Ayodhya Kanda Sarga 32 – అయోధ్యాకాండ ద్వాత్రింశః సర్గః (౩౨)


|| విత్తవిశ్రాణనమ్ ||

తతః శాసనమాజ్ఞాయ భ్రాతుః శుభతరం ప్రియమ్ |
గత్వా స ప్రవివేశాశు సుయజ్ఞస్య నివేశనమ్ || ౧ ||

తం విప్రమగ్న్యగారస్థం వందిత్వా లక్ష్మణోఽబ్రవీత్ |
సఖేఽభ్యాగచ్ఛ పశ్య త్వం వేశ్మ దుష్కరకారిణః || ౨ ||

తతః సంధ్యాముపాస్యాశు గత్వా సౌమిత్రిణా సహ |
జుష్టం తత్ప్రావిశల్లక్ష్మ్యా రమ్యం రామనివేశనమ్ || ౩ ||

తమాగతం వేదవిదం ప్రాంజలిః సీతయా సహ |
సుయజ్ఞమభిచక్రామ రాఘవోఽగ్నిమివార్చితమ్ || ౪ ||

జాతరూపమయైర్ముఖ్యైరంగదైః కుండలైః శుభైః |
సహేమసూత్రైర్మణిభిః కేయూరైర్వలయైరపి || ౫ ||

అన్యైశ్చ రత్నైర్బహుభిః కాకుత్స్థః ప్రత్యపూజయత్ |
సుయజ్ఞం స తదోవాచ రామః సీతాప్రచోదితః || ౬ ||

హారం చ హేమసూత్రం చ భార్యాయై సౌమ్య హారయ |
రశనాం చాధునా సీతా దాతుమిచ్ఛతి తే సఖే || ౭ ||

అంగదాని విచిత్రాణి కేయూరాణి శుభాని చ |
ప్రయచ్ఛతి సఖే తుభ్యం భార్యాయై గచ్ఛతీ వనమ్ || ౮ ||

పర్యంకమగ్ర్యాస్తరణం నానారత్నవిభూషితమ్ |
తమపీచ్ఛతి వైదేహీ ప్రతిష్ఠాపయితుం త్వయి || ౯ ||

నాగః శత్రుంజయో నామ మాతులోఽయం దదౌ మమ |
తం తే గజసహస్రేణ దదామి ద్విజపుంగవ || ౧౦ ||

ఇత్యుక్తః స హి రామేణ సుయజ్ఞః ప్రతిగృహ్య తత్ |
రామలక్ష్మణసీతానాం ప్రయుయోజాఽశిషః శుభాః || ౧౧ ||

అథ భ్రాతరమవ్యగ్రం ప్రియం రామః ప్రియంవదః |
సౌమిత్రిం తమువాచేదం బ్రహ్మేవ త్రిదశేశ్వరమ్ || ౧౨ ||

అగస్త్యం కౌశికం చైవ తావుభౌ బ్రాహ్మణోత్తమౌ |
అర్చయాహూయ సౌమిత్రే రత్నైః సస్యమివాంబుభిః || ౧౩ ||

తర్పయస్వ మహాబాహో గోసహస్రైశ్చ మానద |
సువర్ణై రజతైశ్చైవ మణిభిశ్చ మహాధనైః || ౧౪ ||

కౌసల్యాం చ సుమిత్రాం చ భక్తః పర్యుపతిష్ఠతి | [య ఆశీర్భిః]
ఆచార్యస్తైత్తిరీయాణామభిరూపశ్చ వేదవిత్ || ౧౫ ||

తస్య యానం చ దాసీశ్చ సౌమిత్రే సంప్రదాపయ |
కౌశేయాని చ వస్త్రాణి యావత్తుష్యతి స ద్విజః || ౧౬ ||

సూతశ్చిత్రరథశ్చార్యః సచివః సుచిరోషితః |
తోషయైనం మహార్హైశ్చ రత్నైర్వస్త్రైర్ధనైస్తథా || ౧౭ ||

పశుకాభిశ్చ సర్వాభిర్గవాం దశశతేన చ |
యే చేమే కఠకాలాపా బహవో దండమాణవాః || ౧౮ ||

నిత్యస్వాధ్యాయశీలత్వాన్నాన్యత్కుర్వంతి కించన |
అలసాః స్వాదుకామాశ్చ మహతాం చాపి సమ్మతాః || ౧౯ ||

తేషామశీతియానాని రత్నపూర్ణాని దాపయ |
శాలివాహసహస్రం చ ద్వే శతే భద్రకాంస్తథా || ౨౦ ||

వ్యంజనార్థం చ సౌమిత్రే గోసహస్రముపాకురు |
మేఖలీనాం మహాసంఘః కౌసల్యాం సముపస్థితః || ౨౧ ||

తేషాం సహస్రం సౌమిత్రే ప్రత్యేకం సంప్రదాపయ |
అంబా యథా చ సా నందేత్కౌసల్యామమ దక్షిణామ్ || ౨౨ ||

తథా ద్విజాతీంస్తాన్సర్వాంల్లక్ష్మణార్చయ సర్వశః |
తతః స పురుషవ్యాఘ్రస్తద్ధనం లక్ష్మణః స్వయమ్ || ౨౩ ||

యథోక్తం బ్రాహ్మణేంద్రాణామదదాద్ధనదో యథా |
అథాబ్రవీద్బాష్పకలాంస్తిష్ఠతశ్చోపజీవినః || ౨౪ ||

సంప్రదాయ బహుద్రవ్యమేకైకస్యోపజీవనమ్ |
లక్ష్మణస్య చ యద్వేశ్మ గృహం చ యదిదం మమ || ౨౫ ||

అశూన్యం కార్యమేకైకం యావదాగమనం మమ |
ఇత్యుక్త్వా దుఃఖితం సర్వం జనం తముపజీవినమ్ || ౨౬ ||

ఉవాచేదం ధనాధ్యక్షం ధనమానీయతామితి |
తతోఽస్య ధనమాజహ్రుః సర్వమేవోపజీవినః || ౨౭ ||

స రాశిః సుమహాంస్తత్ర దర్శనీయో హ్యదృశ్యత |
తతః స పురుషవ్యాఘ్రస్తద్ధనం సహలక్ష్మణః || ౨౮ ||

ద్విజేభ్యో బాలవృద్ధేభ్యః కృపణేభ్యో హ్యదాపయత్ |
తత్రాసీత్పింగలో గార్గ్యస్త్రిజటో నామ వై ద్విజః || ౨౯ ||

ఉంఛవృత్తిర్వనే నిత్యం ఫాలకుద్దాలలాంగలీ |
తం వృద్ధం తరుణీ భార్యా బాలానాదాయ దారకాన్ || ౩౦ ||

అబ్రవీద్బ్రాహ్మణం వాక్యం దారిద్ర్యేణాభిపీడితా |
అపాస్య ఫాలం కుద్దాలం కురుష్వ వచనం మమ || ౩౧ ||

రామం దర్శయ ధర్మజ్ఞం యది కించిదవాప్స్యసి |
భార్యాయా వచనం శ్రుత్వా శాటీమాచ్ఛాద్య దుశ్ఛదామ్ || ౩౨ || [స భార్యా]

స ప్రాతిష్ఠత పంథానం యత్ర రామనివేశనమ్ |
భృగ్వంగిరసమం దీప్త్యా త్రిజటం జనసంసది || ౩౩ ||

ఆ పంచమాయాః కక్ష్యాయా నైనం కశ్చిదవారయత్ |
స రాజపుత్రమాసాద్య త్రిజటో వాక్యమబ్రవీత్ || ౩౪ ||

నిర్ధనో బహుపుత్రోఽస్మి రాజపుత్ర మహాయశః |
ఉంఛవృత్తిర్వనే నిత్యం ప్రత్యవేక్షస్వ మామితి || ౩౫ ||

తమువాచ తతో రామః పరిహాససమన్వితమ్ |
గవాం సహస్రమప్యేకం న తు విశ్రాణితం మయా || ౩౬ ||

పరిక్షిపసి దండేన యావత్తావదవాప్య్ససి |
స శాటీం త్వరితః కట్యాం సంభ్రాంతః పరివేష్ట్య తామ్ || ౩౭ ||

ఆవిద్ధ్య దండం చిక్షేప సర్వప్రాణేన వేగితః |
స తీర్త్వా సరయూపారం దండస్తస్య కరాచ్చ్యుతః || ౩౮ ||

గోవ్రజే బహుసాహస్రే పపాతోక్షణసన్నిధౌ |
తం పరిష్వజ్య ధర్మాత్మా ఆ తస్మాత్సరయూతటాత్ || ౩౯ ||

ఆనయామాస తా గోపైస్త్రిజటాయాశ్రమం ప్రతి |
ఉవాచ చ తతో రామస్తం గార్గ్యమభిసాంత్వయన్ |
మన్యుర్న ఖలు కర్తవ్యః పరిహాసో హ్యయం మమ || ౪౦ ||

ఇదం హి తేజస్తవ యద్దురత్యయం
తదేవ జిజ్ఞాసితుమిచ్ఛతా మయా |
ఇమం భవానర్థమభిప్రచోదితో
వృణీష్వ కిం చేదపరం వ్యవస్యతి || ౪౧ ||

బ్రవీమి సత్యేన న తేఽస్తి యంత్రణా
ధనం హి యద్యన్మమ విప్రకారణాత్ |
భవత్సు సమ్యక్ర్పతిపాదనేన త-
-న్మయాఽఽర్జితం ప్రీతియశస్కరం భవేత్ || ౪౨ ||

తతః సభార్యస్త్రిజటో మహాముని-
-ర్గవామనీకం ప్రతిగృహ్య మోదితః |
యశోబలప్రీతిసుఖోపబృంహణీ-
-స్తదాఽఽశిషః ప్రత్యవదన్మహాత్మనః || ౪౩ ||

స చాపి రామః ప్రతిపూర్ణమానసో
మహద్ధనం ధర్మబలైరుపార్జితమ్ |
నియోజయామాస సుహృజ్జనేఽచిరా-
-ద్యథార్హసమ్మానవచఃప్రచోదితః || ౪౪ ||

ద్విజః సుహృద్భృత్యజనోఽథవా తదా
దరిద్రభిక్షాచరణశ్చ యోఽభవత్ |
న తత్ర కశ్చిన్న బభూవ తర్పితో
యథార్హసమ్మాననదానసంభ్రమైః || ౪౫ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వాత్రింశః సర్గః || ౩౨ ||

అయోధ్యాకాండ త్రయస్త్రింశః సర్గః (౩౩) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed