Ayodhya Kanda Sarga 10 – అయోధ్యాకాండ దశమః సర్గః (౧౦)


|| కైకేయ్యనునయః ||

విదర్శితా యదా దేవీ కుబ్జయా పాపయా భృశమ్ |
తదా శేతే స్మ సా భూమౌ దిగ్ధవిద్ధేవ కిన్నరీ || ౧ ||

నిశ్చిత్య మనసా కృత్యం సా సమ్యగితి భామినీ |
మంథరాయై శనైః సర్వమాచచక్షే విచక్షణా || ౨ ||

సా దీనా నిశ్చయం కృత్వా మంథరావాక్యమోహితా |
నాగకన్యేవ నిశ్వస్య దీర్ఘముష్ణం చ భామినీ || ౩ ||

ముహూర్తం చింతయామాస మార్గమాత్మసుఖావహమ్ |
సా సుహృచ్చార్థకామా చ తన్నిశమ్య సునిశ్చయమ్ || ౪ ||

బభూవ పరమప్రీతా సిద్ధిం ప్రాప్యేవ మంథరా |
అథ సా మర్షితా దేవీ సమ్యక్కృత్వా సునిశ్చయమ్ || ౫ ||

సంవివేశాబలా భూమౌ నివేశ్య భృకుటీం ముఖే |
తతశ్చిత్రాణి మాల్యాని దివ్యాన్యాభరణాని చ || ౬ ||

అపవిద్ధాని కైకేయ్యా తాని భూమిం ప్రపేదిరే |
తయా తాన్యపవిద్ధాని మాల్యాన్యాభరణాని చ || ౭ ||

అశోభయంత వసుధాం నక్షత్రాణి యథా నభః |
క్రోధాగారే నిపతితా సా బభౌ మలినాంబరా || ౮ ||

ఏకవేణీం దృఢం బధ్వా గతసత్త్వేవ కిన్నరీ |
ఆజ్ఞాప్య తు మహారాజో రాఘవస్యాభిషేచనమ్ || ౯ ||

ఉపస్థాసమనుజ్ఞాప్య ప్రవివేశ నివేశనమ్ |
అద్య రామాభిషేకో వై ప్రసిద్ధ ఇతి జజ్ఞివాన్ || ౧౦ ||

ప్రియార్హాం ప్రియమాఖ్యాతుం వివేశాంతఃపురం వశీ |
స కైకేయ్యా గృహం శ్రేష్ఠం ప్రవివేశ మహాయశాః || ౧౧ ||

పాండురాభ్రమివాకాశం రాహుయుక్తం నిశాకరః |
శుకబర్హిణసంఘుష్టం క్రౌంచహంసరుతాయుతమ్ || ౧౨ ||

వాదిత్రరవసంఘుష్టం కుబ్జావామనికాయుతమ్ |
లతాగృహైశ్చిత్రగృహైశ్చంపకాశోకశోభితైః || ౧౩ ||

దాంతరాజతసౌవర్ణవేదికాభిః సమాయుతమ్ |
నిత్యపుష్పఫలైర్వృక్షైర్వాపీభిశ్చోపశోభితమ్ || ౧౪ ||

దాంతరాజతసౌవర్ణైః సంవృతం పరమాసనైః |
వివిధైరన్నపానైశ్చ భక్ష్యైశ్చ వివిధైరపి || ౧౫ ||

ఉపపన్నం మహార్హైశ్చ భూషణైస్త్రిదివోపమమ్ |
తత్ప్రవిశ్య మహారాజః స్వమంతఃపురమృద్ధిమత్ || ౧౬ ||

న దదర్శ ప్రియాం రాజా కైకేయీం శయనోత్తమే |
స కామబలసంయుక్తో రత్యర్థం మనుజాధిపః || ౧౭ ||

అపశ్యన్దయితాం భార్యాం పప్రచ్ఛ విషసాద చ |
న హి తస్య పురా దేవీ తాం వేలామత్యవర్తత || ౧౮ ||

న చ రాజా గృహం శూన్యం ప్రవివేశ కదాచన |
తతో గృహగతో రాజా కైకేయీం పర్యపృచ్ఛత || ౧౯ ||

యథాపురమవిజ్ఞాయ స్వార్థలిప్సుమపండితామ్ |
ప్రతిహారీ త్వథోవాచ సంత్రస్తా రచితాంజలిః || ౨౦ ||

దేవ దేవీ భృశం కృద్ధా క్రోధాగారమభిదృతా |
ప్రతిహార్యా వచః శ్రుత్వా రాజా పరమదుర్మనాః || ౨౧ ||

విషసాద పునర్భూయో లులితవ్యాకులేంద్రియః |
తత్ర తాం పతితాం భూమౌ శయానామతథోచితామ్ || ౨౨ ||

ప్రతప్త ఇవ దుఃఖేన సోఽపశ్యజ్జగతీపతిః |
స వృద్ధస్తరుణీం భార్యాం ప్రాణేభ్యోఽపి గరీయసీమ్ || ౨౩ ||

అపాపః పాపసంకల్పాం దదర్శ ధరణీతలే |
లతామివ వినిష్కృత్తాం పతితాం దేవతామివ || ౨౪ ||

కిన్నరీమివ నిర్ధూతాం చ్యుతామప్సరసం యథా |
మాయామివ పరిభ్రష్టాం హరిణీమివ సంయతామ్ || ౨౫ ||

కరేణుమివ దిగ్ధేన విద్ధాం మృగయునా వనే |
మహాగజ ఇవారణ్యే స్నేహాత్పరిమమర్శ తామ్ || ౨౬ ||

పరిమృశ్య చ పాణిభ్యామభిసంత్రస్తచేతనః |
కామీ కమలపత్రాక్షీమువాచ వనితామిదమ్ || ౨౭ ||

న తేఽహమభిజానామి క్రోధమాత్మని సంశ్రితమ్ |
దేవి కేనాభిశప్తా౭సి కేన వాఽసి విమానితా || ౨౮ ||

యదిదం మమ దుఃఖాయ శేషే కళ్యాణి పాంసుషు |
భూమౌ శేషే కిమర్థం త్వం మయి కళ్యాణచేతసి || ౨౯ ||

భూతోపహతచిత్తేవ మమ చిత్తప్రమాథినీ |
సంతి మే కుశలా వైద్యాస్త్వభితుష్టాశ్చ సర్వశః || ౩౦ ||

సుఖితాం త్వాం కరిష్యంతి వ్యాధిమాచక్ష్వ భామినీ |
కస్య వా తే ప్రియం కార్యం కేన వా విప్రియం కృతమ్ || ౩౧ ||

కః ప్రియం లభతామద్య కో వా సుమహదప్రియమ్ |
మా రోదీర్మా చ కార్షీస్త్వం దేవి సంపరిశోషణమ్ || ౩౨ ||

అవధ్యో వధ్యతాం కో వా కోవా వధ్యః విముచ్యతామ్ |
దరిద్రః కో భవేదాఢ్యో ద్రవ్యవాన్ వాఽప్యకించనః || ౩౩ ||

అహం చైవ మదీయాశ్చ సర్వే తవ వశానుగాః |
న తే కించిదభిప్రాయం వ్యాహంతుమహముత్సహే || ౩౪ ||

ఆత్మనో జీవితేనాపి బ్రుహి యన్మనసేచ్ఛసి |
బలమాత్మని జానంతీ న మాం శంకితుమర్హసి || ౩౫ ||

కరిష్యామి తవ ప్రీతిం సుకృతేనాపి తే శపే |
యావదావర్తతే చక్రం తావతీ మే వసుంధరా || ౩౬ ||

ప్రాచీనాః సింధుసౌవీరాః సౌరాష్ట్రా దక్షిణాపథాః |
వంగాంగమగధా మత్స్యాః సమృద్ధాః కాశికోసలాః || ౩౭ ||

తత్ర జాతం బహుద్రవ్యం ధనధాన్యమజావికమ్ |
తతో వృణీష్వ కైకేయి యద్యత్త్వం మనసేచ్ఛసి || ౩౮ ||

కిమాయాసేన తే భీరు ఉత్తిష్ఠోత్తిష్ఠ శోభనే |
తత్త్వం మే బ్రూహి కైకేయి యతస్తే భయమాగతమ్ || ౩౯ ||

తత్తే వ్యపనయిష్యామి నీహారమివ భాస్కరః | [రశ్మివాన్]
తథోక్తా సా సమాశ్వస్తా వక్తుకామా తదప్రియమ్ |
పరిపీడయితుం భూయో భర్తారముపచక్రమే || ౪౦ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే దశమః సర్గః || ౧౦ ||

అయోధ్యాకాండ ఏకాదశః సర్గః (౧౧) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed