Read in తెలుగు / ಕನ್ನಡ / தமிழ் / देवनागरी / English (IAST)
|| rāvaṇābhiṣēṇanam ||
tasminhatē rākṣasasainyapālē
plavaṅgamānāmr̥ṣabhēṇa yuddhē |
bhīmāyudhaṁ sāgaratulyavēgaṁ
vidudruvē rākṣasarājasainyam || 1 ||
gatvā:’tha rakṣōdhipatēḥ śaśaṁsuḥ
sēnāpatiṁ pāvakasūnuśastam |
taccāpi tēṣāṁ vacanaṁ niśamya
rakṣōdhipaḥ krōdhavaśaṁ jagāma || 2 ||
saṅkhyē prahastaṁ nihataṁ niśamya
śōkārditaḥ krōdhaparītacētāḥ |
uvāca tānnairr̥tayōdhamukhyā-
-nindrō yathā cāmarayōdhamukhyān || 3 ||
nāvajñā ripavē kāryā yairindrabalasūdanaḥ |
sūditaḥ sainyapālō mē sānuyātraḥ sakuñjaraḥ || 4 ||
sō:’haṁ ripuvināśāya vijayāyāvicārayan |
svayamēva gamiṣyāmi raṇaśīrṣaṁ tadadbhutam || 5 ||
adya tadvānarānīkaṁ rāmaṁ ca sahalakṣmaṇam |
nirdahiṣyāmi bāṇaughairvanaṁ dīptairivāgnibhiḥ || 6 ||
adya santarpayiṣyāmi pr̥thivīṁ kapiśōṇitaiḥ |
rāmaṁ ca lakṣmaṇaṁ caiva prēṣayiṣyē yamakṣayam || 7 ||
sa ēvamuktvā jvalanaprakāśaṁ
rathaṁ turaṅgōttamarājayuktam |
prakāśamānaṁ vapuṣā jvalantaṁ
samārurōhāmararājaśatruḥ || 8 ||
sa śaṅkhabhērīpaṇavapraṇādai-
-rāsphōṭitakṣvēlitasiṁhanādaiḥ |
puṇyaiḥ stavaiścāpyabhipūjyamāna-
-stadā yayau rākṣasarājamukhyaḥ || 9 ||
sa śailajīmūtanikāśarūpai-
-rmāṁsādanaiḥ pāvakadīptanētraiḥ |
babhau vr̥tō rākṣasarājamukhyō
bhūtairvr̥tō rudra ivāsurēśaḥ || 10 ||
tatō nagaryāḥ sahasā mahaujā
niṣkramya tadvānarasainyamugram |
mahārṇavābhrastanitaṁ dadarśa
samudyataṁ pādapaśailahastam || 11 ||
tadrākṣasānīkamatipracaṇḍa-
-mālōkya rāmō bhujagēndrabāhuḥ |
vibhīṣaṇaṁ śastrabhr̥tāṁ variṣṭha-
-muvāca sēnānugataḥ pr̥thuśrīḥ || 12 ||
nānāpatākādhvajaśastrajuṣṭaṁ
prāsāsiśūlāyudhaśastrajuṣṭam |
sainyaṁ gajēndrōpamanāgajuṣṭaṁ
kasyēdamakṣōbhyamabhīrujuṣṭam || 13 ||
tatastu rāmasya niśamya vākyaṁ
vibhīṣaṇaḥ śakrasamānavīryaḥ |
śaśaṁsa rāmasya balapravēkaṁ
mahātmanāṁ rākṣasapuṅgavānām || 14 ||
yō:’sau gajaskandhagatō mahātmā
navōditārkōpamatāmravaktraḥ |
prakampayannāgaśirō:’bhyupaiti
hyakampanaṁ tvēnamavēhi rājan || 15 ||
yō:’sau rathasthō mr̥garājakētu-
-rdhūnvandhanuḥ śakradhanuḥprakāśam |
karīva bhātyugravivr̥ttadaṁṣṭraḥ
sa indrajinnāma varapradhānaḥ || 16 ||
yaścaiṣa vindhyāstamahēndrakalpō
dhanvī rathasthō:’tirathō:’tivīraḥ |
visphārayaṁścāpamatulyamānaṁ
nāmnātikāyō:’tivivr̥ddhakāyaḥ || 17 ||
yō:’sau navārkōditatāmracakṣu-
-rāruhya ghaṇṭāninadapraṇādam |
gajaṁ kharaṁ garjati vai mahātmā
mahōdarō nāma sa ēṣa vīraḥ || 18 ||
yō:’sau hayaṁ kāñcanacitrabhāṇḍa-
-māruhya sandhyābhragiriprakāśam |
prāsaṁ samudyamya marīcinaddhaṁ
piśāca ēṣō:’śanitulyavēgaḥ || 19 ||
yaścaiṣa śūlaṁ niśitaṁ pragr̥hya
vidyutprabhaṁ kiṅkaravajravēgam |
vr̥ṣēndramāsthāya giriprakāśa-
-māyāti yō:’sau triśirā yaśasvī || 20 ||
asau ca jīmūtanikāśarūpaḥ
kumbhaḥ pr̥thuvyūḍhasujātavakṣāḥ |
samāhitaḥ pannagarājakētu-
-rvisphārayanbhāti dhanurvidhūnvan || 21 ||
yaścaiṣa jāmbūnadavajrajuṣṭaṁ
dīptaṁ sadhūmaṁ parighaṁ pragr̥hya |
āyāti rakṣōbalakētubhūta-
-stvasau nikumbhō:’dbhutaghōrakarmā || 22 ||
yaścaiṣa cāpāsiśaraughajuṣṭaṁ
patākinaṁ pāvakadīptarūpam |
rathaṁ samāsthāya vibhātyudagrō
narāntakō:’sau nagaśr̥ṅgayōdhī || 23 ||
yaścaiṣa nānāvidhaghōrarūpai-
-rvyāghrōṣṭranāgēndramr̥gāśvavaktraiḥ |
bhūtairvr̥tō bhāti vivr̥ttanētraiḥ
sō:’sau surāṇāmapi darpahantā || 24 ||
yatraitadindrapratimaṁ vibhāti
chatraṁ sitaṁ sūkṣmaśalākamagryam |
atraiṣa rakṣō:’dhipatirmahātmā
bhūtairvr̥tō rudra ivāvabhāti || 25 ||
asau kirīṭī calakuṇḍalāsyō
nagēndravindhyōpamabhīmakāyaḥ |
mahēndravaivasvatadarpahantā
rakṣōdhipaḥ sūrya ivāvabhāti || 26 ||
pratyuvāca tatō rāmō vibhīṣaṇamarindamam |
ahō dīptō mahātējā rāvaṇō rākṣasēśvaraḥ || 27 ||
āditya iva duṣprēkṣō raśmibhirbhāti rāvaṇaḥ |
suvyaktaṁ lakṣayē hyasya rūpaṁ tējaḥ samāvr̥tam || 28 ||
dēvadānavavīrāṇāṁ vapurnaivaṁvidhaṁ bhavēt |
yādr̥śaṁ rākṣasēndrasya vapurētatprakāśatē || 29 ||
sarvē parvatasaṅkāśāḥ sarvē parvatayōdhinaḥ |
sarvē dīptāyudhadharā yōdhāścāsya mahaujasaḥ || 30 ||
bhāti rākṣasarājō:’sau pradīptairbhīmavikramaiḥ |
bhūtaiḥ parivr̥tastīkṣṇairdēhavadbhirivāntakaḥ || 31 ||
diṣṭyā:’yamadya pāpātmā mama dr̥ṣṭipathaṁ gataḥ |
adya krōdhaṁ vimōkṣyāmi sītāharaṇasambhavam || 32 ||
ēvamuktvā tatō rāmō dhanurādāya vīryavān |
lakṣmaṇānucarastasthau samuddhr̥tya śarōttamam || 33 ||
tataḥ sa rakṣō:’dhipatirmahātmā
rakṣāṁsi tānyāha mahābalāni |
dvārēṣu caryāgr̥hagōpurēṣu
sunirvr̥tāstiṣṭhata nirviśaṅkāḥ || 34 ||
ihāgataṁ māṁ sahitaṁ bhavadbhi-
-rvanaukasaśchidramidaṁ viditvā |
śūnyāṁ purīṁ duṣprasahāṁ pramathya
pradharṣayēyuḥ sahasā samētāḥ || 35 ||
visarjayitvā sahitāṁstatastān
gatēṣu rakṣaḥsu yathāniyōgam |
vyadārayadvānarasāgaraughaṁ
mahājhaṣaḥ pūrṇamivārṇavaugham || 36 ||
tamāpatantaṁ sahasā samīkṣya
dīptēṣucāpaṁ yudhi rākṣasēndram |
mahatsamutpāṭya mahīdharāgraṁ
dudrāva rakṣō:’dhipatiṁ harīśaḥ || 37 ||
tacchailaśr̥ṅgaṁ bahuvr̥kṣasānuṁ
pragr̥hya cikṣēpa niśācarāya |
tamāpatantaṁ sahasā samīkṣya
bibhēda bāṇaistapanīyapuṅkhaiḥ || 38 ||
tasminpravr̥ddhōttamasānuvr̥kṣē
śr̥ṅgē vikīrṇē patitē pr̥thivyām |
mahāhikalpaṁ śaramantakābhaṁ
samādadē rākṣasalōkanāthaḥ || 39 ||
sa taṁ gr̥hītvā:’nilatulyavēgaṁ
savisphuliṅgajvalanaprakāśam |
bāṇaṁ mahēndrāśanitulyavēgaṁ
cikṣēpa sugrīvavadhāya ruṣṭaḥ || 40 ||
sa sāyakō rāvaṇabāhumuktaḥ
śakrāśaniprakhyavapuḥ śitāgraḥ |
sugrīvamāsādya bibhēda vēgāt
guhēritā krauñcamivōgraśaktiḥ || 41 ||
sa sāyakārtō viparītacētāḥ
kūjanpr̥thivyāṁ nipapāta vīraḥ |
taṁ prēkṣyabhūmau patitaṁ visañjñaṁ
nēduḥ prahr̥ṣṭā yudhi yātudhānāḥ || 42 ||
tatō gavākṣō gavayaḥ sudaṁṣṭra-
-statharṣabhō jyōtimukhō nabhaśca |
śailān samudyamya vivr̥ddhakāyāḥ
pradudruvustaṁ prati rākṣasēndram || 43 ||
tēṣāṁ prahārānsa cakāra mōghā-
-nrakṣōdhipō bāṇagaṇaiḥ śitāgraiḥ |
tānvānarēndrānapi bāṇajālai-
-rbibhēda jāmbūnadacitrapuṅkhaiḥ || 44 ||
tē vānarēndrāstridaśāribāṇai-
-rbhinnā nipēturbhuvi bhīmakāyāḥ |
tatastu tadvānarasainyamugraṁ
pracchādayāmāsa sa bāṇajālaiḥ || 45 ||
tē vadhyamānāḥ patitāḥ pravīrā
nānadyamānā bhayaśalyaviddhāḥ |
śākhāmr̥gā rāvaṇasāyakārtā
jagmuḥ śaraṇyaṁ śaraṇaṁ sma rāmam || 46 ||
tatō mahātmā sa dhanurdhanuṣmā-
-nādāya rāmaḥ sahasā jagāma |
taṁ lakṣmaṇaḥ prāñjalirabhyupētya
uvāca vākyaṁ paramārthayuktam || 47 ||
kāmamāryaḥ suparyāptō vadhāyāsya durātmanaḥ |
vidhamiṣyāmyahaṁ nīcamanujānīhi māṁ prabhō || 48 ||
tamabravīnmahatējā rāmaḥ satyaparākramaḥ |
gaccha yatnaparaścāpi bhava lakṣmaṇa samyugē || 49 ||
rāvaṇō hi mahāvīryō raṇē:’dbhutaparākramaḥ |
trailōkyēnāpi saṅkruddhō duṣprasahyō na saṁśayaḥ || 50 ||
tasya cchidrāṇi mārgasva svacchidrāṇi ca lakṣaya |
cakṣuṣā dhanuṣā yatnādrakṣātmānaṁ samāhitaḥ || 51 ||
rāghavasya vacaḥ śrutvā pariṣvajyābhipūjya ca |
abhivādya tatō rāmaṁ yayau saumitrirāhavam || 52 ||
sa rāvaṇaṁ vāraṇahastabāhu-
-rdadarśa dīptōdyatabhīmacāpam |
pracchādayantaṁ śaravr̥ṣṭijālai-
-stānvānarānbhinnavikīrṇadēhān || 53 ||
tamālōkya mahātējā hanumānmārutātmajaḥ |
nivārya śarajālāni pradudrāva sa rāvaṇam || 54 ||
rathaṁ tasya samāsādya bhujamudyamya dakṣiṇam |
trāsayanrāvaṇaṁ dhīmānhanumānvākyamabravīt || 55 ||
dēvadānavagandharvairyakṣaiśca saha rākṣasaiḥ |
avadhyatvaṁ tvayā prāptaṁ vānarēbhyastu tē bhayam || 56 ||
ēṣa mē dakṣiṇō bāhuḥ pañcaśākhaḥ samudyataḥ |
vidhamiṣyati tē dēhādbhūtātmānaṁ cirōṣitam || 57 ||
śrutvā hanumatō vākyaṁ rāvaṇō bhīmavikramaḥ |
saṁraktanayanaḥ krōdhādidaṁ vacanamabravīt || 58 ||
kṣipraṁ prahara niḥśaṅkaṁ sthirāṁ kīrtimavāpnuhi |
tatastvāṁ jñātavikrāntaṁ nāśayiṣyāmi vānara || 59 ||
rāvaṇasya vacaḥ śrutvā vāyusūnurvacō:’bravīt |
prahr̥taṁ hi mayā pūrvamakṣaṁ smara sutaṁ tava || 60 ||
ēvamuktō mahātējā rāvaṇō rākṣasēśvaraḥ |
ājaghānānilasutaṁ talēnōrasi vīryavān || 61 ||
sa talābhihatastēna cacāla ca muhurmuhuḥ |
sthitvā muhūrtaṁ tējasvī sthairyaṁ kr̥tvā mahāmatiḥ || 62 ||
ājaghānābhisaṅkruddhastalēnaivāmaradviṣam |
tatastalēnābhihatō vānarēṇa mahātmanā || 63 ||
daśagrīvaḥ samādhūtō yathā bhūmicalē:’calaḥ |
saṅgrāmē taṁ tathā dr̥ṣṭvā rāvaṇaṁ talatāḍitam || 64 ||
r̥ṣayō vānarāḥ siddhā nēdurdēvāḥ sahāsuraiḥ |
athāśvāsya mahātējā rāvaṇō vākyamabravīt || 65 ||
sādhu vānara vīryēṇa ślāghanīyō:’si mē ripuḥ |
rāvaṇēnaivamuktastu mārutirvākyamabravīt || 66 ||
dhigastu mama vīryēṇa yastvaṁ jīvasi rāvaṇa |
sakr̥ttu praharēdānīṁ durbuddhē kiṁ vikatthasē || 67 ||
tatastvāṁ māmikā muṣṭirnayiṣyati yamakṣayam |
tatō mārutivākyēna krōdhastasya tadājvalat || 68 ||
saṁraktanayanō yatnānmuṣṭimudyamya dakṣiṇam |
pātayāmāsa vēgēna vānarōrasi vīryavān || 69 ||
hanumānvakṣasi vyūḍhē sañcacāla punaḥ punaḥ |
vihvalaṁ tu tadā dr̥ṣṭvā hanumantaṁ mahābalam || 70 ||
rathēnātirathaḥ śīghraṁ nīlaṁ prati samabhyagāt |
rākṣasānāmadhipatirdaśagrīvaḥ pratāpavān || 71 ||
pannagapratimairbhīmaiḥ paramarmātibhēdibhiḥ |
śarairādīpayāmāsa nīlaṁ haricamūpatim || 72 ||
sa śaraughasamāyastō nīlaḥ kapicamūpatiḥ |
karēṇaikēna śēlāgraṁ rakṣōdhipatayē:’sr̥jat || 73 ||
hanumānapi tējasvī samāśvastō mahāmanāḥ |
viprēkṣamāṇō yuddhēpsuḥ sarōṣamidamabravīt || 74 ||
nīlēna saha samyuktaṁ rāvaṇaṁ rākṣasēśvaram |
anyēna yudhyamānasya na yuktamabhidhāvanam || 75 ||
rāvaṇō:’pi mahātējāstacchr̥ṅgaṁ saptabhiḥ śaraiḥ |
ājaghāna sutīkṣṇāgraistadvikīrṇaṁ papāta ha || 76 ||
tadvikīrṇaṁ girēḥ śr̥ṅgaṁ dr̥ṣṭvā haricamūpatiḥ |
kālāgniriva jajvāla krōdhēna paravīrahā || 77 ||
sō:’śvakarṇāndhavānsālāṁścūtāṁścāpi supuṣpitān |
anyāṁśca vividhānvr̥kṣānnīlaścikṣēpa samyugē || 78 ||
sa tānvr̥kṣānsamāsādya praticicchēda rāvaṇaḥ |
abhyavarṣatsughōrēṇa śaravarṣēṇa pāvakim || 79 ||
abhivr̥ṣṭaḥ śaraughēṇa mēghēnēva mahācalaḥ |
hrasvaṁ kr̥tvā tadā rūpaṁ dhvajāgrē nipapāta ha || 80 ||
pāvakātmajamālōkya dhvajāgrē samupasthitam |
jajvāla rāvaṇaḥ krōdhāttatō nīlō nanāda ca || 81 ||
dhvajāgrē dhanuṣaścāgrē kirīṭāgrē ca taṁ harim |
lakṣmaṇō:’tha hanūmāṁśca dr̥ṣṭvā rāmaśca vismitāḥ || 82 ||
rāvaṇō:’pi mahātējāḥ kapilāghavavismitaḥ |
astramāhārayāmāsa dīptamāgnēyamadbhutam || 83 ||
tatastē cukruśurhr̥ṣṭā labdhalakṣāḥ plavaṅgamāḥ |
nīlalāghavasambhrāntaṁ dr̥ṣṭvā rāvaṇamāhavē || 84 ||
vānarāṇāṁ ca nādēna saṁrabdhō rāvaṇastadā |
sambhramāviṣṭahr̥dayō na kiñcitpratyapadyata || 85 ||
āgnēyēnātha samyuktaṁ gr̥hītvā rāvaṇaḥ śaram |
dhvajaśīrṣasthitaṁ nīlamudaikṣata niśācaraḥ || 86 ||
tatō:’bravīnmahātējā rāvaṇō rākṣasēśvaraḥ |
kapē lāghavayuktō:’si māyayā parayā:’nayā || 87 ||
jīvitaṁ khalu rakṣasva yadi śaktō:’si vānara |
tāni tānyātmarūpāṇi sr̥jasi tvamanēkaśaḥ || 88 ||
tathāpi tvāṁ mayā yuktaḥ sāyakō:’straprayōjitaḥ |
jīvataṁ parirakṣantaṁ jīvitādbhraṁśayiṣyati || 89 ||
ēvamuktvā mahābāhū rāvaṇō rākṣasēśvaraḥ |
sandhāya bāṇamastrēṇa camūpatimatāḍayat || 90 ||
sō:’strayuktēna bāṇēna nīlō vakṣasi tāḍitaḥ |
nirdahyamānaḥ sahasā nipapāta mahītalē || 91 ||
pitr̥māhātmyasamyōgādātmanaścāpi tējasā |
jānubhyāmapatadbhūmau na ca prāṇairvyayujyata || 92 ||
visañjñaṁ vānaraṁ dr̥ṣṭvā daśagrīvō raṇōtsukaḥ |
rathēnāmbudanādēna saumitrimabhidudruvē || 93 ||
āsādya raṇamadhyē tu vārayitvā sthitō jvalan |
dhanurvisphārayāmāsa kampayanniva mēdinīm || 94 ||
tamāha saumitriradīnasattvō
visphārayantaṁ dhanurapramēyam |
abhyēhi māmēva niśācarēndra
na vānarāṁstvaṁ pratiyōddhumarhaḥ || 95 ||
sa tasya vākyaṁ pratipūrṇaghōṣaṁ
jyāśabdamugraṁ ca niśamya rājā |
āsādya saumitrimavasthitaṁ taṁ
kōpānvitō vākyamuvāca rakṣaḥ || 96 ||
diṣṭyāsi mē rāghava dr̥ṣṭimārgaṁ
prāptōntagāmī viparītabuddhiḥ |
asmin kṣaṇē yāsyasi mr̥tyudēśaṁ
saṁsādyamānō mama bāṇajālaiḥ || 97 ||
tamāha saumitriravismayānō
garjantamudvr̥ttaśitāgradaṁṣṭram |
rājanna garjanti mahāprabhāvā
vikatthasē pāpakr̥tāṁ variṣṭha || 98 ||
jānāmi vīryaṁ tava rākṣasēndra
balaṁ pratāpaṁ ca parākramaṁ ca |
avasthitō:’haṁ śaracāpapāṇi-
-rāgaccha kiṁ mōghavikatthanēna || 99 ||
sa ēvamuktaḥ kupitaḥ sasarja
rakṣō:’dhipaḥ sapta śarānsupuṅkhān |
tām̐llakṣmaṇaḥ kāñcanacitrapuṅkhai-
-ścicchēda bāṇairniśitāgradhāraiḥ || 100 ||
tānprēkṣamāṇaḥ sahasā nikr̥ttā-
-nnikr̥ttabhōgāniva pannagēndrān |
laṅkēśvaraḥ krōdhavaśaṁ jagāma
sasarja cānyānniśitānpr̥ṣatkān || 101 ||
sa bāṇavarṣaṁ tu vavarṣa tīvraṁ
rāmānujaḥ kārmukasamprayuktam |
kṣurārdhacandrōttamakarṇibhallaiḥ
śarāṁśca cicchēda na cukṣubhē ca || 102 ||
sa bāṇajālānyatha tāni tāni
mōghāni paśyaṁstridaśārirājaḥ |
visiṣmiyē lakṣmaṇalāghavēna
punaśca bāṇānniśitānmumōca || 103 ||
sa lakṣmaṇaścāśu śarān śitāgrān
mahēndravajrāśanitulyavēgān |
sandhāya cāpē jvalanaprakāśān
sasarja rakṣōdhipatērvadhāya || 104 ||
sa tānpracicchēda hi rākṣasēndra-
-śchittvā ca tām̐llakṣmaṇamājaghāna |
śarēṇa kālāgnisamaprabhēṇa
svayambhudattēna lalāṭadēśē || 105 ||
sa lakṣmaṇō rāvaṇasāyakārta-
-ścacāla cāpaṁ śithilaṁ pragr̥hya |
punaśca sañjñāṁ pratilabhya kr̥cchrā-
-ccicchēda cāpaṁ tridaśēndraśatrōḥ || 106 ||
nikr̥ttacāpaṁ tribhirājaghāna
bāṇaistadā dāśarathiḥ śitāgraiḥ |
sa sāyakārtō vicacāla rājā
kr̥cchrācca sañjñāṁ punarāsasāda || 107 ||
sa kr̥ttacāpaḥ śaratāḍitaśca
mēdārdragātrō rudhirāvasiktaḥ |
jagrāha śaktiṁ samudagraśaktiḥ
svayambhudattāṁ yudhi dēvaśatruḥ || 108 ||
sa tāṁ vidhūmānalasannikāśāṁ
vitrāsinīṁ vānaravāhinīnām |
cikṣēpa śaktiṁ tarasā jvalantīṁ
saumitrayē rākṣasarāṣṭranāthaḥ || 109 ||
tāmāpatantīṁ bharatānujō:’straiḥ
jaghāna bāṇaiśca hutāgnikalpaiḥ |
tathāpi sā tasya vivēśa śaktiḥ
bāhvantaraṁ dāśarathērviśālam || 110 ||
sa śaktimān śaktisamāhataḥ san
muhuḥ prajajvāla raghupravīraḥ |
taṁ vihvalantaṁ sahasābhyupētya
jagrāha rājā tarasā bhujābhyām || 111 ||
himavānmandarō mērustrailōkyaṁ vā sahāmaraiḥ |
śakyaṁ bhujābhyāmuddhartuṁ na saṅkhyē bharatānujaḥ || 112 ||
śaktyā brāhmyāpi saumitristāḍitastu stanāntarē |
viṣṇōracintyaṁ svaṁ bhāgamātmānaṁ pratyanusmaran || 113 ||
tatō dānavadarpaghnaṁ saumitriṁ dēvakaṇṭakaḥ |
taṁ pīḍayitvā bāhubhyāmaprabhurlaṅghanē:’bhavat || 114 ||
athaivaṁ vaiṣṇavaṁ bhāgaṁ mānuṣaṁ dēhamāsthitam |
atha vāyusutaḥ kruddhō rāvaṇaṁ samabhidravat || 115 ||
ājaghānōrasi kruddhō vajrakalpēna muṣṭinā |
tēna muṣṭiprahārēṇa rāvaṇō rākṣasēśvaraḥ || 116 ||
jānubhyāmapatadbhūmau cacāla ca papāta ca |
āsyaiḥ sanētraśravaṇairvavāma rudhiraṁ bahu || 117 ||
vighūrṇamānō niścēṣṭō rathōpastha upāviśat |
visañjñō mūrchitaścāsīnna ca sthānaṁ samālabhat || 118 ||
visañjñaṁ rāvaṇaṁ dr̥ṣṭvā samarē bhīmavikramam |
r̥ṣayō vānarāḥ sarvē nēdurdēvāḥ savāsavāḥ || 119 ||
hanumānapi tējasvī lakṣmaṇaṁ rāvaṇārditam |
anayadrāghavābhyāśaṁ bāhubhyāṁ parigr̥hya tam || 120 ||
vāyusūnōḥ suhr̥ttvēna bhaktyā paramayā ca saḥ |
śatrūṇāmaprakampyō:’pi laghutvamagamatkapēḥ || 121 ||
taṁ samutsr̥jya sā śaktiḥ saumitriṁ yudhi durjayam |
rāvaṇasya rathē tasmin sthānaṁ punarupāgatā || 122 ||
āśvastaśca viśalyaśca lakṣmaṇaḥ śatrusūdanaḥ |
viṣṇōrbhāgamamīmāṁsyamātmānaṁ pratyanusmaran || 123 ||
rāvaṇō:’pi mahātējāḥ prāpya sañjñāṁ mahāhavē |
ādadē niśitānbāṇān jagrāha ca mahaddhanuḥ || 124 ||
nipātitamahāvīrāṁ dravantīṁ vānarīṁ camūm |
rāghavastu raṇē dr̥ṣṭvā rāvaṇaṁ samabhidravat || 125 ||
athainamupasaṅgamya hanumānvākyamabravīt |
mama pr̥ṣṭhaṁ samāruhya rākṣasaṁ śāstumarhasi || 126 ||
viṣṇuryathā garutmantaṁ balavantaṁ samāhitaḥ |
tacchrutvā rāghavō vākyaṁ vāyuputrēṇa bhāṣitam || 127 ||
ārurōha mahāśūrō balavantaṁ mahākapim |
rathasthaṁ rāvaṇaṁ saṅkhyē dadarśa manujādhipaḥ || 128 ||
tamālōkya mahatējāḥ pradudrāva sa rāghavaḥ |
vairōcanimiva kruddhō viṣṇurabhyudyatāyudhaḥ || 129 ||
jyāśabdamakarōttīvraṁ vajraniṣpēṣaniḥsvanam |
girā gambhīrayā rāmō rākṣasēndramuvāca ha || 130 ||
tiṣṭha tiṣṭha mama tvaṁ hi kr̥tvā vipriyamīdr̥śam |
kva nu rākṣasaśārdūla gatō mōkṣamavāpsyasi || 131 ||
yadīndravaivasvatabhāskarānvā
svayambhuvaiśvānaraśaṅkarānvā |
gamiṣyasi tvaṁ daśa vā diśō:’thavā
tathāpi mē nādya gatō vimōkṣyasē || 132 ||
yaścaiva śaktyābhihatastvayā:’dya
icchanviṣādaṁ sahasābhyupētaḥ |
sa ēva rakṣōgaṇarāja mr̥tyuḥ
saputrapautrasya tavādya yuddhē || 133 || [dārasya]
ētēna cāpyadbhutadarśanāni
śarairjanasthānakr̥tālayāni |
caturdaśānyāttavarāyudhāni
rakṣaḥsahasrāṇi niṣūditāni || 134 ||
rāghavasya vacaḥ śrutvā rākṣasēndrō mahākapim |
vāyuputraṁ mahāvīryaṁ vahantaṁ rāghavaṁ raṇē || 135 ||
rōṣēṇa mahatāviṣṭaḥ pūrvavairamanusmaran |
ājaghāna śaraistīkṣṇaiḥ kālānalaśikhōpamaiḥ || 136 ||
rākṣasēnāhavē tasya tāḍitasyāpi sāyakaiḥ |
svabhāvatējōyuktasya bhūyastējō:’bhyavardhata || 137 ||
tatō rāmō mahātējā rāvaṇēna kr̥tavraṇam |
dr̥ṣṭvā plavagaśārdūlaṁ kōpasya vaśamēyivān || 138 ||
tasyābhicaṅkramya rathaṁ sacakraṁ
sāśvadhvajacchatramahāpatākam |
sasārathiṁ sāśaniśūlakhaḍgaṁ
rāmaḥ pracicchēda śaraiḥ supuṅkhaiḥ || 139 ||
athēndraśatruṁ tarasā jaghāna
bāṇēna vajrāśanisannibhēna |
bhujāntarē vyūḍhasujātarūpē
vajrēṇa mēruṁ bhagavānivēndraḥ || 140 ||
yō vajrapātāśanisannipātā-
-nna cukṣubhē nāpi cacāla rājā |
sa rāmabāṇābhihatō bhr̥śārta-
-ścacāla cāpaṁ ca mumōca vīraḥ || 141 ||
taṁ vihvalantaṁ prasamīkṣya rāmaḥ
samādadē dīptamathārdhacandram |
tēnārkavarṇaṁ sahasā kirīṭaṁ
cicchēda rakṣōdhipatērmahātmā || 142 ||
taṁ nirviṣāśīviṣasannikāśaṁ
śāntārciṣaṁ sūryamivāprakāśam |
gataśriyaṁ kr̥ttakirīṭakūṭaṁ
uvāca rāmō yudhi rākṣasēndram || 143 ||
kr̥taṁ tvayā karma mahatsubhīmaṁ
hatapravīraśca kr̥tastvayāham |
tasmātpariśrānta iva vyavasya
na tvāṁ śarairmr̥tyuvaśaṁ nayāmi || 144 ||
gacchānujānāmi raṇārditastvaṁ
praviśya rātriñcararāja laṅkām |
āśvāsya niryāhi rathī ca dhanvī
tadā balaṁ drakṣyasi mē rathasthaḥ || 145 ||
sa ēvamuktō hatadarpaharṣō
nikr̥ttacāpaḥ sa hatāśvasūtaḥ |
śarārditaḥ kr̥ttamahākirīṭō
vivēśa laṅkāṁ sahasā sa rājā || 146 ||
tasminpraviṣṭē rajanīcarēndrē
mahābalē dānavadēvaśatrau |
harīnviśalyānsaha lakṣmaṇēna
cakāra rāmaḥ paramāhavāgrē || 147 ||
tasminprabhinnē tridaśēndraśatrau
surāsurā bhūtagaṇā diśaśca |
sasāgarāḥ sarṣimahōrāgāśca
tathaiva bhūmyambucarāśca hr̥ṣṭāḥ || 148 ||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē yuddhakāṇḍē ēkōnaṣaṣṭitamaḥ sargaḥ || 59 ||
yuddhakāṇḍa ṣaṣṭitamaḥ sargaḥ (60) >>
See vālmīki rāmāyaṇē yuddhakāṇḍa for chanting.
గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.
Chant other stotras in తెలుగు, ಕನ್ನಡ, தமிழ், देवनागरी, english.
Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.
