Ayodhya Kanda Sarga 71 – అయోధ్యాకాండ ఏకసప్తతితమః సర్గః (౭౧)


|| అయోధ్యాగమనమ్ ||

స ప్రాఙ్ముఖో రాజగృహాదభినిర్యాయ వీర్యవాన్ | [రాఘవః]
తతస్సుదామాం ద్యుతిమాన్ సంతీర్యావేక్ష్య తాం నదీమ్ || ౧ ||

హ్లాదినీం దూరపారాం చ ప్రత్యక్ స్రోతస్తరంగిణీమ్ |
శతద్రూమతరచ్ఛ్రీమాన్ నదీమిక్ష్వాకునందనః || ౨ ||

ఏలాధానే నదీం తీర్త్వా ప్రాప్య చాపరపర్పటాన్ |
శిలామాకుర్వతీం తీర్త్వా ఆగ్నేయం శల్యకర్తనమ్ || ౩ ||

సత్య సంధః శుచిః శ్రీమాన్ ప్రేక్షమాణః శిలావహామ్ |
అత్యయాత్ స మహాశైలాన్ వనం చైత్రరథం ప్రతి || ౪ ||

సరస్వతీం చ గంగాం చ యుగ్మేన ప్రతిపద్య చ | [ప్రత్యపద్యత]
ఉత్తరం వీరమత్స్యానాం భారుండం ప్రావిశద్వనమ్ || ౫ ||

వేగినీం చ కులింగాఖ్యాం హ్రాదినీం పర్వతావృతామ్ |
యమునాం ప్రాప్య సంతీర్ణో బలమాశ్వాసయత్తదా || ౬ ||

శీతీకృత్య తు గాత్రాణి క్లాంతానాశ్వాస్య వాజినః |
తత్ర స్నాత్వా చ పీత్వా చ ప్రాయాదాదాయ చోదకమ్ || ౭ ||

రాజపుత్రః మహారణ్యమనభీక్ష్ణోపసేవితమ్ |
భద్రః భద్రేణ యానేన మారుతః ఖమివాత్యయాత్ || ౮ ||

భాగీరథీం దుష్ప్రతరామంశుధానే మహానదీమ్ |
ఉపాయాద్రాఘవస్తూర్ణం ప్రాగ్వటే విశ్రుతే పురే || ౯ ||

స గంగాం ప్రాగ్వటే తీర్త్వా సమాయాత్కుటికోష్ఠికామ్ |
సబలస్తాం స తీర్త్వాఽథ సమాయాద్ధర్మవర్ధనమ్ || ౧౦ ||

తోరణం దక్షిణార్ధేన జంబూప్రస్థముపాగమత్ |
వరూథం చ యయౌ రమ్యం గ్రామం దశరథాత్మజః || ౧౧ ||

తత్ర రమ్యే వనే వాసం కృత్వాఽసౌ ప్రాఙ్ముఖో యయౌ |
ఉద్యానముజ్జిహానాయాః ప్రియకా యత్ర పాదపాః || ౧౨ ||

సాలాంస్తు ప్రియకాన్ప్రాప్య శీఘ్రానాస్థాయ వాజినః |
అనుజ్ఞాప్యాథ భరతః వాహినీం త్వరితః యయౌ || ౧౩ ||

వాసం కృత్వా సర్వతీర్థే తీర్త్వా చోత్తానకాం నదీమ్ |
అన్యా నదీశ్చ వివిధాః పార్వతీయైస్తురంగమైః || ౧౪ ||

హస్తి పృష్ఠకమాసాద్య కుటికామత్యవర్తత |
తతార చ నరవ్యాఘ్రః లౌహిత్యే స కపీవతీమ్ || ౧౫ ||

ఏకసాలే స్థాణుమతీం వినతే గోమతీం నదీమ్ |
[* వ్యపాయాద్రాఘస్తూర్ణం తీర్త్వా శోణాం మహానదీమ్ |*]
కలింగనగరే చాపి ప్రాప్య సాలవనం తదా || ౧౬ ||

భరతః క్షిప్రమాగచ్చత్ సుపరిశ్రాంతవాహనః |
వనం చ సమతీత్యాశు శర్వర్యామరుణోదయే || ౧౭ ||

అయోధ్యాం మనునా రాజ్ఞా నిర్మితాం సందదర్శ హ |
తాం పురీం పురుషవ్యాఘ్రః సప్తరాత్రోషితః పథి || ౧౮ ||

అయోధ్యామగ్రతర్దృష్ట్వా సారథిం వాక్యమబ్రవీత్ |
ఏషా నాతిప్రతీతా మే పుణ్యోద్యానా యశస్వినీ || ౧౯ ||

అయోధ్యా దృశ్యతే దూరాత్ సారథే పాండుమృత్తికా |
యజ్వభిర్గుణసంపన్నైః బ్రాహ్మణైః వేదపారగైః || ౨౦ ||

భూయిష్ఠమృద్ధైరాకీర్ణా రాజర్షిపరిపాలితా |
అయోధ్యాయాం పురా శబ్దః శ్రూయతే తుములో మహాన్ || ౨౧ ||

సమంతాన్నరనారీణాం తమద్య న శృణోమ్యహమ్ |
ఉద్యానాని హి సాయాహ్నే క్రీడిత్వోపరతైర్నరైః || ౨౨ ||

సమంతాద్విప్రధావద్భిః ప్రకాశంతే మమాన్యదా |
తాన్యద్యానురుదంతీవ పరిత్యక్తాని కామిభిః || ౨౩ ||

అరణ్య భూతేవ పురీ సారథే ప్రతిభాతి మే |
న హ్యత్ర యానైర్దృశ్యంతే న గజైర్న చ వాజిభిః || ౨౪ ||

నిర్యాంతః వాఽభియాంతః వా నరముఖ్యా యథాపురమ్ |
ఉద్యానాని పురా భాంతి మత్తప్రముదితాని చ || ౨౫ ||

జనానాం రతిసంయోగేష్వత్యంతగుణవంతి చ |
తాన్యేతాన్యద్య వశ్యామి నిరానందాని సర్వశః || ౨౬ ||

స్రస్తపర్ణైరనుపథం విక్రోశద్భిరివ ద్రుమైః |
నాద్యాపి శ్రూయతే శబ్దో మత్తానాం మృగపక్షిణామ్ || ౨౭ ||

సంరక్తాం మధురాం వాణీం కలం వ్యాహరతాం బహు |
చందనాగరుసంపృక్తో ధూపసమ్మూర్చితోఽతులః || ౨౮ ||

ప్రవాతి పవనః శ్రీమాన్ కిం ను నాద్య యథాపురమ్ |
భేరీమృదంగవీణానాం కోణసంఘట్టితః పునః || ౨౯ ||

కిమద్య శబ్దో విరతః సదాఽదీనగతిః పురా |
అనిష్టాని చ పాపాని పశ్యామి వివిధాని చ || ౩౦ ||

నిమిత్తాన్యమనోజ్ఞాని తేన సీదతి తే మనః |
సర్వథా కుశలం సూత దుర్లభం మమ బంధుషు || ౩౧ ||

తథా హ్యసతి సమ్మోహే హృదయం సీదతీవ మే |
విషణ్ణః శాంతహృదయస్త్రస్తః సంలులితేంద్రియః || ౩౨ ||

భరతః ప్రవివేశాశు పురీమిక్ష్వాకుపాలితామ్ |
ద్వారేణ వైజయంతేన ప్రావిశచ్ఛ్రాంతవాహనః || ౩౩ ||

ద్వాస్స్థైరుత్థాయ విజయం పృష్టస్తైః సహితో యయౌ |
స త్వనేకాగ్రహృదయో ద్వాస్స్థం ప్రత్యర్చ్య తం జనమ్ || ౩౪ ||

సూతమశ్వపతేః క్లాంతమబ్రవీత్తత్ర రాఘవః |
కిమహం త్వరయాఽఽనీతః కారణేన వినాఽనఘ || ౩౫ ||

అశుభాశంకి హృదయం శీలం చ పతతీవ మే |
శ్రుతా నో యాదృశాః పూర్వం నృపతీనాం వినాశనే || ౩౬ ||

ఆకారాంస్తానహం సర్వాన్ ఇహపశ్యామి సారథే |
సమ్మార్జనవిహీనాని పరుషాణ్యుపలక్షయే || ౩౭ ||

అసంయతకవాటాని శ్రీవిహీనాని సర్వశః |
బలికర్మవిహీనాని ధూపసమ్మోదనేన చ || ౩౮ ||

అనాశితకుటుంబాని ప్రభాహీనజనాని చ |
అలక్ష్మీకాని పశ్యామి కుటుంబిభవనాన్యహమ్ || ౩౯ ||

అపేతమాల్యశోభాన్యప్యసంమృష్టాజిరాణి చ |
దేవాగారాణి శూన్యాని న చాభాంతి యథాపురమ్ || ౪౦ ||

దేవతార్చాః ప్రవిద్ధాశ్చ యజ్ఞగోష్ఠ్యస్తథావిధాః |
మాల్యాపణేషు రాజంతే నాద్య పణ్యాని వా తథా || ౪౧ ||

దృశ్యంతే వణిజోఽప్యద్య న యథాపూర్వమత్ర వై |
ధ్యానసంవిగ్నహృదయాః నష్టవ్యాపారయంత్రితాః || ౪౨ ||

దేవాయతనచైత్యేషుదీనాః పక్షిగణాస్తథా |
మలినం చాశ్రు పూర్ణాక్షం దీనం ధ్యానపరం కృశమ్ || ౪౩ ||

సస్త్రీపుంసం చ పశ్యామి జనముత్కంఠితం పురే |
ఇత్యేవముక్త్వా భరతః సూతం తం దీనమానసః |
తాన్యరిష్టాన్యయోధ్యాయాం ప్రేక్ష్య రాజగృహం యయౌ || ౪౪ ||

తాం శూన్యశృంగాటకవేశ్మరథ్యామ్
రజోఽరుణ ద్వారకవాటయంత్రామ్ |
దృష్ట్వా పురీమింద్రపురప్రకాశామ్
దుఃఖేన సంపూర్ణతరః బభూవ || ౪౫ ||

బహూని పశ్యన్ మనసోఽప్రియాణి
యాన్యన్యదా నాస్య పురే బభూవుః |
అవాక్ఛిరా దీనమనా నహృష్టః
పితుర్మహాత్మా ప్రవివేశ వేశ్మ || ౪౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే ఏకసప్తతితమః సర్గః || ౭౧ ||

అయోధ్యాకాండ ద్విసప్తతితమః సర్గః (౭౨) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed