Aranya Kanda Sarga 33 – అరణ్యకాండ త్రయస్త్రింశః సర్గః (౩౩)


|| రావణనిందా ||

తతః శూర్పణఖా దీనా రావణం లోకరావణమ్ |
అమాత్యమధ్యే సంక్రుద్ధా పరుషం వాక్యమబ్రవీత్ || ౧ ||

ప్రమత్తః కామభోగేషు స్వైరవృత్తో నిరంకుశః |
సముత్పన్నం భయం ఘోరం బోద్ధవ్యం నావబుధ్యసే || ౨ ||

సక్తం గ్రామ్యేషు భోగేషు కామవృత్తం మహీపతిమ్ |
లుబ్ధం న బహు మన్యంతే శ్మశానాగ్నిమివ ప్రజాః || ౩ ||

స్వయం కార్యాణి యః కాలే నానుతిష్ఠతి పార్థివః |
స తు వై సహ రాజ్యేన తైశ్చ కార్యైర్వినశ్యతి || ౪ ||

అయుక్తచారం దుర్దర్శమస్వాధీనం నరాధిపమ్ |
వర్జయంతి నరా దూరాన్నదీపంకమివ ద్విపాః || ౫ ||

యే న రక్షంతి విషయమస్వాధీనా నరాధిపః |
తే న వృద్ధ్యా ప్రకాశంతే గిరయః సాగరే యథా || ౬ ||

ఆత్మవద్భిర్విగృహ్య త్వం దేవగంధర్వదానవైః |
అయుక్తచారశ్చపలః కథం రాజా భవిష్యసి || ౭ ||

త్వం తు బాలస్వభావచ్చ బుద్ధిహీనశ్చ రాక్షస |
జ్ఞాతవ్యం తు న జానీషే కథం రాజా భవిష్యసి || ౮ ||

యేషాం చారశ్చ కోశశ్చ నయశ్చ జయతాం వర |
అస్వాధీనా నరేంద్రాణాం ప్రాకృతైస్తే జనైః సమాః || ౯ ||

యస్మాత్ పశ్యంతి దూరస్థాన్ సర్వానర్థాన్నరాధిపాః |
చారేణ తస్మాదుచ్యంతే రాజానో దీర్ఘచక్షుషః || ౧౦ ||

అయుక్తచారం మన్యే త్వాం ప్రాకృతైః సచివైర్వృతమ్ |
స్వజనం చ జనస్థానం హతం యో నావబుధ్యసే || ౧౧ ||

చతుర్దశ సహస్రాణి రక్షసాం క్రూరకర్మణామ్ |
హతాన్యేకేన రామేణ ఖరశ్చ సహదూషణః || ౧౨ ||

ఋషీణామభయం దత్తం కృతక్షేమాశ్చ దండకాః |
ధర్షితం చ జనస్థానం రామేణాక్లిష్టకర్మణా || ౧౩ ||

త్వం తు లుబ్ధః ప్రమత్తశ్చ పరాధీనశ్చ రావణ |
విషయే స్వే సముత్పన్నం భయం యో నావబుధ్యసే || ౧౪ ||

తీక్ష్ణమల్పప్రదాతారం ప్రమత్తం గర్వితం శఠమ్ |
వ్యసనే సర్వభూతాని నాభిధావంతి పార్థివమ్ || ౧౫ ||

అతిమానినమగ్రాహ్యమాత్మసంభావితం నరమ్ |
క్రోధినం వ్యసనే హంతి స్వజనోఽపి మహీపతిమ్ || ౧౬ ||

నానుతిష్ఠతి కార్యాణి భయేషు న బిభేతి చ |
క్షిప్రం రాజ్యాచ్చ్యుతో దీనస్తృణైస్తుల్యో భవిష్యతి || ౧౭ ||

శుష్కైః కాష్ఠైర్భవేత్కార్యం లోష్టైరపి చ పాంసుభిః |
న తు స్థానాత్ పరిభ్రష్టైః కార్యం స్యాద్వసుధాధిపైః || ౧౮ ||

ఉపభుక్తం యథా వాసః స్రజో వా మృదితా యథా |
ఏవం రాజ్యాత్పరిభ్రష్టః సమర్థోఽపి నిరర్థకః || ౧౯ ||

అప్రమత్తశ్చ యో రాజా సర్వజ్ఞో విజితేంద్రియః |
కృతజ్ఞో ధర్మశీలశ్చ స రాజా తిష్ఠతే చిరమ్ || ౨౦ ||

నయనాభ్యాం ప్రసుప్తోఽపి జాగర్తి నయచక్షుషా |
వ్యక్తక్రోధప్రసాదశ్చ స రాజా పూజ్యతే జనైః || ౨౧ ||

త్వం తు రావణ దుర్బుద్ధిర్గుణైరేతైర్వివర్జితః |
యస్య తేఽవిదితశ్చారై రక్షసాం సుమహాన్ వధః || ౨౨ ||

పరావమంతా విషయేషు సంగతో
న దేశకాలప్రవిభాగతత్త్వవిత్ |
అయుక్తబుద్ధిర్గుణదోషనిశ్చయే
విపన్నరాజ్యో న చిరాద్విపత్స్యసే || ౨౩ ||

ఇతి స్వదోషాన్ పరికీర్తితాంస్తయా
సమీక్ష్య బుద్ధ్యా క్షణదాచరేశ్వరః |
ధనేన దర్పేణ బలేన చాన్వితో
విచింతయామాస చిరం స రావణః || ౨౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అరణ్యకాండే త్రయస్త్రింశః సర్గః || ౩౩ ||

అరణ్యకాండ చతుస్త్రింశః సర్గః (౩౪) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణే అరణ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed