Sundarakanda Sarga (Chapter) 14 – సుందరకాండ చతుర్దశః సర్గః (౧౪)


|| అశోకవనికావిచయః ||

స ముహూర్తమివ ధ్యాత్వా మనసా చాధిగమ్య తామ్ |
అవప్లుతో మహాతేజాః ప్రాకారం తస్య వేశ్మనః || ౧ ||

స తు సంహృష్టసర్వాంగః ప్రాకారస్థో మహాకపిః |
పుష్పితాగ్రాన్వసంతాదౌ దదర్శ వివిధాన్ద్రుమాన్ || ౨ ||

సాలానశోకాన్భవ్యాంశ్చ చంపకాంశ్చ సుపుష్పితాన్ |
ఉద్దాలకాన్నాగవృక్షాంశ్చూతాన్కపిముఖానపి || ౩ ||

అథామ్రవణసంఛన్నాం లతాశతసమావృతామ్ |
జ్యాముక్త ఇవ నారాచః పుప్లువే వృక్షవాటికామ్ || ౪ ||

స ప్రవిశ్య విచిత్రాం తాం విహగైరభినాదితామ్ |
రాజతైః కాంచనైశ్చైవ పాదపైః సర్వతో వృతామ్ || ౫ ||

విహగైర్మృగసంఘైశ్చ విచిత్రాం చిత్రకాననామ్ |
ఉదితాదిత్యసంకాశాం దదర్శ హనుమాన్కపిః || ౬ ||

వృతాం నానావిధైర్వృక్షైః పుష్పోపగఫలోపగైః |
కోకిలైర్భృంగరాజైశ్చ మత్తైర్నిత్యనిషేవితామ్ || ౭ ||

ప్రహృష్టమనుజే కాలే మృగపక్షిసమాకులే |
మత్తబర్హిణసంఘుష్టాం నానాద్విజగణాయుతామ్ || ౮ ||

మార్గమాణో వరారోహాం రాజపుత్రీమనిందితామ్ |
సుఖప్రసుప్తాన్విహగాన్బోధయామాస వానరః || ౯ ||

ఉత్పతద్భిర్ద్విజగణైః పక్షైః సాలాః సమాహతాః |
అనేకవర్ణా వివిధా ముముచుః పుష్పవృష్టయః || ౧౦ ||

పుష్పావకీర్ణః శుశుభే హనుమాన్మారుతాత్మజః |
అశోకవనికామధ్యే యథా పుష్పమయో గిరిః || ౧౧ ||

దిశః సర్వాః ప్రధావంతం వృక్షషండగతం కపిమ్ |
దృష్ట్వా సర్వాణి భూతాని వసంత ఇతి మేనిరే || ౧౨ ||

వృక్షేభ్యః పతితైః పుష్పైరవకీర్ణా పృథగ్విధైః |
రరాజ వసుధా తత్ర ప్రమదేవ విభూషితా || ౧౩ ||

తరస్వినా తే తరవస్తరసాభిప్రకంపితాః |
కుసుమాని విచిత్రాణి ససృజుః కపినా తదా || ౧౪ ||

నిర్ధూతపత్రశిఖరాః శీర్ణపుష్పఫలా ద్రుమాః |
నిక్షిప్తవస్త్రాభరణా ధూర్తా ఇవ పరాజితాః || ౧౫ ||

హనూమతా వేగవతా కంపితాస్తే నగోత్తమాః |
పుష్పపర్ణఫలాన్యాశు ముముచుః పుష్పశాలినః || ౧౬ ||

విహంగసంఘైర్హీనాస్తే స్కంధమాత్రాశ్రయా ద్రుమాః |
బభూవురగమాః సర్వే మారుతేనేవ నిర్ధుతాః || ౧౭ ||

నిర్ధూతకేశీ యువతిర్యథా మృదితవర్ణకా |
నిష్పీతశుభదంతోష్ఠీ నఖైర్దంతైశ్చ విక్షతా || ౧౮ ||

తథా లాంగూలహస్తైశ్చ చరణాభ్యాం చ మర్దితా |
బభూవాశోకవనికా ప్రభగ్నవరపాదపా || ౧౯ ||

మహాలతానాం దామాని వ్యధమత్తరసా కపిః |
యథా ప్రావృషి వింధ్యస్య మేఘజాలాని మారుతః || ౨౦ ||

స తత్ర మణిభూమీశ్చ రాజతీశ్చ మనోరమాః |
తథా కాంచనభూమీశ్చ దదర్శ విచరన్కపిః || ౨౧ ||

వాపీశ్చ వివిధాకారాః పూర్ణాః పరమవారిణా |
మహార్హైర్మణిసోపానైరుపపన్నాస్తతస్తతః || ౨౨ ||

ముక్తాప్రవాలసికతాః స్ఫాటికాంతరకుట్టిమాః |
కాంచనైస్తరుభిశ్చిత్రైస్తీరజైరుపశోభితాః || ౨౩ ||

ఫుల్లపద్మోత్పలవనాశ్చక్రవాకోపకూజితాః |
నత్యూహరుతసంఘుష్టా హంససారసనాదితాః || ౨౪ ||

దీర్ఘాభిర్ద్రుమయుక్తాభిః సరిద్భిశ్చ సమంతతః |
అమృతోపమతోయాభిః శివాభిరుపసంస్కృతాః || ౨౫ ||

లతాశతైరవతతాః సంతానకుసుమావృతాః |
నానాగుల్మావృతఘనాః కరవీరకృతాంతరాః || ౨౬ ||

తతోఽమ్బుధరసంకాశం ప్రవృద్ధశిఖరం గిరిమ్ |
విచిత్రకూటం కూటైశ్చ సర్వతః పరివారితమ్ || ౨౭ ||

శిలాగృహైరవతతం నానావృక్షైః సమాకులమ్ | [సమావృతమ్]
దదర్శ హరిశార్దూలో రమ్యం జగతి పర్వతమ్ || ౨౮ ||

దదర్శ చ నగాత్తస్మాన్నదీం నిపతితాం కపిః |
అంకాదివ సముత్పత్య ప్రియస్య పతితాం ప్రియామ్ || ౨౯ ||

జలే నిపతితాగ్రైశ్చ పాదపైరుపశోభితామ్ |
వార్యమాణామివ క్రుద్ధాం ప్రమదాం ప్రియబంధుభిః || ౩౦ ||

పునరావృత్తతోయాం చ దదర్శ స మహాకపిః |
ప్రసన్నామివ కాంతస్య కాంతాం పునరుపస్థితామ్ || ౩౧ ||

తస్యాదూరాచ్చ పద్మిన్యో నానా ద్విజగణాయుతాః | [-స]
దదర్శ హరిశార్దూలో హనుమాన్మారుతాత్మజః || ౩౨ ||

కృత్రిమాం దీర్ఘికాం చాపి పూర్ణాం శీతేన వారిణా |
మణిప్రవరసోపానాం ముక్తాసికతశోభితామ్ || ౩౩ ||

వివిధైర్మృగసంఘైశ్చ విచిత్రాం చిత్రకాననామ్ |
ప్రాసాదైః సుమహద్భిశ్చ నిర్మితైర్విశ్వకర్మణా || ౩౪ ||

కాననైః కృత్రిమైశ్చాపి సర్వతః సమలంకృతామ్ |
యే కేచిత్పాదపాస్తత్ర పుష్పోపగఫలోపగాః || ౩౫ ||

సచ్ఛత్రాః సవితర్దీకాః సర్వే సౌవర్ణవేదికాః |
లతాప్రతానైర్బహుభిః పర్ణైశ్చ బహుభిర్వృతామ్ || ౩౬ ||

కాంచనీం శింశుపామేకాం దదర్శ హనుమాన్కపిః |
వృతాం హేమమయీభిస్తు వేదికాభిః సమంతతః || ౩౭ ||

సోఽపశ్యద్భూమిభాగాంశ్చ గర్తప్రస్రవణాని చ |
సువర్ణవృక్షానపరాన్దదర్శ శిఖిసన్నిభాన్ || ౩౮ ||

తేషాం ద్రుమాణాం ప్రభయా మేరోరివ దివాకరః |
అమన్యత తదా వీరః కాంచనోఽస్మీతి వానరః || ౩౯ ||

తాం కాంచనైస్తరుగణైర్మారుతేన చ వీజితామ్ |
కింకిణీశతనిర్ఘోషాం దృష్ట్వా విస్మయమాగమత్ || ౪౦ ||

స పుష్పితాగ్రాం రుచిరాం తరుణాంకురపల్లవామ్ |
తామారుహ్య మహాబాహుః శింశుపాం పర్ణసంవృతామ్ || ౪౧ ||

ఇతో ద్రక్ష్యామి వైదేహీం రామదర్శనలాలసామ్ |
ఇతశ్చేతశ్చ దుఃఖార్తాం సంపతంతీం యదృచ్ఛయా || ౪౨ ||

అశోకవనికా చేయం దృఢం రమ్యా దురాత్మనః |
చంపకైశ్చందనైశ్చాపి వకులైశ్చ విభూషితా || ౪౩ ||

ఇయం చ నలినీ రమ్యా ద్విజసంఘనిషేవితా |
ఇమాం సా రామమహిషీ ధ్రువమేష్యతి జానకీ || ౪౪ || [నూనం]

సా రామా రామమహిషీ రాఘవస్య ప్రియా సతీ |
వనసంచారకుశలా ధ్రువమేష్యతి జానకీ || ౪౫ || [నూనం]

అథవా మృగశాబాక్షీ వనస్యాస్య విచక్షణా |
వనమేష్యతి సార్యేహ రామచింతానుకర్శితా || ౪౬ ||

రామశోకాభిసంతప్తా సా దేవీ వామలోచనా |
వనవాసే రతా నిత్యమేష్యతే వనచారిణీ || ౪౭ ||

వనేచరాణాం సతతం నూనం స్పృహయతే పురా |
రామస్య దయితా భార్యా జనకస్య సుతా సతీ || ౪౮ ||

సంధ్యాకాలమనాః శ్యామా ధ్రువమేష్యతి జానకీ |
నదీం చేమాం శివజలాం సంధ్యార్థే వరవర్ణినీ || ౪౯ ||

తస్యాశ్చాప్యనురూపేయమశోకవనికా శుభా |
శుభా యా పార్థివేంద్రస్య పత్నీ రామస్య సమ్మతా || ౫౦ ||

యది జీవతి సా దేవీ తారాధిపనిభాననా |
ఆగమిష్యతి సాఽవశ్యమిమాం శివజలాం నదీమ్ || ౫౧ ||

ఏవం తు మత్వా హనుమాన్మహాత్మా
ప్రతీక్షమాణో మనుజేంద్రపత్నీమ్ |
అవేక్షమాణశ్చ దదర్శ సర్వం
సుపుష్పితే పర్ణఘనే నిలీనః || ౫౨ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే చతుర్దశః సర్గః || ౧౪ ||

సుందరకాండ – పంచదశః సర్గః(౧౫)  >>


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

స్పందించండి

error: Not allowed