Sundarakanda Sarga (Chapter) 46 – సుందరకాండ షట్చత్వారింశః సర్గః (౪౬)

స్తోత్రనిధి → వాల్మీకి రామాయణం → సుందరకాండ → షట్చత్వారింశః సర్గః (౪౬)

|| సేనాపతిపంచకవధః ||

హతాన్మంత్రిసుతాన్బుద్ధ్వా వానరేణ మహాత్మనా |
రావణః సంవృతాకారశ్చకార మతిముత్తమామ్ || ౧ ||

స విరూపాక్షయూపాక్షౌ దుర్ధరం చైవ రాక్షసమ్ |
ప్రఘసం భాసకర్ణం చ పంచ సేనాగ్రనాయకాన్ || ౨ ||

సందిదేశ దశగ్రీవో వీరాన్నయవిశారదాన్ |
హనుమద్గ్రహణే వ్యగ్రాన్వాయువేగసమాన్యుధి || ౩ ||

యాత సేనాగ్రగాః సర్వే మహాబలపరిగ్రహాః |
సవాజిరథమాతంగాః స కపిః శాస్యతామితి || ౪ ||

యత్తైశ్చ ఖలు భావ్యం స్యాత్తమాసాద్య వనాలయమ్ |
కర్మ చాపి సమాధేయం దేశకాలవిరోధినమ్ || ౫ ||

న హ్యహం తం కపిం మన్యే కర్మణా ప్రతితర్కయన్ |
సర్వథా తన్మహద్భూతం మహాబలపరిగ్రహమ్ || ౬ ||

భవేదింద్రేణ వా సృష్టమస్మదర్థం తపోబలాత్ |
సనాగయక్షగంధర్వా దేవాసురమహర్షయః || ౭ ||

యుష్మాభిః సహితైః సర్వైర్మయా సహ వినిర్జితాః |
తైరవశ్యం విధాతవ్యం వ్యలీకం కించిదేవ నః || ౮ ||

తదేవ నాత్ర సందేహః ప్రసహ్య పరిగృహ్యతామ్ |
నావమాన్యో భవద్భిశ్చ హరిర్ధీరపరాక్రమః || ౯ ||

దృష్టా హి హరయః పూర్వం మయా విపులవిక్రమాః |
వాలీ చ సహసుగ్రీవో జాంబవాంశ్చ మహాబలః || ౧౦ ||

నీలః సేనాపతిశ్చైవ యే చాన్యే ద్వివిదాదయః |
నైవం తేషాం గతిర్భీమా న తేజో న పరాక్రమః || ౧౧ ||

న మతిర్న బలోత్సాహౌ న రూపపరికల్పనమ్ |
మహత్సత్త్వమిదం జ్ఞేయం కపిరూపం వ్యవస్థితమ్ || ౧౨ ||

ప్రయత్నం మహదాస్థాయ క్రియతామస్య నిగ్రహః |
కామం లోకాస్త్రయః సేంద్రాః ససురాసురమానవాః || ౧౩ ||

భవతామగ్రతః స్థాతుం న పర్యాప్తా రణాజిరే |
తథాపి తు నయజ్ఞేన జయమాకాంక్షతా రణే || ౧౪ ||

ఆత్మా రక్ష్యః ప్రయత్నేన యుద్ధసిద్ధిర్హి చంచలా |
తే స్వామివచనం సర్వే ప్రతిగృహ్య మహౌజసః || ౧౫ ||

సముత్పేతుర్మహావేగా హుతాశసమతేజసః |
రథైర్మత్తైశ్చ మాతంగైర్వాజిభిశ్చ మహాజవైః || ౧౬ ||

శస్త్రైశ్చ వివిధైస్తీక్ష్ణైః సర్వైశ్చోపచితా బలైః |
తతస్తం దదృశుర్వీరా దీప్యమానం మహాకపిమ్ || ౧౭ ||

రశ్మిమంతమివోద్యంతం స్వతేజోరశ్మిమాలినమ్ |
తోరణస్థం మహోత్సాహం మహాసత్త్వం మహాబలమ్ || ౧౮ ||

మహామతిం మహావేగం మహాకాయం మహాబలమ్ |
తం సమీక్ష్యైవ తే సర్వే దిక్షు సర్వాస్వవస్థితాః || ౧౯ ||

తైస్తైః ప్రహరణైర్భీమైరభిపేతుస్తతస్తతః |
తస్య పంచాయసాస్తీక్ష్ణాః శితాః పీతముఖాః శరాః || ౨౦ ||

శిరస్యుత్పలపత్రాభా దుర్ధరేణ నిపాతితాః |
స తైః పంచభిరావిద్ధః శరైః శిరసి వానరః || ౨౧ ||

ఉత్పపాత నదన్వ్యోమ్ని దిశో దశ వినాదయన్ |
తతస్తు దుర్ధరో వీరః సరథః సజ్యకార్ముకః || ౨౨ ||

కిరన్ శరశతైస్తీక్ష్ణైరభిపేదే మహాబలః |
స కపిర్వారయామాస తం వ్యోమ్ని శరవర్షిణమ్ || ౨౩ ||

వృష్టిమంతం పయోదాంతే పయోదమివ మారుతః |
అర్ద్యమానస్తతస్తేన దుర్ధరేణానిలాత్మజః || ౨౪ ||

చకార నినదం భూయో వ్యవర్ధత చ వేగవాన్ | [కదనం]
స దూరం సహసోత్పత్య దుర్ధరస్య రథే హరిః || ౨౫ ||

నిపపాత మహావేగో విద్యుద్రాశిర్గిరావివ |
తతః స మథితాష్టాశ్వం రథం భగ్నాక్షకూబరమ్ || ౨౬ ||

విహాయ న్యపతద్భూమౌ దుర్ధరస్త్యక్తజీవితః |
తం విరూపాక్షయూపాక్షౌ దృష్ట్వా నిపతితం భువి || ౨౭ ||

సంజాతరోషౌ దుర్ధర్షావుత్పేతతురరిందమౌ |
స తాభ్యాం సహసోత్పత్య విష్ఠితో విమలేఽమ్బరే || ౨౮ ||

ముద్గరాభ్యాం మహాబాహుర్వక్షస్యభిహతః కపిః |
తయోర్వేగవతోర్వేగం వినిహత్య మహాబలః || ౨౯ ||

నిపపాత పునర్భూమౌ సుపర్ణసమవిక్రమః |
స సాలవృక్షమాసాద్య తముత్పాట్య చ వానరః || ౩౦ ||

తావుభౌ రాక్షసౌ వీరౌ జఘాన పవనాత్మజః |
తతస్తాంస్త్రీన్హతాన్ జ్ఞాత్వా వానరేణ తరస్వినా || ౩౧ ||

అభిపేదే మహావేగః ప్రసహ్య ప్రఘసో హరిమ్ |
భాసకర్ణశ్చ సంక్రుద్ధః శూలమాదాయ వీర్యవాన్ || ౩౨ ||

ఏకతః కపిశార్దూలం యశస్వినమవస్థితమ్ |
పట్టసేన శితాగ్రేణ ప్రఘసః ప్రత్యయోధయత్ || ౩౩ ||

భాసకర్ణశ్చ శూలేన రాక్షసః కపిసత్తమమ్ |
స తాభ్యాం విక్షతైర్గాత్రైరసృగ్దిగ్ధతనూరుహః || ౩౪ ||

అభవద్వానరః క్రుద్ధో బాలసూర్యసమప్రభః |
సముత్పాట్య గిరేః శృంగం సమృగవ్యాలపాదపమ్ || ౩౫ ||

జఘాన హనుమాన్వీరో రాక్షసౌ కపికుంజరః |
తతస్తేష్వవసన్నేషు సేనాపతిషు పంచసు || ౩౬ ||

బలం తదవశేషం చ నాశయామాస వానరః |
అశ్వైరశ్వాన్గజైర్నాగాన్యోధైర్యోధాన్రథై రథాన్ || ౩౭ ||

స కపిర్నాశయామాస సహస్రాక్ష ఇవాసురాన్ |
హతైర్నాగైశ్చ తురగైర్భగ్నాక్షైశ్చ మహారథైః |
హతైశ్చ రాక్షసైర్భూమీ రుద్ధమార్గా సమంతతః || ౩౯ ||

తతః కపిస్తాన్ధ్వజినీపతీన్రణే
నిహత్య వీరాన్సబలాన్సవాహనాన్ |
తదేవ వీరః పరిగృహ్య తోరణం [సమీక్ష్య]
కృతక్షణః కాల ఇవ ప్రజాక్షయే || ౩౯ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే షట్చత్వారింశః సర్గః || ౪౬ ||

సుందరకాండ – సప్తచత్వారింశః సర్గః (౪౭) >>

---

సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.