Ayodhya Kanda Sarga 50 – అయోధ్యాకాండ పంచాశః సర్గః (౫౦)


|| గుహసంగతమ్ ||

విశాలాన్కోసలాన్రమ్యాన్యాత్వా లక్ష్మణపూర్వజః |
అయోధ్యాఽభిముఖో ధీమాన్ప్రాంజలిర్వాక్వమబ్రవీత్ || ౧ ||

ఆపృచ్ఛే త్వాం పురి శ్రేష్ఠే కాకుత్స్థపరిపాలితే |
దైవతాని చ యాని త్వాం పాలయంత్యావసంతి చ || ౨ ||

నివృత్తవనవాసస్త్వామనృణో జగతీపతేః |
పునర్ద్రక్ష్యామి మాత్రా చ పిత్రా చ సహ సఙ్గతః || ౩ ||

తతో రుధిరతామ్రాక్షో భుజముద్యమ్య దక్షిణమ్ |
అశ్రుపూర్ణముఖో దీనోఽబ్రవీజ్జానపదం జనమ్ || ౪ ||

అనుక్రోశో దయా చైవ యథార్హం మయి వః కృతః |
చిరం దుఃఖస్య పాపీయో గమ్యతామర్థసిద్ధయే || ౫ ||

తేఽభివాద్య మహాత్మానం కృత్వా చాపి ప్రదక్షిణమ్ |
విలపంతో నరా ఘోరం వ్యతిష్ఠంత క్వచిత్క్వచిత్ || ౬ ||

తథా విలపతాం తేషామతృప్తానాం చ రాఘవః |
అచక్షుర్విషయం ప్రాయాద్యథాఽర్కః క్షణదాముఖే || ౭ ||

తతో ధాన్యధనోపేతాన్దానశీలజనాన్శివాన్ |
అకుతశ్చిద్భయాన్రమ్యాం శ్చైత్యయూపసమావృతాన్ || ౮ ||

ఉద్యానామ్రవణోపేతాన్సంపన్నసలిలాశయాన్ |
తుష్టపుష్టజనాకీర్ణాన్గోకులాకులసేవితాన్ || ౯ ||

లక్షణీయాన్నరేంద్రాణాం బ్రహ్మఘోషాభినాదితాన్ |
రథేన పురుషవ్యాఘ్రః కోసలానత్యవర్తత || ౧౦ ||

మధ్యేన ముదితం స్ఫీతం రమ్యోద్యానసమాకులమ్ |
రాజ్యం భోగ్యం నరేంద్రాణాం యయౌ ధృతిమతాంవరః || ౧౧ ||

తత్ర త్రిపథగాం దివ్యాం శివ తోయామశైవలామ్ |
దదర్శ రాఘవో గఙ్గాం పుణ్యామృషినిసేవితామ్ || ౧౨ ||

ఆశ్రమైరవిదూరస్థైః శ్రీమద్భిః సమలంకృతామ్ |
కాలేఽప్సరోభిర్హృష్టాభిః సేవితాంభోహ్రదాం శివామ్ || ౧౩ ||

దేవదానవగంధర్వైః కిన్నరైరుపశోభితామ్ |
నాగగంధర్వపత్నీభిః సేవితాం సతతం శివామ్ || ౧౪ ||

దేవాక్రీడశతాకీర్ణాం దేవోద్యానశతాయుతామ్ |
దేవార్థమాకాశగమాం విఖ్యాతాం దేవపద్మినీమ్ || ౧౫ ||

జలఘాతాట్టహాసోగ్రాం ఫేననిర్మలహాసినీమ్ |
క్వచిద్వేణీకృతజలాం క్వచిదావర్తశోభితామ్ || ౧౬ ||

క్వచిత్స్తిమితగంభీరాం క్వచిద్వేగజలాకులామ్ |
క్వచిద్గంభీరనిర్ఘోషాం క్వచిద్భైరవనిస్వనామ్ || ౧౭ ||

దేవసంఘాప్లుతజలాం నిర్మలోత్పలశోభితామ్ |
క్వచిదాభోగపులినాం క్వచిన్నిర్మలవాలుకామ్ || ౧౮ ||

హంససారససంఘుష్టాం చక్రవాకోపకూజితామ్ |
సదా మత్తైశ్చ విహగైరభిసన్నాదితాంతరామ్ || ౧౯ ||

క్వచిత్తీరరుహైర్వృక్షైర్మాలాభిరివ శోభితామ్ |
క్వచిత్ఫుల్లోత్పలచ్ఛన్నాం క్వచిత్పద్మవనాకులామ్ || ౨౦ ||

క్వచిత్కుముదషండైశ్చ కుడ్మలైరుపశోభితామ్ |
నానాపుష్పరజోధ్వస్తాం సమదామివ చ క్వచిత్ || ౨౧ ||

వ్యపేతమలసంఘాతాం మణినిర్మలదర్శనామ్ |
దిశాగజైర్వనగజైర్మత్తైశ్చ వరవారణైః || ౨౨ ||

దేవోపవాహ్యైశ్చ ముహుః సన్నాదితవనాంతరామ్ |
ప్రమదామివ యత్నేన భూషితాం భూషణోత్తమైః || ౨౩ ||

ఫలైః పుష్పైః కిసలయైర్వృతాం గుల్మైర్ద్విజైస్తథా |
శింశుమారైశ్చ నక్రైశ్చ భుజంగైశ్చ నిషేవితామ్ || ౨౪ ||

విష్ణుపాదచ్యుతాం దివ్యామపాపాం పాపనాశినీమ్ |
[* తాం శంకరజటాజూటాద్భ్రష్టాం సాగరతేజసా || ౨౫ || *]

సముద్రమహీషీం గఙ్గాం సారసక్రౌఞ్చనాదితామ్ |
ఆససాద మహాబాహుః శృఙ్గబేరపురం ప్రతి || ౨౬ ||

తామూర్మికలిలావర్తామన్వవేక్ష్య మహారథః |
సుమంత్రమబ్రవీత్సూతమిహైవాద్య వసామహే || ౨౭ ||

అవిదూరాదయం నద్యాః బహుపుష్పప్రవాలవాన్ |
సుమహానిఙ్గుదీవృక్షే వసామోఽత్రైవ సారథే || ౨౮ ||

ద్రక్ష్యామః సరితాం శ్రేష్ఠాం సమ్మాన్యసలిలాం శివామ్ |
దేవదానవగంధర్వమృగమానుషపక్షిణామ్ || ౨౯ ||

లక్ష్మణశ్చ సుమంత్రశ్చ బాఢమిత్యేవ రాఘవమ్ |
ఉక్త్వా తమిన్గుదీవృక్షం తదోపయయతుర్హయైః || ౩౦ ||

రామోఽభియాయ తం రమ్యం వృక్షమిక్ష్వాకునందనః |
రథాదవాతరత్తస్మాత్సభార్యః సహలక్ష్మణః || ౩౧ ||

సుమంత్రోఽప్యవతీర్యాస్మాన్మోచయిత్వా హయోత్తమాన్ |
వృక్షమూలగతం రామముపతస్థే కృతాంజలిః || ౩౨ ||

తత్ర రాజా గుహో నామ రామస్యాత్మసమః సఖా |
నిషాదజాత్యో బలవాన్స్థపతిశ్చేతి విశ్రుతః || ౩౩ ||

స శృత్వా పురుషవ్యాఘ్రం రామం విషయమాగతమ్ |
వృద్ధైః పరివృతోఽమాత్యైరజ్ఞాతిభిశ్చాభ్యుపాగతః || ౩౪ ||

తతో నిషాదాధిపతిం దృష్ట్వా దూరాదుపస్థితమ్ |
సహ సౌమిత్రిణా రామః సమాగచ్ఛద్గుహేన సః || ౩౫ ||

తమార్తః సంపరిష్వజ్య గుహో రాఘవమబ్రవీత్ |
యథాఽయోధ్యా తథేయం తే రామ కిం కరవాణి తే || ౩౬ ||

ఈదృశం హి మహాబాహో కః ప్రప్స్యత్యతిథిం ప్రియమ్ |
తతః గుణవదన్నాద్యముపాదాయ పృథగ్విధమ్ |
అర్ఘ్యం చోపానయత్క్షిప్రం వాక్యం చేదమువాచ హ || ౩౭ ||

స్వాగతం తే మహాబాహో తవేయమఖిలా మహీ |
వయం ప్రేష్యా భవాన్భర్తా సాధు రాజ్యం ప్రశాధి నః || ౩౮ ||

భక్ష్యం భోజ్యం చ పేయం చ లేహ్యం చేదముపస్థితమ్ |
శయనాని చ ముఖ్యాని వాజినాం ఖాదనం చ తే || ౩౯ ||

గుహమేవం బ్రువాణం తం రాఘవః ప్రత్యువాచ హ || ౪౦ ||

అర్చితాశ్చైవ హృష్టాశ్చ భవతా సర్వథా వయమ్ |
పద్భ్యామభిగమాచ్చైవ స్నేహసందర్శనేన చ || ౪౧ ||

భుజాభ్యాం సాధు వృత్తాభ్యాం పీడయన్వాక్యమబ్రవీత్ | [పీనాభ్యాం]
దిష్ట్యా త్వాం గుహ పశ్యామి హ్యరోగం సహ బాంధవైః || ౪౨ ||

అపి తే కుశలం రాష్ట్రే మిత్రేషు చ ధనేషు చ |
యత్త్విదం భవతా కించిత్ప్రీత్యా సముపకల్పితమ్ |
సర్వం తదనుజానామి నహి వర్తే ప్రతిగ్రహే || ౪౩ ||

కుశచీరాజినధరం ఫలమూలాశినం చ మామ్ |
విద్ధి ప్రణిహితం ధర్మే తాపసం వనగోచరమ్ || ౪౪ ||

అశ్వానాం ఖాదనేనాహమర్థీ నాన్యేన కేనచిత్ |
ఏతావతాఽత్ర భవతా భవిష్యామి సుపూజితః || ౪౫ ||

ఏతే హి దయితా రాజ్ఞః పితుర్దశరథస్య మే |
ఏతైః సువిహితైరశ్వైర్భవిష్యామ్యహమర్చితః || ౪౬ ||

అశ్వానాం ప్రతిపానం చ ఖాదనం చైవ సోఽన్వశాత్ |
గుహస్తత్రైవ పురుషాంస్త్వరితం దీయతామితి || ౪౭ ||

తతశ్చీరోత్తరాసంగః సంధ్యామన్వాస్య పశ్చిమామ్ |
జలమేవాదదే భోజ్యం లక్ష్మణేనాఽఽహృతం స్వయమ్ || ౪౮ ||

తస్య భూమౌ శయానస్య పాదౌ ప్రక్షాళ్య లక్ష్మణః |
సభార్యస్య తతోఽభ్యేత్య తస్థౌ వృక్షముపాశ్రితః || ౪౯ ||

గుహోఽపి సహ సూతేన సౌమిత్రిమనుభాషయన్ |
అన్వజాగ్రత్తతో రామమప్రమత్తో ధనుర్ధరః || ౫౦ ||

తథా శయానస్య తతోఽస్య ధీమతః
యశస్వినో దాశరథేర్మహాత్మనః |
అదృష్టదుఃఖస్య సుఖోచితస్య సా
తదా వ్యతీయాయ చిరేణ శర్వరీ || ౫౧ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే పంచాశః సర్గః || ౫౦ ||

అయోధ్యాకాండ ఏకపంచాశః సర్గః (౫౧) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: మా రెండు పుస్తకాలు - "నవగ్రహ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ సూర్య స్తోత్రనిధి", విడుదల చేశాము. కొనుగోలుకు ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed