Ayodhya Kanda Sarga 105 – అయోధ్యాకాండ పంచోత్తరశతతమః సర్గః (౧౦౫)


|| రామవాక్యమ్ ||

తతః పురుషసింహానాం వృతానాం తైః సుహృద్గణైః |
శోచతామేవ రజనీ దుఃఖేన వ్యత్యవర్తత || ౧ ||

రజన్యాం సుప్రభాతాయాం భ్రాతరస్తే సుహృద్వృతాః |
మందాకిన్యాం హుతం జప్యం కృత్వా రామముపాగమన్ || ౨ ||

తూష్ణీం తే సముపాసీనాః న కశ్చిత్కించిదబ్రవీత్ |
భరతస్తు సుహృన్మధ్యే రామం వచనమబ్రవీత్ || ౩ ||

సాంత్వితా మామికా మాతా దత్తం రాజ్యమిదం మమ |
తద్దదామి తవైవాహం భుంక్ష్వ రాజ్యమకణ్టకమ్ || ౪ ||

మహతేవాంబువేగేన భిన్నః సేతుర్జలాగమే |
దురావారం త్వదన్యేన రాజ్యఖండమిదం మహత్ || ౫ ||

గతిం ఖర ఇవాశ్వస్య తార్క్ష్యస్యేవ పతత్రిణః |
అనుగంతుం న శక్తిర్మే గతిం తవ మహీపతే || ౬ ||

సుజీవం నిత్యశస్తస్య యః పరైరుపజీవ్యతే |
రామ తేన తు దుర్జీవం యః పరానుపజీవతి || ౭ ||

యథా తు రోపితో వృక్షః పురుషేణ వివర్ధితః |
హ్రస్వకేన దురారోహో రూఢస్కంధో మహాద్రుమః || ౮ ||

స యథా పుష్పితో భూత్వా ఫలాని న విదర్శయేత్ |
స తాం నానుభవేత్ప్రీతిం యస్య హేతోః ప్రరోపితః || ౯ ||

ఏషోపమా మహాబాహో తమర్థం వేత్తుమర్హసి |
యది త్వమస్మాన్ వృషభో భర్తా భృత్యాన్న శాధి హి || ౧౦ ||

శ్రేణయస్త్వాం మహారాజ పశ్యంత్వగ్ర్యాశ్చ సర్వశః |
ప్రతపంతమివాదిత్యం రాజ్యే స్థితమరిందమమ్ || ౧౧ ||

తవానుయానే కాకుత్స్థ మత్తా నర్దంతు కుంజరాః |
అంతఃపురగతా నార్యో నందంతు సుసమాహితాః || ౧౨ ||

తస్య సాధ్విత్యమన్యంత నాగరా వివిధా జనాః |
భరతస్య వచః శ్రుత్వా రామం ప్రత్యనుయాచతః || ౧౩ ||

తమేవం దుఃఖితం ప్రేక్ష్య విలపంతం యశస్వినమ్ |
రామః కృతాత్మా భరతం సమాశ్వాసయ దాత్మవాన్ || ౧౪ ||

నాత్మనః కామకారోఽస్తి పురుషోఽయమనీశ్వరః |
ఇతశ్చేతరతశ్చైనం కృతాంతః పరికర్షతి || ౧౫ ||

సర్వే క్షయాంతా నిచయాః పతనాంతాః సముచ్ఛ్రయాః |
సంయోగా విప్రయోగాంతా మరణాంతం చ జీవితమ్ || ౧౬ ||

యథా ఫలానాం పక్వానాం నాన్యత్ర పతనాద్భయమ్ |
ఏవం నరస్య జాతస్య నాన్యత్ర మరణాద్భయమ్ || ౧౭ ||

యథాఽగారం దృఢస్థూణం జీర్ణం భూత్వాఽవసీదతి |
తథైవ సీదంతి నరాః జరామృత్యువశంగతాః || ౧౮ ||

అత్యేతి రజనీ యా తు సా న ప్రతినివర్తతే |
యాత్యేవ యమునా పూర్ణా సముద్రముదకాకులమ్ || ౧౯ ||

అహోరాత్రాణి గచ్ఛంతి సర్వేషాం ప్రాణినామిహ |
ఆయూంషి క్షపయంత్యాశు గ్రీష్మే జలమివాంశవః || ౨౦ ||

ఆత్మానమనుశోచ త్వం కిమన్యమనుశోచసి |
ఆయుస్తే హీయతే యస్య స్థితస్య చ గతస్య చ || ౨౧ ||

సహైవ మృత్యుర్వ్రజతి సహ మృత్యుర్నిషీదతి |
గత్వా సుదీర్ఘమధ్వానం సహమృత్యుర్నివర్తతే || ౨౨ ||

గాత్రేషు వలయః ప్రాప్తాః శ్వేతాశ్చైవ శిరోరుహాః |
జరయా పురుషో జీర్ణః కిం హి కృత్వా ప్రభావయేత్ || ౨౩ ||

నందంత్యుదితాదిత్యే నందంత్యస్తమితే రవౌ |
ఆత్మనో నావబుధ్యంతే మనుష్యా జీవితక్షయమ్ || ౨౪ ||

హృష్యంత్యృతుమఖం దృష్ట్వా నవం నవమిహాగతమ్ |
ఋతూనాం పరివర్తేన ప్రాణినాం ప్రాణసంక్షయః || ౨౫ ||

యథా కాష్ఠం చ కాష్ఠం చ సమేయాతాం మహార్ణవే |
సమేత్య చ వ్యపేయాతాం కాలమాసాద్య కంచన || ౨౬ ||

ఏవం భార్యాశ్చ పుత్రాశ్చ జ్ఞాతయశ్చ ధనాని చ |
సమేత్య వ్యవధావంతి ధ్రువో హ్యేషాం వినాభవః || ౨౭ ||

నాత్ర కశ్చిద్యథాభావం ప్రాణీ సమభివర్తతే |
తేన తస్మిన్న సామర్థ్యం ప్రేతస్యాస్త్యనుశోచతః || ౨౮ ||

యథా హి సార్థం గచ్ఛంతం బ్రూయాత్ కశ్చిత్ పథి స్థితః |
అహమప్యాగమిష్యామి పృష్ఠతో భవతామితి || ౨౯ ||

ఏవం పూర్వైర్గతో మార్గః పితృపైతామహో ధ్రువః |
తమాపన్నః కథం శోచేద్యస్య నాస్తి వ్యతిక్రమః || ౩౦ ||

వయసః పతమానస్య స్రోతసో వాఽనివర్తినః |
ఆత్మా సుఖే నియోక్తవ్యః సుఖభాజః ప్రజాః స్మృతాః || ౩౧ ||

ధర్మాత్మా స శుభైః కృత్స్నైః క్రతుభిశ్చాప్తదక్షిణైః |
ధూతపాపో గతః స్వర్గం పితా నః పృథివీపతిః || ౩౨ ||

భృత్యానాం భరణాత్ సమ్యక్ ప్రజానాం పరిపాలనాత్ |
అర్థాదానాచ్చ ధర్మేణ పితా నస్త్రిదివం గతః || ౩౩ ||

కర్మభిస్తు శుభైరిష్టైః క్రతుభిశ్చాప్తదక్షిణైః |
స్వర్గం దశరథః ప్రాప్తః పితా నః పృథివీపతిః || ౩౪ ||

ఇష్ట్వా బహువిధైర్యజ్ఞైర్భోగాంశ్చావాప్య పుష్కలాన్ |
ఉత్తమం చాయురాసాద్య స్వర్గతః పృథివీపతిః || ౩౫ ||

ఆయురుత్తమమాసాద్య భోగానపి చ రాఘవః |
స న శోచ్యః పితా తాతః స్వర్గతః సత్కృతః సతామ్ || ౩౬ ||

స జీర్ణం మానుషం దేహం పరిత్యజ్య పితా హి నః |
దైవీమృద్ధిమనుప్రాప్తో బ్రహ్మలోకవిహారిణీమ్ || ౩౭ ||

తం తు నైవంవిధః కశ్చిత్ ప్రాజ్ఞః శోచితుమర్హతి |
తద్విధో యద్విధశ్చాపి శ్రుతవాన్ బుద్ధిమత్తరః || ౩౮ ||

ఏతే బహువిధాః శోకా విలాపరుదితే తథా |
వర్జనీయా హి ధీరేణ సర్వావస్థాసు ధీమతా || ౩౯ ||

స స్వస్థో భవ మాశోచీర్యాత్వా చావస తాం పురీమ్ |
తథా పిత్రా నియుక్తోఽసి వశినా వదతాం వర || ౪౦ ||

యత్రాహమపి తేనైవ నియుక్తః పుణ్యకర్మణా |
తత్రైవాహం కరిష్యామి పితురార్య్యస్య శాసనమ్ || ౪౧ ||

న మయా శాసనం తస్య త్యక్తుం న్యాయ్యమరిందమ |
తత్ త్వయాఽపి సదా మాన్యం స వై బంధుస్స నః పితా || ౪౨ ||

తద్వచః పితురేవాహం సమ్మతం ధర్మచారిణః |
కర్మణా పాలయిష్యామి వనవాసేన రాఘవ || ౪౩ ||

ధార్మికేణానృశంసేన నరేణ గురువర్తినా |
భవితవ్యం నరవ్యాఘ్ర పరలోకం జిగీషతా || ౪౪ ||

ఆత్మానమనుతిష్ఠ త్వం స్వభావేన నరర్షభ |
నిశామ్య తు శుభం వృత్తం పితుర్దశరథస్య నః || ౪౫ ||

ఇత్యేవముక్త్వా వచనం మహాత్మా
పితుర్నిదేశప్రతిపాలనార్థమ్ |
యవీయసం భ్రాతరమర్థవచ్చ
ప్రభుర్ముహూర్తాద్విరరామ రామః || ౪౬ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే పంచోత్తరశతతమః సర్గః || ౧౦౫ ||

అయోధ్యాకాండ షడుత్తరశతతమః సర్గః (౧౦౬) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed