Ayodhya Kanda Sarga 2 – అయోధ్యాకాండ ద్వితీయః సర్గః (౨)


|| పరిషదనుమోదనమ్ ||

తతః పరిషదం సర్వామామంత్ర్య వసుధాధిపః |
హితముద్ధర్షణం చైవమువాచ ప్రథితం వచః || ౧ ||

దుందుభిస్వనకల్పేన గంభీరేణానునాదినా |
స్వరేణ మహతా రాజా జీమూత ఇవ నాదయన్ || ౨ ||

రాజలక్షణయుక్తేన కాంతేనానుపమేన చ |
ఉవాచ రసయుక్తేన స్వరేణ నృపతిర్నృపాన్ || ౩ ||

విదితం భవతామేతద్యథా మే రాజ్యముత్తమమ్ |
పూర్వకైర్మమ రాజేంద్రైః సుతవత్పరిపాలితమ్ || ౪ ||

[* సోఽహమిక్ష్వాకుభిః సర్వైర్నరేంద్రైః పరిపాలితమ్ | *]
శ్రేయసా యోక్తుకామోఽస్మి సుఖార్హమఖిలం జగత్ |
మయాఽప్యాచరితం పూర్వైః పంథానమనుగచ్ఛతా || ౫ ||

ప్రజా నిత్యమనిద్రేణ యథాశక్త్యభిరక్షితాః |
ఇదం శరీరం కృత్స్నస్య లోకస్య చరతా హితమ్ || ౬ ||

పాండురస్యాతపత్రస్య చ్ఛాయాయాం జరితం మయా |
ప్రాప్య వర్షసహస్రాణి బహూన్యాయూంషి జీవతః || ౭ ||

జీర్ణస్యాస్య శరీరస్య విశ్రాంతిమభిరోచయే |
రాజప్రభావజుష్టాం హి దుర్వహామజితేంద్రియైః || ౮ ||

పరిశ్రాంతోఽస్మి లోకస్య గుర్వీం ధర్మధురం వహన్ |
సోఽహం విశ్రమమిచ్ఛామి రామం కృత్వా ప్రజాహితే || ౯ || [పుత్రం]

సన్నికృష్టానిమాన్సర్వాననుమాన్య ద్విజర్షభాన్ |
అనుజాతో హి మాం సర్వైర్గుణైర్జ్యేష్ఠో మమాత్మజః || ౧౦ ||

పురందరసమో వీర్యే రామః పరపురంజయః |
తం చంద్రమివ పుష్యేణ యుక్తం ధర్మభృతాం వరమ్ || ౧౧ ||

యౌవరాజ్యే నియోక్తాస్మి ప్రీతః పురుషపుంగవమ్ |
అనురూపః స వై నాథో లక్ష్మీవాఁల్లక్ష్మణాగ్రజః || ౧౨ ||

త్రైలోక్యమపి నాథేన యేన స్యాన్నాథవత్తరమ్ |
అనేన శ్రేయసా సద్యః సంయోక్ష్యే తామిమాం మహీమ్ || ౧౩ || [సంయోజ్యైవమిమాం]

గతక్లేశో భవిష్యామి సుతే తస్మిన్నివేశ్య వై |
యదీదం మేఽనురూపార్థం మయా సాధు సుమంత్రితమ్ || ౧౪ ||

భవంతో మేఽనుమన్యంతాం కథం వా కరవాణ్యహమ్ |
యద్యప్యేషా మమ ప్రీతిర్హితమన్యద్విచింత్యతామ్ || ౧౫ ||

అన్యా మధ్యస్థచింతా హి విమర్దాభ్యధికోదయా |
ఇతి బ్రువంతం ముదితాః ప్రత్యనందన్నృపా నృపమ్ || ౧౬ ||

వృష్టిమంతం మహామేఘం నర్దంత ఇవ బర్హిణః |
స్నిగ్ధోఽనునాదీ సంజజ్ఞే తత్ర హర్షసమీరితః || ౧౭ ||

జనౌఘోద్ఘుష్టసన్నాదో విమానం కంపయన్నివ |
తస్య ధర్మార్థవిదుషో భావమాజ్ఞాయ సర్వశః || ౧౮ ||

బ్రాహ్మణా జనముఖ్యాశ్చ పౌరజానపదైః సహ |
సమేత్య మంత్రయిత్వా తు సమతాగతబుద్ధయః || ౧౯ ||

ఊచుశ్చ మనసా జ్ఞాత్వా వృద్ధం దశరథం నృపమ్ |
అనేకవర్షసాహస్రో వృద్ధస్త్వమసి పార్థివ || ౨౦ ||

స రామం యువరాజానమభిషించస్వ పార్థివమ్ |
ఇచ్ఛామో హి మహాబాహుం రఘువీరం మహాబలమ్ || ౨౧ ||

గజేన మహతాఽఽయాంతం రామం ఛత్రావృతాననమ్ |
ఇతి తద్వచనం శ్రుత్వా రాజా తేషాం మనఃప్రియమ్ || ౨౨ ||

అజానన్నివ జిజ్ఞాసురిదం వచనమబ్రవీత్ |
శ్రుత్వైవ వచనం యన్మే రాఘవం పతిమిచ్ఛథ || ౨౩ ||

రాజానః సంశయోఽయం మే కిమిదం బ్రూత తత్త్వతః |
కథం ను మయి ధర్మేణ పృథివీమనుశాసతి || ౨౪ ||

భవంతో ద్రష్టుమిచ్ఛంతి యువరాజం మమాత్మజమ్ |
తే తమూచుర్మహాత్మానం పౌరజానపదైః సహ || ౨౫ ||

బహవో నృప కళ్యాణా గుణాః పుత్రస్య సంతి తే |
గుణాన్గుణవతో దేవ దేవకల్పస్య ధీమతః || ౨౬ ||

ప్రియానానందనాన్కృత్స్నాన్ప్రవక్ష్యామోఽద్య తాన్ శృణు |
దివ్యైర్గుణైః శక్రసమో రామః సత్యపరాక్రమః || ౨౭ ||

ఇక్ష్వాకుభ్యోఽపి సర్వేభ్యో హ్యతిరిక్తో విశాంపతే |
రామః సత్పురుషో లోకే సత్యధర్మపరాయణః || ౨౮ ||

సాక్షాద్రామాద్వినిర్వృత్తో ధర్మశ్చాపి శ్రియా సహ |
ప్రజాసుఖత్వే చంద్రస్య వసుధాయాః క్షమాగుణైః || ౨౯ ||

బుద్ధ్యా బృహస్పతేస్తుల్యో వీర్యే సాక్షాచ్ఛచీపతేః |
ధర్మజ్ఞః సత్యసంధశ్చ శీలవాననసూయకః || ౩౦ ||

క్షాంతః సాంత్వయితా శ్లక్ష్ణః కృతజ్ఞో విజితేంద్రియః |
మృదుశ్చ స్థిరచిత్తశ్చ సదా భవ్యోఽనసూయకః || ౩౧ ||

ప్రియవాదీ చ భూతానాం సత్యవాదీ చ రాఘవః |
బహుశ్రుతానాం వృద్ధానాం బ్రాహ్మణానాముపాసితా || ౩౨ ||

తేనాస్యేహాతులా కీర్తిర్యశస్తేజశ్చ వర్ధతే |
దేవాసురమనుష్యాణాం సర్వాస్త్రేషు విశారదః || ౩౩ ||

సర్వవిద్యావ్రతస్నాతో యథావత్సాంగవేదవిత్ | [సమ్యక్]
గాంధర్వే చ భువి శ్రేష్ఠో బభూవ భరతాగ్రజః || ౩౪ ||

కళ్యాణాభిజనః సాధురదీనాత్మా మహామతిః |
ద్విజైరభివినీతశ్చ శ్రేష్ఠైర్ధర్మార్థదర్శిభిః || ౩౫ || [నైపుణైః]

యదా వ్రజతి సంగ్రామం గ్రామార్థే నగరస్య వా |
గత్వా సౌమిత్రిసహితో నావిజిత్య నివర్తతే || ౩౬ ||

సంగ్రామాత్పునరాగమ్య కుంజరేణ రథేన వా |
పౌరాన్స్వజనవన్నిత్యం కుశలం పరిపృచ్ఛతి || ౩౭ ||

పుత్రేష్వగ్నిషు దారేషు ప్రేష్యశిష్యగణేషు చ |
నిఖిలేనానుపూర్వ్యాచ్చ పితా పుత్రానివౌరసాన్ || ౩౮ ||

శుశ్రూషంతే చ వః శిష్యాః కచ్చిత్కర్మసు దంశితాః |
ఇతి నః పురుషవ్యాఘ్రః సదా రామోఽభిభాషతే || ౩౯ ||

వ్యసనేషు మనుష్యాణాం భృశం భవతి దుఃఖితః |
ఉత్సవేషు చ సర్వేషు పితేవ పరితుష్యతి || ౪౦ ||

సత్యవాదీ మహేష్వాసో వృద్ధసేవీ జితేంద్రియః |
స్మితపూర్వాభిభాషీ చ ధర్మం సర్వాత్మనా శ్రితః || ౪౧ ||

సమ్యగ్యోక్తా శ్రేయసాం చ న విగ్రహకథారుచిః | [విగృహ్య]
ఉత్తరోత్తరయుక్తౌ చ వక్తా వాచస్పతిర్యథా || ౪౨ ||

సుభ్రూరాయతతామ్రాక్షః సాక్షాద్విష్ణురివ స్వయమ్ |
రామో లోకాభిరామోఽయం శౌర్యవీర్యపరాక్రమైః || ౪౩ ||

ప్రజాపాలనసంయుక్తో న రాగోపహతేంద్రియః | [తత్త్వజ్ఞః]
శక్తస్త్రైలోక్యమప్యేకో భోక్తుం కిం ను మహీమిమామ్ || ౪౪ ||

నాస్య క్రోధః ప్రసాదశ్చ నిరర్థోఽస్తి కదాచన |
హంత్యేవ నియమాద్వధ్యానవధ్యే న చ కుప్యతి || ౪౫ ||

యునక్త్యర్థైః ప్రహృష్టశ్చ తమసౌ యత్ర తుష్యతి |
దాంతైః సర్వప్రజాకాంతైః ప్రీతిసంజననైర్నృణామ్ || ౪౬ || [శాంతైః]

గుణైర్విరురుచే రామో దీప్తః సూర్య ఇవాంశుభిః |
తమేవం‍గుణసంపన్నం రామం సత్యపరాక్రమమ్ || ౪౭ ||

లోకపాలోపమం నాథమకామయత మేదినీ |
వత్సః శ్రేయసి జాతస్తే దిష్ట్యాసౌ తవ రాఘవ || ౪౮ ||

దిష్ట్యా పుత్రగుణైర్యుక్తో మారీచ ఇవ కాశ్యపః |
బలమారోగ్యమాయుశ్చ రామస్య విదితాత్మనః || ౪౯ ||

దేవాసురమనుష్యేషు గంధర్వేషూరగేషు చ |
ఆశంసంతే జనః సర్వో రాష్ట్రే పురవరే తథా || ౫౦ ||

ఆభ్యంతరశ్చ బాహ్యశ్చ పౌరజానపదో జనః |
స్త్రియో వృద్ధాస్తరుణ్యశ్చ సాయం ప్రాతః సమాహితాః || ౫౧ ||

సర్వాన్దేవాన్నమస్యంతి రామస్యార్థే యశస్వినః |
తేషామాయాచితం దేవ త్వత్ప్రసాదాత్సమృద్ధ్యతామ్ || ౫౨ ||

రామమిందీవరశ్యామం సర్వశత్రునిబర్హణమ్ |
పశ్యామో యౌవరాజ్యస్థం తవ రాజోత్తమాత్మజమ్ || ౫౩ ||

తం దేవదేవోపమమాత్మజం తే
సర్వస్య లోకస్య హితే నివిష్టమ్ |
హితాయ నః క్షిప్రముదారజుష్టం
ముదాఽభిషేక్తుం వరద త్వమర్హసి || ౫౪ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే ద్వితీయ సర్గః || ౨ ||

అయోధ్యాకాండ తృతీయః సర్గః (౩) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: మా రెండు పుస్తకాలు - "నవగ్రహ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ సూర్య స్తోత్రనిధి", విడుదల చేశాము. కొనుగోలుకు ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed