Yuddha Kanda Sarga 22 – యుద్ధకాండ ద్వావింశః సర్గః (౨౨)


|| సేతుబంధః ||

అథోవాచ రఘుశ్రేష్ఠః సాగరం దారుణం వచః |
అద్య త్వాం శోషయిష్యామి సపాతాలం మహార్ణవ || ౧ ||

శరనిర్దగ్ధతోయస్య పరిశుష్కస్య సాగర |
మయా శోషితసత్త్వస్య పాంసురుత్పద్యతే మహాన్ || ౨ ||

మత్కార్ముకవిసృష్టేన శరవర్షేణ సాగర |
పారం తేఽద్య గమిష్యంతి పద్భిరేవ ప్లవంగమాః || ౩ ||

విచిన్వన్నాభిజానాసి పౌరుషం వాఽపి విక్రమమ్ |
దానవాలయ సంతాపం మత్తో నాధిగమిష్యసి || ౪ ||

బ్రాహ్మేణాస్త్రేణ సంయోజ్య బ్రహ్మదండనిభం శరమ్ |
సంయోజ్య ధనుషి శ్రేష్ఠే విచకర్ష మహాబలః || ౫ ||

తస్మిన్వికృష్టే సహసా రాఘవేణ శరాసనే |
రోదసీ సంపఫాలేవ పర్వతాశ్చ చకంపిరే || ౬ ||

తమశ్చ లోకమావవ్రే దిశశ్చ న చకాశిరే |
పరిచుక్షుభిరే చాశు సరాంసి సరితస్తథా || ౭ ||

తిర్యక్చ సహ నక్షత్రః సంగతౌ చంద్రభాస్కరౌ |
భాస్కరాంశుభిరాదీప్తం తమసా చ సమావృతమ్ || ౮ ||

ప్రచకాశే తదాకాశముల్కాశతవిదీపితమ్ |
అంతరిక్షాచ్చ నిర్ఘాతా నిర్జగ్మురతులస్వనాః || ౯ ||

పుస్ఫురుశ్చ ఘనా దివ్యా దివి మారుతపంక్తయః |
బభంజ చ తదా వృక్షాన్ జలదానుద్వహన్నపి || ౧౦ ||

అరుజంశ్చైవ శైలాగ్రాన్ శిఖరాణి ప్రభంజనః |
దివిస్పృశో మహామేఘాః సంగతాః సమహాస్వనాః || ౧౧ ||

ముముచుర్వైద్యుతానగ్నీంస్తే మహాశనయస్తదా |
యాని భూతాని దృశ్యాని చక్రుశుశ్చాశనేః సమమ్ || ౧౨ ||

అదృశ్యాని చ భూతాని ముముచుర్భైరవస్వనమ్ |
శిశ్యరే చాపి భూతాని సంత్రస్తాన్యుద్విజంతి చ || ౧౩ ||

సంప్రవివ్యథిరే చాపి న చ పస్పందిరే భయాత్ |
సహ భూతైః సతోయోర్మిః సనాగః సహరాక్షసః || ౧౪ ||

సహసాఽభూత్తతో వేగాద్భీమవేగో మహోదధిః |
యోజనం వ్యతిచక్రామ వేలామన్యత్ర సంప్లవాత్ || ౧౫ ||

తం తదా సమతిక్రాంతం నాతిచక్రామ రాఘవః |
సముద్ధతమమిత్రఘ్నో రామో నదనదీపతిమ్ || ౧౬ ||

తతో మధ్యాత్సముద్రస్య సాగరః స్వయముత్థితః |
ఉదయన్హి మహాశైలాన్మేరోరివ దివాకరః || ౧౭ ||

పన్నగైః సహ దీప్తాస్యైః సముద్రః ప్రత్యదృశ్యత |
స్నిగ్ధవైడూర్యసంకాశో జాంబూనదవిభూషితః || ౧౮ ||

రక్తమాల్యాంబరధరః పద్మపత్రనిభేక్షణః |
సర్వపుష్పమయీం దివ్యాం శిరసా ధారయన్స్రజమ్ || ౧౯ ||

జాతరూపమయైశ్చైవ తపనీయవిభూషితైః |
ఆత్మజానాం చ రత్నానాం భూషితో భూషణోత్తమైః || ౨౦ ||

ధాతుభిర్మండితః శైలో వివిధైర్హిమవానివ |
ఏకావలీమధ్యగతం తరలం పాండరప్రభమ్ || ౨౧ || [పాటల]

విపులేనోరసా బిభ్రత్కౌస్తుభస్య సహోదరమ్ |
ఆఘూర్ణితతరంగౌఘః కాలికానిలసంకులః || ౨౨ ||

[* అధికశ్లోకః –
ఉద్వర్తితమహాగ్రాహః సంభ్రాంతోరగరాక్షసః |
దేవతానాం సురూపాణాం నానారూపాభిరీశ్వరః |
*]

గంగాసింధుప్రధానాభిరాపగాభిః సమావృతః |
సాగరః సముపక్రమ్య పూర్వమామంత్ర్య వీర్యవాన్ || ౨౩ ||

అబ్రవీత్ప్రాంజలిర్వాక్యం రాఘవం శరపాణినమ్ |
పృథివీ వాయురాకాశమాపో జ్యోతిశ్చ రాఘవ || ౨౪ ||

స్వభావే సౌమ్య తిష్ఠంతి శాశ్వతం మార్గమాశ్రితాః |
తత్స్వభావో మమాప్యేష యదగాధోఽహమప్లవః || ౨౫ ||

వికారస్తు భవేద్గాధ ఏతత్తే వేదయామ్యహమ్ | [ప్రవదామి]
న కామాన్న చ లోభాద్వా న భయాత్పార్థివాత్మజ || ౨౬ ||

గ్రాహనక్రాకులజలం స్తంభయేయం కథంచన |
విధాస్యే రామ యేనాపి విషహిష్యే హ్యహం తథా || ౨౭ ||

గ్రాహా న ప్రహరిష్యంతి యావత్సేనా తరిష్యతి |
హరీణాం తరణే రామ కరిష్యామి యథా స్థలమ్ || ౨౮ ||

తమబ్రవీత్తదా రామ ఉద్యతో హి నదీపతే |
అమోఘోఽయం మహాబాణః కస్మిన్దేశే నిపాత్యతామ్ || ౨౯ ||

రామస్య వచనం శ్రుత్వా తం చ దృష్ట్వా మహాశరమ్ |
మహోదధిర్మహాతేజా రాఘవం వాక్యమబ్రవీత్ || ౩౦ ||

ఉత్తరేణావకాశోఽస్తి కశ్చిత్పుణ్యతమో మమ |
ద్రుమకుల్య ఇతి ఖ్యాతో లోకే ఖ్యాతో యథా భవాన్ || ౩౧ ||

ఉగ్రదర్శనకర్మాణో బహవస్తత్ర దస్యవః |
ఆభీరప్రముఖాః పాపాః పిబంతి సలిలం మమ || ౩౨ ||

తైస్తు సంస్పర్శనం ప్రాప్తైర్న సహే పాపకర్మభిః |
అమోఘః క్రియతాం రామ తత్ర తేషు శరోత్తమః || ౩౩ ||

తస్య తద్వచనం శ్రుత్వా సాగరస్య స రాఘవః |
ముమోచ తం శరం దీప్తం వీరః సాగరదర్శనాత్ || ౩౪ ||

తేన తన్మరుకాంతారం పృథివ్యాం ఖలు విశ్రుతమ్ |
నిపాతితః శరో యత్ర దీప్తాశనిసమప్రభః || ౩౫ ||

ననాద చ తదా తత్ర వసుధా శల్యపీడితా |
తస్మాద్వ్రణముఖాత్తోయముత్పపాత రసాతలాత్ || ౩౬ ||

స బభూవ తదా కూపో వ్రణ ఇత్యభివిశ్రుతః |
సతతం చోత్థితం తోయం సముద్రస్యేవ దృశ్యతే || ౩౭ ||

అవదారణశబ్దశ్చ దారుణః సమపద్యత |
తస్మాత్తద్బాణపాతేన త్వపః కుక్షిష్వశోషయత్ || ౩౮ ||

విఖ్యాతం త్రిషు లోకేషు మరుకాంతారమేవ తత్ |
శోషయిత్వా తతః కుక్షిం రామో దశరథాత్మజః || ౩౯ ||

వరం తస్మై దదౌ విద్వాన్మరవేఽమరవిక్రమః |
పశవ్యశ్చాల్పరోగశ్చ ఫలమూలరసాయుతః || ౪౦ ||

బహుస్నేహో బహుక్షీరః సుగంధిర్వివిధౌషధః |
ఏవమేతైర్గుణైర్యుక్తో బహుభిః సతతం మరుః || ౪౧ ||

రామస్య వరదానాచ్చ శివః పంథా బభూవ హ |
తస్మిన్దగ్ధే తదా కుక్షౌ సముద్రః సరితాం పతిః || ౪౨ ||

రాఘవం సర్వశాస్త్రజ్ఞమిదం వచనమబ్రవీత్ |
అయం సౌమ్య నలో నామ తనుజో విశ్వకర్మణః || ౪౩ ||

పిత్రా దత్తవరః శ్రీమాన్ప్రతిమో విశ్వకర్మణః |
ఏష సేతుం మహోత్సాహః కరోతు మయి వానరః || ౪౪ ||

తమహం ధారయిష్యామి తథా హ్యేష యథా పితా |
ఏవముక్త్వోదధిర్నష్టః సముత్థాయ నలస్తదా || ౪౫ ||

అబ్రవీద్వానరశ్రేష్ఠో వాక్యం రామం మహాబలః |
అహం సేతుం కరిష్యామి విస్తీర్ణే వరుణాలయే || ౪౬ ||

పితుః సామర్థ్యమాస్థాయ తత్త్వమాహ మహోదధిః |
దండ ఏవ వరో లోకే పురుషస్యేతి మే మతిః || ౪౭ ||

ధిక్ క్షమామకృతజ్ఞేషు సాంత్వాం దానమథాపి వా |
అయం హి సాగరో భీమః సేతుకర్మదిదృక్షయా || ౪౮ ||

దదౌ దండభయాద్గాధం రాఘవాయ మహోదధిః |
మమ మాతుర్వరో దత్తో మందరే విశ్వకర్మణా || ౪౯ ||

[* మయా తు సదృశః పుత్రస్తవ దేవి భవిష్యతి | *]
ఔరసస్తస్య పుత్రోఽహం సదృశో విశ్వకర్మణా || ౫౦ ||

[* అధికపాఠః –
పిత్రోః ప్రాసాదాత్కాకుత్స్థ తతః సేతుం కరోమ్యహమ్ |
స్మారితోఽస్మ్యహమేతేన తత్త్వమాహ మహోదధిః |
*]

న చాప్యహమనుక్తో వై ప్రబ్రూయామాత్మనో గుణాన్ || ౫౧ ||

సమర్థశ్చాప్యహం సేతుం కర్తుం వై వరుణాలయే |
కామమద్యైవ బధ్నంతు సేతుం వానరపుంగవాః || ౫౩ ||

తతోఽతిసృష్టా రామేణ సర్వతో హరియూథపాః |
అభిపేతుర్మహారణ్యం హృష్టాః శతసహస్రశః || ౫౩ ||

తే నగాన్నగసంకాశాః శాఖామృగగణర్షభాః |
బభంజుర్వానరాస్తత్ర ప్రచకర్షుశ్చ సాగరమ్ || ౫౪ ||

తే సాలైశ్చాశ్వకర్ణైశ్చ ధవైర్వంశైశ్చ వానరాః |
కుటజైరర్జునైస్తాలైస్తిలకైస్తిమిశైరపి || ౫౫ ||

బిల్వైశ్చ సప్తపర్ణైశ్చ కర్ణికారైశ్చ పుష్పితైః |
చూతైశ్చాశోకవృక్షైశ్చ సాగరం సమపూరయన్ || ౫౬ ||

సమూలాంశ్చ విమూలాంశ్చ పాదపాన్హరిసత్తమాః |
ఇంద్రకేతూనివోద్యమ్య ప్రజహ్రుర్హరయస్తరూన్ || ౫౭ ||

తాలాన్దాడిమగుల్మాంశ్చ నారికేలాన్విభీతకాన్ |
వకులాన్ఖదిరాన్నింబాన్సమాజహ్రుః సమంతతః || ౫౮ ||

హస్తిమాత్రాన్మహాకాయాః పాషాణాంశ్చ మహాబలాః |
పర్వతాంశ్చ సముత్పాట్య యంత్రైః పరివహంతి చ || ౫౯ ||

ప్రక్షిప్యమాణైరచలైః సహసా జలముద్ధతమ్ |
సముత్పతితమాకాశముపాసర్పత్తతస్తతః || ౬౦ ||

సముద్రం క్షోభయామాసుర్వానరాశ్చ సమంతతః |
సూత్రాణ్యన్యే ప్రగృహ్ణంతి వ్యాయతం శతయోజనమ్ || ౬౧ ||

నలశ్చక్రే మహాసేతుం మధ్యే నదనదీపతేః |
స తథా క్రియతే సేతుర్వానరైర్ఘోరకర్మభిః || ౬౨ ||

దండానన్యే ప్రగృహ్ణంతి విచిన్వంతి తథా పరే |
వానరాః శతశస్తత్ర రామస్యాజ్ఞాపురః సరాః || ౬౩ ||

మేఘాభైః పర్వతాగ్రైశ్చ తృణైః కాష్ఠైర్బబంధిరే |
పుష్పితాగ్రైశ్చ తరుభిః సేతుం బధ్నంతి వానరాః || ౬౪ ||

పాషాణాంశ్చ గిరిప్రఖ్యాన్గిరీణాం శిఖరాణి చ |
దృశ్యంతే పరిధావంతో గృహ్య వారణసన్నిభాః || ౬౫ ||

శిలానాం క్షిప్యమాణానాం శైలానాం చ నిపాత్యతామ్ |
బభూవ తుములః శబ్దస్తదా తస్మిన్మహోదధౌ || ౬౬ ||

కృతాని ప్రథమేనాహ్నా యోజనాని చతుర్దశ |
ప్రహృష్టైర్గజసంకాశైస్త్వరమాణైః ప్లవంగమైః || ౬౭ ||

ద్వితీయేన తథా చాహ్నా యోజనాని తు వింశతిః |
కృతాని ప్లవగైస్తూర్ణం భీమకాయైర్మహాబలైః || ౬౮ ||

అహ్నా తృతీయేన తథా యోజనాని కృతాని తు |
త్వరమాణైర్మహాకాయైరేకవింశతిరేవ చ || ౬౯ ||

చతుర్థేన తథా చాహ్నా ద్వావింశతిరథాపి చ |
యోజనాని మహావేగైః కృతాని త్వరితైస్తు తైః || ౭౦ ||

పంచమేన తథా చాహ్నా ప్లవగైః క్షిప్రకారిభిః |
యోజనాని త్రయోవింశత్సువేలమధికృత్య వై || ౭౧ ||

స వానరవరః శ్రీమాన్విశ్వకర్మాత్మజో బలీ |
బబంధ సాగరే సేతుం యథా చాస్య పితా తథా || ౭౨ ||

స నలేన కృతః సేతుః సాగరే మకరాలయే |
శుశుభే సుభగః శ్రీమాన్ స్వాతీపథ ఇవాంబరే || ౭౩ ||

తతో దేవాః సగంధర్వాః సిద్ధాశ్చ పరమర్షయః |
ఆగమ్య గగనే తస్థుర్ద్రష్టుకామాస్తదద్భుతమ్ || ౭౪ ||

దశయోజనవిస్తీర్ణం శతయోజనమాయతమ్ |
దదృశుర్దేవగంధర్వా నలసేతుం సుదుష్కరమ్ || ౭౫ ||

ఆప్లవంతః ప్లవంతశ్చ గర్జంతశ్చ ప్లవంగమాః |
తదచింత్యమసహ్యం చ అద్భుతం రోమహర్షణమ్ || ౭౬ ||

దదృశుః సర్వభూతాని సాగరే సేతుబంధనమ్ |
తానికోటిసహస్రాణి వానరాణాం మహౌజసామ్ || ౭౭ ||

బధ్నంతః సాగరే సేతుం జగ్ముః పారం మహోదధేః |
విశాలః సుకృతః శ్రీమాన్సుభూమిః సుసమాహితః || ౭౮ ||

అశోభత మహాసేతుః సీమంత ఇవ సాగరే |
తతః పారే సముద్రస్య గదాపాణిర్విభీషణః || ౭౯ ||

పరేషామభిఘాతార్థమతిష్ఠత్సచివైః సహ |
సుగ్రీవస్తు తతః ప్రాహ రామం సత్యపరాక్రమమ్ || ౮౦ ||

హనుమంతం త్వమారోహ అంగదం చాపి లక్ష్మణః |
అయం హి విపులో వీర సాగరో మకరాలయః || ౮౧ ||

వైహాయసౌ యువామేతౌ వానరౌ తారయిష్యతః |
అగ్రతస్తస్య సైన్యస్య శ్రీమాన్రామః సలక్ష్మణః || ౮౨ ||

జగామ ధన్వీ ధర్మాత్మా సుగ్రీవేణ సమన్వితః |
అన్యే మధ్యేన గచ్ఛంతి పార్శ్వతోఽన్యే ప్లవంగమాః || ౮౩ ||

సలిలే ప్రపతంత్యన్యే మార్గమన్యే న లేభిరే |
కేచిద్వైహాయసగతాః సుపర్ణా ఇవ పుప్లువుః || ౮౪ ||

ఘోషేణ మహతా తస్య సింధోర్ఘోషం సముచ్ఛ్రితమ్ |
భీమమంతర్దధే భీమా తరంతీ హరివాహినీ || ౮౫ ||

వానరాణాం హి సా తీర్ణా వాహినీ నలసేతునా |
తీరే నివివిశే రాజ్ఞో బహుమూలఫలోదకే || ౮౬ ||

తదద్భుతం రాఘవకర్మ దుష్కరం
సమీక్ష్య దేవాః సహ సిద్ధచారణైః |
ఉపేత్య రామం సహసా మహర్షిభిః
సమభ్యషించన్సుశుభైర్జలైః పృథక్ || ౮౭ ||

జయస్వ శత్రూన్నరదేవ మేదినీం
ససాగరాం పాలయ శాశ్వతీః సమాః |
ఇతీవ రామం నరదేవసత్కృతం
శుభైర్వచోభిర్వివిధైరపూజయన్ || ౮౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే యుద్ధకాండే ద్వావింశః సర్గః || ౨౨ ||

యుద్ధకాండ త్రయోవింశః సర్గః (౨౩) >>


సంపూర్ణ శ్రీవాల్మీకి రామాయణ యుద్ధకాండ చూడండి 


గమనిక: శరన్నవరాత్రుల సందర్భంగా "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ దుర్గా స్తోత్రనిధి" పుస్తకములు కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed