Ayodhya Kanda Sarga 16 – అయోధ్యాకాండ షోడశః సర్గః (౧౬)


|| రామప్రస్థానమ్ ||

స తదంతఃపురద్వారం సమతీత్య జనాకులమ్ |
ప్రవివిక్తాం తతః కక్ష్యామాససాద పురాణవిత్ || ౧ ||

ప్రాసకార్ముకబిభ్రద్భిర్యువభిర్మృష్టకుండలైః |
అప్రమాదిభిరేకాగ్రైః స్వనురక్తైరధిష్ఠితామ్ || ౨ ||

తత్ర కాషాయిణో వృద్ధాన్వేత్రపాణీన్ స్వలంకృతాన్ |
దదర్శ విష్ఠితాన్ద్వారిః త్ర్యధ్యక్షాన్సుసమాహితాన్ || ౩ ||

తే సమీక్ష్య సమాయాంతం రామప్రియచికీర్షవః |
సహసోత్పతితాః సర్వే స్వాసనేభ్యః ససంభ్రమాః || ౪ ||

తానువాచ వినీతాత్మా సూతపుత్రః ప్రదక్షిణః |
క్షిప్రమాఖ్యాత రామాయ సుమంత్రో ద్వారి తిష్ఠతి || ౫ ||

తే రామముపసంగమ్య భర్తుః ప్రియచికీర్షవః |
సహభార్యాయ రామాయ క్షిప్రమేవాచచక్షిరే || ౬ ||

ప్రతివేదితమాజ్ఞాయ సూతమభ్యంతరం పితుః |
తత్రైవానాయయామాస రాఘవప్రియకామ్యయా || ౭ ||

తం వైశ్రవణసంకాశముపవిష్టం స్వలంకృతమ్ |
దదర్శ సూతః పర్యంకే సౌవర్ణే సోత్తరచ్ఛదే || ౮ ||

వరాహరుధిరాభేణ శుచినా చ సుగంధినా |
అనులిప్తం పరార్ధ్యేన చందనేన పరంతపమ్ || ౯ ||

స్థితయా పార్శ్వతశ్చాపి వాలవ్యజనహస్తయా |
ఉపేతం సీతయా భూతశ్చిత్రయా శశినం యథా || ౧౦ ||

తం తపంతమివాదిత్యముపపన్నం స్వతేజసా |
వవందే వరదం వందీ వినయజ్ఞో వినీతవత్ || ౧౧ ||

ప్రాంజలిస్తు సుఖం పృష్ట్వా విహారశయనాసనే |
రాజపుత్రమువాచేదం సుమంత్రో రాజసత్కృతః || ౧౨ ||

కౌసల్యా సుప్రజా రామ పితా త్వాం ద్రష్టుమిచ్ఛతి |
మహిష్యా సహ కైకేయ్యా గమ్యతాం తత్ర మా చిరమ్ || ౧౩ ||

ఏవముక్తస్తు సంహృష్టో నరసింహో మహాద్యుతిః |
తతః సమ్మానయామాస సీతామిదమువాచ హ || ౧౪ ||

దేవి దేవశ్చ దేవీ చ సమాగమ్య మదంతరే |
మంత్రయేతే ధ్రువం కించిదభిషేచనసంహితమ్ || ౧౫ ||

లక్షయిత్వా హ్యభిప్రాయం ప్రియకామా సుదక్షిణా |
సంచోదయతి రాజానం మదర్థం మదిరేక్షణే || ౧౬ ||

సా ప్రహృష్టా మహారాజం హితకామానువర్తినీ |
జననీ చార్థకామా మే కేకయాధిపతేః సుతా || ౧౭ ||

దిష్ట్యా ఖలు మహారాజో మహిష్యా ప్రియయా సహ |
సుమంత్రం ప్రాహిణోద్దూతమర్థకామకరం మమ || ౧౮ ||

యాదృశీ పరిషత్తత్ర తాదృశో దూత ఆగతః |
ధ్రువమద్యైవ మాం రాజా యౌవరాజ్యేఽభిషేక్ష్యతి || ౧౯ ||

అహం శీఘ్రమితో గత్వా ద్రక్ష్యామి చ మహీపతిమ్ | [హంత]
సహ త్వం పరివారేణ సుఖమాస్వ రామస్వ చ || ౨౦ ||

పతిసమ్మానితా సీతా భర్తారమసితేక్షణా |
ఆద్వారమనువవ్రాజ మంగళాన్యభిదధ్యుషీ || ౨౧ ||

రాజ్యం ద్విజాతిభిర్జుష్టం రాజసూయాభిషేచనమ్ |
కర్తుమర్హతి తే రాజా వాసవస్యేవ లోకకృత్ || ౨౨ ||

దీక్షితం వ్రతసంపన్నం వరాజినధరం శుచిమ్ |
కురంగశృంగపాణిం చ పశ్యంతీ త్వాం భజామ్యహమ్ || ౨౩ ||

పూర్వాం దిశం వజ్రధరో దక్షిణాం పాతు తే యమః |
వరుణః పశ్చిమామాశాం ధనేశస్తూత్తరాం దిశమ్ || ౨౪ ||

అథ సీతామనుజ్ఞాప్య కృతకౌతుకమంగళః |
నిశ్చక్రామ సుమంత్రేణ సహ రామో నివేశనాత్ || ౨౫ ||

పర్వతాదివ నిష్క్రమ్య సింహో గిరిగుహాశయః |
లక్ష్మణం ద్వారి సోఽపశ్యత్ప్రహ్వాంజలిపుటం స్థితమ్ || ౨౬ ||

అథ మధ్యమకక్ష్యాయాం సమాగమ్య సుహృజ్జనైః |
స సర్వానర్థినో దృష్ట్వా సమేత్య ప్రతినంద్య చ || ౨౭ ||

తతః పావకసంకాశమారురోహ రథోత్తమమ్ |
వైయాఘ్రం పురుషవ్యాఘ్రో రాజతం రాజనందనః || ౨౮ ||

మేఘనాదమసంబాధం మణిహేమవిభూషితమ్ |
ముష్ణంతమివ చక్షూంషి ప్రభయా హేమవర్చసమ్ || ౨౯ ||

కరేణుశిశుకల్పైశ్చ యుక్తం పరమవాజిభిః |
హరియుక్తం సహస్రాక్షో రథమింద్ర ఇవాశుగమ్ || ౩౦ ||

ప్రయయౌ తూర్ణమాస్థాయ రాఘవో జ్వలితః శ్రియా |
స పర్జన్య ఇవాకాశే స్వనవానభినాదయన్ || ౩౧ ||

నికేతాన్నిర్యయౌ శ్రీమాన్మహేంద్రాదివ చంద్రమాః |
ఛత్రచామరపాణిస్తు లక్ష్మణో రాఘవానుజః || ౩౨ ||

జుగోప భ్రాతరం భ్రాతా రథమాస్థాయ పృష్ఠతః |
తతో హలహలాశబ్దస్తుములః సమజాయత || ౩౩ ||

తస్య నిష్క్రమమాణస్య జనౌఘస్య సమంతతః |
తతో హయవరా ముఖ్యాః నాగాశ్చ గిరిసన్నిభాః || ౩౪ ||

అనుజగ్ముస్తదా రామం శతశోఽథ సహస్రశః |
అగ్రతశ్చాస్య సన్నద్ధాశ్చందనాగరురూషితాః || ౩౫ ||

ఖడ్గచాపధరాః శూరాః జగ్మురాశంసవో జనాః |
తతో వాదిత్రశబ్దాస్తు స్తుతిశబ్దాశ్చ వందినామ్ || ౩౬ ||

సింహనాదాశ్చ శూరాణాం తథా శుశ్రువిరే పథి |
హర్మ్యవాతాయనస్థాభిర్భూషితాభిః సమంతతః || ౩౭ ||

కీర్యమాణః సుపుష్పౌఘైర్యయౌ స్త్రీభిరరిందమః |
రామం సర్వానవద్యాంగ్యో రామపిప్రీషయా తతః || ౩౮ ||

వచోభిరగ్ర్యైర్హర్మ్యస్థాః క్షితిస్థాశ్చ వవందిరే |
నూనం నందతి తే మాతా కౌసల్యా మాతృనందన || ౩౯ ||

పశ్యంతీ సిద్ధయాత్రం త్వాం పిత్ర్యం రాజ్యమవస్థితమ్ |
సర్వసీమంతినీభ్యశ్చ సీతాం సీమంతినీం వరామ్ || ౪౦ ||

అమన్యంత హి తా నార్యో రామస్య హృదయప్రియామ్ |
తయా సుచరితం దేవ్యా పురా నూనం మహత్తపః || ౪౧ ||

రోహిణీవ శశాంకేన రామసంయోగమాప యా |
ఇతి ప్రాసాదశృంగేషు ప్రమదాభిర్నరోత్తమః || ౪౨ ||

శుశ్రావ రాజమార్గస్థః ప్రియా వాచ ఉదాహృతాః |
ఆత్మసంపూజనైః శృణ్వన్యయౌ రామో మహాపథమ్ || ౪౩ ||

స రాఘవస్తత్ర కథాప్రపంచాన్
శుశ్రావ లోకస్య సమాగతస్య |
ఆత్మాధికారా వివిధాశ్చ వాచః
ప్రహృష్టరూపస్య పురో జనస్య || ౪౪ ||

ఏష శ్రియం గచ్ఛతి రాఘవోఽద్య
రాజప్రసాదాద్విపులాం గమిష్యన్ |
ఏతే వయం సర్వసమృద్ధకామాః
యేషామయం నో భవితా ప్రశాస్తా || ౪౫ ||

లాభో జనస్యాస్య యదేష సర్వం
ప్రపత్స్యతే రాష్ట్రమిదం చిరాయ |
న హ్యప్రియం కించన జాతు కశ్చి-
-త్పశ్యేన్న దుఃఖం మనుజాధిపేఽస్మిన్ || ౪౬ ||

స ఘోషవద్భిశ్చ హయైర్మతంగజైః
పురఃసరైః స్వస్తికసూతమాగధైః |
మహీయమానః ప్రవరైశ్చ వాదకై-
-రభిష్టుతో వైశ్రవణో యథా యయౌ || ౪౭ ||

కరేణుమాతంగరథాశ్వసంకులం
మహాజనౌఘప్రతిపూర్ణచత్వరమ్ |
ప్రభూతరత్నం బహుపణ్యసంచయం
దదర్శ రామో రుచిరం మహాపథమ్ || ౪౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే షోడశః సర్గః || ౧౬ ||

అయోధ్యాకాండ సప్తదశః సర్గః (౧౭) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed