Ayodhya Kanda Sarga 102 – అయోధ్యాకాండ ద్వ్యధికశతతమః సర్గః (౧౦౨)


|| నివాపదానమ్ ||

తాం శ్రుత్వా కరుణాం వాచం పితుర్మరణసంహితామ్ |
రాఘవో భరతేనోక్తాం బభూవ గతచేతనః || ౧ ||

తం తు వజ్రమివోత్సృష్టమాహవే దానవారిణా |
వాగ్వజ్రం భరతేనోక్తమమనోజ్ఞం పరంతపః || ౨ ||

ప్రగృహ్య బాహూ రామో వై పుష్పితాగ్రో యథా ద్రుమః |
వనే పరశునా కృత్తస్తథా భువి పపాత హ || ౩ ||

తథా నిపతితం రామం జగత్యాం జగతీపతిమ్ |
కూలఘాతపరిశ్రాంతం ప్రసుప్తమివ కుంజరమ్ || ౪ ||

భ్రాతరస్తే మహేష్వాసం సర్వతః శోకకర్శితమ్ |
రుదంతః సహ వైదేహ్యా సిషిచుః సలిలేన వై || ౫ ||

స తు సంజ్ఞాం పునర్లబ్ధ్వా నేత్రాభ్యామాస్రముత్సృజన్ |
ఉపాక్రామత కాకుత్స్థః కృపణం బహుభాషితుమ్ || ౬ ||

స రామః స్వర్గతం శ్రుత్వా పితరం పృథివీపతిమ్ |
ఉవాచ భరతం వాక్యం ధర్మాత్మా ధర్మసంహితమ్ || ౭ ||

కిం కరిష్యామ్యయోధ్యాయాం తాతే దిష్టాం గతిం గతే |
కస్తాం రాజవరాద్ధీనామయోధ్యాం పాలయిష్యతి || ౮ ||

కిం ను తస్య మయా కార్యం దుర్జాతేన మహాత్మనః |
యో మృతో మమ శోకేన మయా చాపి న సంస్కృతః || ౯ ||

అహో భరత సిద్ధార్థో యేన రాజా త్వయాఽనఘ |
శత్రుఘ్నేన చ సర్వేషు ప్రేతకృత్యేషు సత్కృతః || ౧౦ ||

నిష్ప్రధానామనేకాగ్రాం నరేంద్రేణ వినా కృతామ్ |
నివృత్తవనవాసోఽపి నాయోధ్యాం గంతుముత్సహే || ౧౧ ||

సమాప్తవనవాసం మామయోధ్యాయాం పరంతప |
కో ను శాసిష్యతి పునస్తాతే లోకాంతరం గతే || ౧౨ ||

పురా ప్రేక్ష్య సువృత్తం మాం పితా యాన్యాహ సాంత్వయన్ |
వాక్యాని తాని శ్రోష్యామి కుతః కర్ణసుఖాన్యహమ్ || ౧౩ ||

ఏవముక్త్వా స భరతం భార్యామభ్యేత్య రాఘవః |
ఉవాచ శోకసంతప్తః పూర్ణచంద్రనిభాననామ్ || ౧౪ ||

సీతే మృతస్తే శ్వశురః పిత్రా హీనోఽసి లక్ష్మణ |
భరతో దుఃఖమాచష్టే స్వర్గతం పృథివీపతిమ్ || ౧౫ ||

తతో బహుగుణం తేషాం బాష్పం నేత్రేష్వజాయత |
తథా బ్రువతి కాకుత్స్థే కుమారాణాం యశస్వినామ్ || ౧౬ ||

తతస్తే భ్రాతరః సర్వే భృశమాశ్వాస్య రాఘవమ్ |
అబ్రువన్ జగతీభర్తుః క్రియతాముదకం పితుః || ౧౭ ||

సా సీతా శ్వశురం శ్రుత్వా స్వర్గలోకగతం నృపమ్ |
నేత్రాభ్యామశ్రుపూర్ణాభ్యామశకన్నేక్షితుం పతిమ్ || ౧౮ ||

సాంత్వయిత్వా తు తాం రామో రుదంతీం జనకాత్మజామ్ |
ఉవాచ లక్ష్మణం తత్ర దుఃఖితో దుఃఖితం వచః || ౧౯ ||

ఆనయేంగుదిపిణ్యాకం చీరమాహర చోత్తరమ్ |
జలక్రియార్థం తాతస్య గమిష్యామి మహాత్మనః || ౨౦ ||

సీతా పురస్తాద్వ్రజతుత్వమేనామభితో వ్రజ |
అహం పశ్చాద్గమిష్యామి గతిర్హ్యేషా సుదారుణా || ౨౧ ||

తతో నిత్యానుగస్తేషాం విదితాత్మా మహామతిః |
మృదుర్దాంతశ్చ శాంతశ్చ రామే చ దృఢభక్తిమాన్ || ౨౨ ||

సుమంత్రస్తైర్నృపసుతైః సార్ధమాశ్వాస్య రాఘవమ్ |
అవాతారయదాలంబ్య నదీం మందాకినీం శివామ్ || ౨౩ ||

తే సుతీర్థాం తతః కృచ్ఛ్రాదుపాగమ్య యశస్వినః |
నదీం మందాకినీం రమ్యాం సదా పుష్పితకాననామ్ || ౨౪ ||

శీఘ్రస్రోతసమాసాద్య తీర్థం శివమకర్దమమ్ |
సిషిచుస్తూదకం రాజ్ఞే తత్రైతత్తే భవత్వితి || ౨౫ ||

ప్రగృహ్య చ మహీపాలో జలపూరితమంజలిమ్ |
దిశం యామ్యామభిముఖో రుదన్ వచనమబ్రవీత్ || ౨౬ ||

ఏతత్తే రాజశార్దూల విమలం తోయమక్షయమ్ |
పితృలోకగతస్యాద్య మద్దత్తముపతిష్ఠతు || ౨౭ ||

తతో మందాకినీతీరాత్ ప్రత్యుత్తీర్య స రాఘవః |
పితుశ్చకార తేజస్వీ నివాపం భ్రాతృభిః సహ || ౨౮ ||

ఐంగుదం బదరీమిశ్రం పిణ్యాకం దర్భసంస్తరే |
న్యస్య రామః సుదుఃఖార్తో రుదన్ వచనమబ్రవీత్ || ౨౯ ||

ఇదం భుంక్ష్వ మహారాజ ప్రీతో యదశనా వయమ్ |
యదన్నః పురుషో భవతి తదన్నాస్తస్య దేవతాః || ౩౦ ||

తతస్తేనైవ మార్గేణ ప్రత్యుత్తీర్య నదీతటాత్ |
ఆరురోహ నరవ్యాఘ్రో రమ్యసానుం మహీధరమ్ || ౩౧ ||

తతః పర్ణకుటీద్వారమాసాద్య జగతీపతిః |
పరిజగ్రాహ బాహుభ్యాముభౌ భరతలక్ష్మణౌ || ౩౨ ||

తేషాం తు రుదతాం శబ్దాత్ ప్రతిశ్రుత్కోఽభవద్గిరౌ |
భ్రాతౄఽణాం సహ వైదేహ్యాః సింహానామివ నర్దతామ్ || ౩౩ ||

మహాబలానాం రుదతాం కుర్వతాముదకం పితుః |
విజ్ఞాయ తుములం శబ్దం త్రస్తా భరతసైనికాః || ౩౪ ||

అబ్రువంశ్చాపి రామేణ భరతః సంగతో ధ్రువమ్ |
తేషామేవ మహాంఛబ్దః శోచతాం పితరం మృతమ్ || ౩౫ ||

అథ వాసాన్ పరిత్యజ్య తం సర్వేఽభిముఖాః స్వనమ్ |
అప్యేకమనసో జగ్ముర్యథాస్థానం ప్రధావితాః || ౩౬ ||

హయైరన్యే గజైరన్యే రథైరన్యే స్వలంకృతైః |
సుకుమారాస్తథైవాన్యే పద్భిరేవ నరా యయుః || ౩౭ ||

అచిరప్రోషితం రామం చిరవిప్రోషితం యథా |
ద్రష్టుకామో జనః సర్వో జగామ సహసాఽఽశ్రమమ్ || ౩౮ ||

భ్రాతౄఽణాం త్వరితాస్తత్ర ద్రష్టుకామాః సమాగమమ్ |
యయుర్బహువిధైర్యానైః ఖురనేమిస్వనాకులైః || ౩౯ ||

సా భూమిర్బహుభిర్యానైః ఖురనేమిసమాహతా |
ముమోచ తుములం శబ్దం ద్యౌరివాభ్రసమాగమే || ౪౦ ||

తేన విత్రాసితా నాగాః కరేణుపరివారితాః |
ఆవాసయంతో గంధేన జగ్మురన్యద్వనం తతః || ౪౧ ||

వరాహవృకసంఘాశ్చ మహిషాః సర్ప్పవానరాః |
వ్యాఘ్రగోకర్ణగవయాః విత్రేసుః పృషతైః సహ || ౪౨ ||

రథాంగసాహ్వా నత్యూహాః హంసాః కారండవాః ప్లవాః |
తథా పుంస్కోకిలాః క్రౌంచా విసంజ్ఞా భేజిరే దిశః || ౪౩ ||

తేన శబ్దేన విత్రస్తైరాకాశం పక్షిభిర్వృతమ్ |
మనుష్యైరావృతా భూమిరుభయం ప్రబభౌ తదా || ౪౪ ||

తతస్తం పురుషవ్యాఘ్రం యశస్వినమరిందమమ్ |
ఆసీనం స్థండిలే రామం దదర్శ సహసా జనః || ౪౫ ||

విగర్హమాణః కైకేయీం సహితో మంథరామపి |
అభిగమ్య జనో రామం బాష్పపూర్ణముఖోఽభవత్ || ౪౬ ||

తాన్నరాన్ బాష్పపూర్ణాక్షాన్ సమీక్ష్యాథ సుదుఃఖితాన్ |
పర్యష్వజత ధర్మజ్ఞః పితృవన్మాతృవచ్చ సః || ౪౭ ||

స తత్ర కాంశ్చిత్ పరిషస్వజే నరాన్
నరాశ్చ కేచిత్తు తమభ్యవాదయన్ |
చకార సర్వాన్ సవయస్యబాంధవాన్
యథాఽర్హమాసాద్య తదా నృపాత్మజః || ౪౮ ||

స తత్ర తేషాం రుదతాం మహాత్మనామ్
భువం చ ఖం చానునినాదయన్ స్వనః |
గుహా గిరీణాం చ దిశశ్చ సంతతం
మృదంగఘోషప్రతిమః ప్రశుశ్రువే || ౪౯ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే శ్రీమదయోధ్యాకాండే ద్వ్యధికశతతమః సర్గః || ౧౦౨ ||

అయోధ్యాకాండ త్ర్యుత్తరశతతమః సర్గః (౧౦౩) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed