Sundarakanda Sarga (Chapter) 11 – సుందరకాండ ఏకాదశ సర్గః (౧౧)


|| పానభూమివిచయః ||

అవధూయ చ తాం బుద్ధిం బభూవావస్థితస్తదా |
జగామ చాపరాం చింతాం సీతాం ప్రతి మహాకపిః || ౧ ||

న రామేణ వియుక్తా సా స్వప్తుమర్హతి భామినీ |
న భోక్తుం నాప్యలంకర్తుం న పానముపసేవితుమ్ || ౨ ||

నాన్యం నరముపస్థాతుం సురాణామపి చేశ్వరమ్ |
న హి రామసమః కశ్చిద్విద్యతే త్రిదశేష్వపి || ౩ ||

అన్యేయమితి నిశ్చిత్య పానభూమౌ చచార సః |
క్రీడితేనాపరాః క్లాంతా గీతేన చ తథాపరాః || ౪ ||

నృత్తేన చాపరాః క్లాంతాః పానవిప్రహతాస్తథా |
మురజేషు మృదంగేషు పీఠికాసు చ సంస్థితాః || ౫ ||

తథాస్తరణముఖ్యేషు సంవిష్టాశ్చాపరాః స్త్రియః |
అంగనానాం సహస్రేణ భూషితేన విభూషణైః || ౬ ||

రూపసఁల్లాపశీలేన యుక్తగీతార్థభాషిణా |
దేశకాలాభియుక్తేన యుక్తవాక్యాభిధాయినా || ౭ ||

రతాభిరతసంసుప్తం దదర్శ హరియూథపః |
తాసాం మధ్యే మహాబాహుః శుశుభే రాక్షసేశ్వరః || ౮ ||

గోష్ఠే మహతి ముఖ్యానాం గవాం మధ్యే యథా వృషః |
స రాక్షసేంద్రః శుశుభే తాభిః పరివృతః స్వయమ్ || ౯ ||

కరేణుభిర్యథారణ్యే పరికీర్ణో మహాద్విపః |
సర్వకామైరుపేతాం చ పానభూమిం మహాత్మనః || ౧౦ ||

దదర్శ హరిశార్దూలస్తస్య రక్షఃపతేర్గృహే |
మృగాణాం మహిషాణాం చ వరాహాణాం చ భాగశః || ౧౧ ||

తత్ర న్యస్తాని మాంసాని పానభూమౌ దదర్శ సః |
రౌక్మేషు చ విశాలేషు భాజనేష్వర్ధభక్షితాన్ || ౧౨ ||

దదర్శ హరిశార్దూలో మయూరాన్ కుక్కుటాంస్తథా |
వరాహ వార్ధ్రాణసకాన్దధిసౌవర్చలాయుతాన్ || ౧౩ ||

శల్యాన్మృగమయూరాంశ్చ హనుమానన్వవైక్షత |
క్రకరాన్వివిధాన్సిద్ధాంశ్చకోరానర్ధభక్షితాన్ || ౧౪ ||

మహిషానేకశల్యాంశ్చ ఛాగాంశ్చ కృతనిష్ఠితాన్ |
లేహ్యానుచ్చావచాన్పేయాన్భోజ్యాని వివిధాని చ || ౧౫ ||

తథామ్లలవణోత్తంసైర్వివిధైరాగషాడవైః |
హారనూపురకేయూరైరపవిద్ధైర్మహాధనైః || ౧౬ ||

పానభాజనవిక్షిప్తైః ఫలైశ్చ వివిధైరపి |
కృతపుష్పోపహారా భూరధికం పుష్యతి శ్రియమ్ || ౧౭ ||

తత్ర తత్ర చ విన్యస్తైః సుశ్లిష్టైః శయనాసనైః |
పానభూమిర్వినా వహ్నిం ప్రదీప్తేవోపలక్ష్యతే || ౧౮ ||

బహుప్రకారైర్వివిధైర్వరసంస్కారసంస్కృతైః |
మాంసైః కుశలసంయుక్తైః పానభూమిగతైః పృథక్ || ౧౯ ||

దివ్యాః ప్రసన్నా వివిధాః సురాః కృతసురా అపి |
శర్కరాసవమాధ్వీకపుష్పాసవఫలాసవాః || ౨౦ ||

వాసచూర్ణైశ్చ వివిధైర్దృష్టాస్తైస్తైః పృథక్ పృథక్ |
సంతతా శుశుభే భూమిర్మాల్యైశ్చ బహుసంస్థితైః || ౨౧ ||

హిరణ్మయైశ్చ వివిధైర్భాజనైః స్ఫాటికైరపి |
జాంబూనదమయైశ్చాన్యైః కరకైరభిసంవృతా || ౨౨ ||

రాజతేషు చ కుంభేషు జాంబూనదమయేషు చ |
పానశ్రేష్ఠం తదా భూరి కపిస్తత్ర దదర్శ హ || ౨౩ ||

సోఽపశ్యచ్ఛాతకుంభాని శీధోర్మణిమయాని చ |
రాజతాని చ పూర్ణాని భాజనాని మహాకపిః || ౨౪ ||

క్వచిదర్ధావశేషాణి క్వచిత్పీతాని సర్వశః |
క్వచిన్నైవ ప్రపీతాని పానాని స దదర్శ హ || ౨౫ ||

క్వచిద్భక్ష్యాంశ్చ వివిధాన్క్వచిత్పానాని భాగశః |
క్వచిదన్నావశేషాణి పశ్యన్వై విచచార హ || ౨౬ ||

క్వచిత్ప్రభిన్నైః కరకైః క్వచిదాలోలితైర్ఘటైః |
క్వచిత్సంపృక్తమాల్యాని మూలాని చ ఫలాని చ || ౨౭ || [జలాని]

శయనాన్యత్ర నారీణాం శుభ్రాణి బహుధా పునః |
పరస్పరం సమాశ్లిష్య కాశ్చిత్సుప్తా వరాంగనాః || ౨౮ ||

కాశ్చిచ్చ వస్త్రమన్యస్యాః స్వపంత్యాః పరిధాయ చ |
ఆహృత్య చాబలాః సుప్తాః నిద్రాబలపరాజితాః || ౨౯ ||

తాసాముచ్ఛ్వాసవాతేన వస్త్రం మాల్యం చ గాత్రజమ్ |
నాత్యర్థం స్పందతే చిత్రం ప్రాప్యమందమివానిలమ్ || ౩౦ ||

చందనస్య చ శీతస్య శీధోర్మధురసస్య చ |
వివిధస్య చ మాల్యస్య ధూపస్య వివిధస్య చ || ౩౧ ||

బహుధా మారుతస్తత్ర గంధం వివిధముద్వహన్ |
రసానాం చందనానాం చ ధూపానాం చైవ మూర్ఛితః || ౩౨ ||

ప్రవవౌ సురభిర్గంధో విమానే పుష్పకే తదా |
శ్యామావదాతాస్తత్రాన్యాః కాశ్చిత్కృష్ణా వరాంగనాః || ౩౩ ||

కాశ్చిత్కాంచనవర్ణాంగ్యః ప్రమదా రాక్షసాలయే |
తాసాం నిద్రావశత్వాచ్చ మదనేన చ మూర్ఛితమ్ || ౩౪ ||

పద్మినీనాం ప్రసుప్తానాం రూపమాసీద్యథైవ హి |
ఏవం సర్వమశేషేణ రావణాంతఃపురం కపిః || ౩౫ ||

దదర్శ సుమహాతేజా న దదర్శ చ జానకీమ్ |
నిరీక్షమాణశ్చ తదా తాః స్త్రియః స మహాకపిః || ౩౬ ||

జగామ మహతీం చింతాం ధర్మసాధ్వసశంకితః |
పరదారావరోధస్య ప్రసుప్తస్య నిరీక్షణమ్ || ౩౭ ||

ఇదం ఖలు మమాత్యర్థం ధర్మలోపం కరిష్యతి |
న హి మే పరదారాణాం దృష్టిర్విషయవర్తినీ || ౩౮ ||

అయం చాత్ర మయా దృష్టః పరదారపరిగ్రహః |
తస్య ప్రాదురభూచ్చింతా పునరన్యా మనస్వినః || ౩౯ ||

నిశ్చితైకాంతచిత్తస్య కార్యనిశ్చయదర్శినీ |
కామం దృష్టా మయా సర్వా విశ్వస్తా రావణస్త్రియః || ౪౦ ||

న హి మే మనసః కించిద్వైకృత్యముపపద్యతే |
మనో హి హేతుః సర్వేషామింద్రియాణాం ప్రవర్తనే || ౪౧ ||

శుభాశుభాస్వవస్థాసు తచ్చ మే సువ్యవస్థితమ్ |
నాన్యత్ర హి మయా శక్యా వైదేహీ పరిమార్గితుమ్ || ౪౨ ||

స్త్రియో హి స్త్రీషు దృశ్యంతే సర్వథా పరిమార్గణే |
యస్య సత్త్వస్య యా యోనిస్తస్యాం తత్పరిమార్గ్యతే || ౪౩ ||

న శక్యా ప్రమదా నష్టా మృగీషు పరిమార్గితుమ్ |
తదిదం మార్గితం తావచ్ఛుద్ధేన మనసా మయా || ౪౪ ||

రావణాంతఃపురం సర్వం దృశ్యతే న చ జానకీ |
దేవగంధర్వకన్యాశ్చ నాగకన్యాశ్చ వీర్యవాన్ || ౪౫ ||

అవేక్షమాణో హనుమాన్నైవాపశ్యత జానకీమ్ |
తామపశ్యన్కపిస్తత్ర పశ్యంశ్చాన్యా వరస్త్రియః || ౪౬ ||

అపక్రమ్య తదా వీరః ప్రధ్యాతుముపచక్రమే |
స భూయస్తు పరం శ్రీమాన్ మారుతిర్యత్నమాస్థితః |
ఆపానభూమిముత్సృజ్య తద్విచేతుం ప్రచక్రమే || ౪౭ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే ఏకాదశః సర్గః || ౧౧ ||

సుందరకాండ – ద్వాదశ సర్గః(౧౨ ) >>


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: మా రెండు పుస్తకాలు - "నవగ్రహ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ సూర్య స్తోత్రనిధి", విడుదల చేశాము. కొనుగోలుకు ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

స్పందించండి

error: Not allowed