Aranya Kanda Sarga 60 – araṇyakāṇḍa ṣaṣṭitamaḥ sargaḥ (60)


|| rāmōnmādaḥ ||

bhr̥śamāvrajamānasya tasyādhōvāmalōcanam |
prāsphuraccāskhaladrāmō vēpathuścāpyajāyata || 1 ||

upālakṣya nimittāni sō:’śubhāni muhurmuhuḥ |
api kṣēmaṁ nu sītāyā iti vai vyājahāra ca || 2 ||

tvaramāṇō jagāmātha sītādarśanalālasaḥ |
śūnyamāvasathaṁ dr̥ṣṭvā babhūvōdvignamānasaḥ || 3 ||

udbhramanniva vēgēna vikṣipan raghunandanaḥ |
tatra tatrōṭajasthānamabhivīkṣya samantataḥ || 4 ||

dadarśa parṇaśālāṁ ca rahitāṁ sītayā tadā |
śriyā virahitāṁ dhvastāṁ hēmantē padminīmīva || 5 ||

rudantamiva vr̥kṣaiśca mlānapuṣpamr̥gadvijam |
śriyā vihīnaṁ vidhvastaṁ santyaktavanadēvatam || 6 ||

viprakīrṇājinakuśaṁ vipraviddhabr̥sīkaṭam |
dr̥ṣṭvā śūnyaṁ nijasthānaṁ vilalāpa punaḥ punaḥ || 7 ||

hr̥tā mr̥tā vā naṣṭā vā bhakṣitā vā bhaviṣyati |
nilīnāpyathavā bhīrurathavā vanamāśritā || 8 ||

gatā vicētuṁ puṣpāṇi phalānyapi ca vā punaḥ |
athavā padminīṁ yātā jalārthaṁ vā nadīṁ gatā || 9 ||

yatnānmr̥gayamāṇastu nāsasāda vanē priyām |
śōkaraktēkṣaṇaḥ śōkādunmatta iva lakṣyatē || 10 ||

vr̥kṣādvr̥kṣaṁ pradhāvan sa girēścādriṁ nadānnadīm |
babhūva vilapan rāmaḥ śōkapaṅkārṇavāplutaḥ || 11 ||

api kaccittvayā dr̥ṣṭā sā kadambapriyā priyā |
kadamba yadi jānīṣē śaṁsa sītāṁ śubhānanām || 12 ||

snigdhapallavasaṅkāśā pītakauśēyavāsinī |
śaṁsasva yadi vā dr̥ṣṭā bilva bilvōpamastanī || 13 ||

athavā:’rjuna śaṁsa tvaṁ priyāṁ tāmarjunapriyām |
janakasya sutā bhīruryadi jīvati vā na vā || 14 ||

kakubhaḥ kakubhōrūṁ tāṁ vyaktaṁ jānāti maithilīm |
yathā pallavapuṣpāḍhyō bhāti hyēṣa vanaspatiḥ || 15 ||

bhramarairupagītaśca yathā drumavarō hyayam |
ēṣa vyaktaṁ vijānāti tilakastilakapriyām || 16 ||

aśōka śōkāpanuda śōkōpahatacētasam |
tvannāmānaṁ kuru kṣipraṁ priyāsandarśanēna mām || 17 ||

yadi tāla tvayā dr̥ṣṭā pakvatālaphalastanī |
kathayasva varārōhāṁ kāruṇyaṁ yadi tē mayi || 18 ||

yadi dr̥ṣṭā tvayā sītā jambu jambūnadaprabhā | [-phalōpamām]
priyāṁ yadi vijānīṣē niḥśaṅkaṁ kathayasva mē || 19 ||

ahō tvaṁ karṇikārādya supuṣpaiḥ śōbhasē bhr̥śam |
karṇikārapriyā sādhvī śaṁsa dr̥ṣṭā priyā yadi || 20 ||

cūtanīpamahāsālān panasān kuravān dhavān |
dāḍimānasanān gatvā dr̥ṣṭvā rāmō mahāyaśāḥ || 21 ||

mallikā mādhavīścaiva campakān kētakīstathā |
pr̥cchan rāmō vanē bhrānta unmatta iva lakṣyatē || 22 ||

athavā mr̥gaśābākṣīṁ mr̥ga jānāsi maithilīm |
mr̥gaviprēkṣaṇī kāntā mr̥gībhiḥ sahitā bhavēt || 23 ||

gaja sā gajanāsōrūryadi dr̥ṣṭā tvayā bhavēt |
tāṁ manyē viditāṁ tubhyamākhyāhi varavāraṇa || 24 ||

śārdūla yadi sā dr̥ṣṭā priyā candranibhānanā |
maithilī mama visrabdhaṁ kathayasva na tē bhayam || 25 ||

kiṁ dhāvasi priyē dūraṁ dr̥ṣṭā:’si kamalēkṣaṇē |
vr̥kṣairācchādya cātmānaṁ kiṁ māṁ na pratibhāṣasē || 26 ||

tiṣṭha tiṣṭha varārōhē na tē:’sti karuṇā mayi |
nātyarthaṁ hāsyaśīlā:’si kimarthaṁ māmupēkṣasē || 27 ||

pītakauśēyakēnāsi sūcitā varavarṇini |
dhāvantyapi mayā dr̥ṣṭā tiṣṭha yadyasti sauhr̥dam || 28 ||

naiva sā nūnamathavā hiṁsitā cāruhāsinī |
kr̥cchraṁ prāptaṁ na māṁ nūnaṁ yathōpēkṣitumarhati || 29 ||

vyaktaṁ sā bhakṣitā bālā rākṣasaiḥ piśitāśanaiḥ |
vibhajyāṅgāni sarvāṇi mayā virahitā priyā || 30 ||

nūnaṁ tacchubhadantōṣṭhaṁ sunāsaṁ cārukuṇḍalam |
pūrṇacandramiva grastaṁ mukhaṁ niṣprabhatāṁ gatam || 31 ||

sā hi campakavarṇābhā grīvā graivēyaśōbhitā |
kōmalā vilapantyāstu kāntāyā bhakṣitā śubhā || 32 ||

nūnaṁ vikṣipyamāṇau tau bāhū pallavakōmalau |
bhakṣitau vēpamānāgrau sahastābharaṇāṅgadau || 33 ||

mayā virahitā bālā rakṣasāṁ bhakṣaṇāya vai |
sārthēnēva parityaktā bhakṣitā bahubāndhavā || 34 ||

hā lakṣmaṇa mahābāhō paśyasi tvaṁ priyāṁ kvacit |
hā priyē kva gatā bhadrē hā sītēti punaḥ punaḥ || 35 ||

ityēvaṁ vilapanrāmaḥ paridhāvanvanādvanam |
kvacidudbhramatē vēgāt kvacidvibhramatē balāt || 36 ||

kvacinmatta ivābhāti kāntānvēṣaṇatatparaḥ |
sa vanāni nadīḥ śailān giriprasravaṇāni ca |
kānanāni ca vēgēna bhramatyaparisaṁsthitaḥ || 37 ||

tathā sa gatvā vipulaṁ mahadvanaṁ
parītya sarvaṁ tvatha maithilīṁ prati |
aniṣṭhitāśaḥ sa cakāra mārgaṇē
punaḥ priyāyāḥ paramaṁ pariśramam || 38 ||

ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē araṇyakāṇḍē ṣaṣṭitamaḥ sargaḥ || 60 ||


See more śrī rāma stōtrāṇi for chanting.
See more vālmīki rāmāyaṇam for chanting.
See more vālmīki rāmāyaṇē araṇyakāṇḍa for chanting.


గమనిక : రాబోయే మహాశివరాత్రి సందర్భంగా "శ్రీ శివ స్తోత్రనిధి" పుస్తకము కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉంది. Click here to buy.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed