్తస్య చాస్యాం ప్రతిష్ఠితమ్ |
తేనేయం స చ ధర్మాత్మా ముహూర్తమపి జీవతి || ౫౨ ||

దుష్కరం కృతవాన్రామో హీనో యదనయా ప్రభుః |
ధారయత్యాత్మనో దేహం న శోకేనావసీదతి || ౫౩ ||

దుష్కరం కురుతే రామో య ఇమాం మత్తకాశినీమ్ |
వినా సీతాం మహాబాహుర్ముహూర్తమపి జీవతి || ౫౪ ||

ఏవం సీతాం తదా దృష్ట్వా హృష్టః పవనసంభవః |
జగామ మనసా రామం ప్రశశంస చ తం ప్రభుమ్ || ౫౫ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే పంచదశః సర్గః || ౧౫ ||

సుందరకాండ – షోడశః సర్గః(౧౬ )  >> 


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

One thought on “Sundarakanda Sarga (Chapter) 15 – సుందరకాండ పంచదశః సర్గః (౧౫)

స్పందించండి

error: Not allowed