Kishkindha Kanda Sarga 42 – కిష్కింధాకాండ ద్విచత్వారింశః సర్గః (౪౨)


|| ప్రతీచీప్రేషణమ్ ||

అథ ప్రస్థాప్య సుగ్రీవస్తాన్ హరీన్ దక్షిణాం దిశమ్ |
అబ్రవీన్మేఘసంకాశం సుషేణం నామ యూథపమ్ || ౧ ||

తారాయాః పితరం రాజా శ్వశురం భీమవిక్రమమ్ |
అబ్రవీత్ప్రాంజలిర్వాక్యమభిగమ్య ప్రణమ్య చ || ౨ ||

మరీచిపుత్రం మారీచమర్చిష్మంతం మహాకపిమ్ |
వృతం కపివరైః శూరైర్మహేంద్రసదృశద్యుతిమ్ || ౩ ||

బుద్ధివిక్రమసంపన్నం వైనతేయసమద్యుతిమ్ |
మరీచిపుత్రాన్ మారీచానర్చిర్మాలాన్మహాబలాన్ || ౪ ||

ఋషిపుత్రాంశ్చ తాన్ సర్వాన్ ప్రతీచీమాదిశద్దిశమ్ |
ద్వాభ్యాం శతసహస్రాభ్యాం కపీనాం కపిసత్తమాః || ౫ ||

సుషేణప్రముఖా యూయం వైదేహీం పరిమార్గత |
సురాష్ట్రాన్ సహబాహ్లీకాన్ శూరాన్ భీమాంస్తథైవ చ || ౬ ||

స్ఫీతాన్ జనపదాన్ రమ్యాన్ విపులాని పురాణి చ |
పున్నాగగహనం కుక్షిం వకులోద్దాలకాకులమ్ || ౭ ||

తథా కేతకషండాంశ్చ మార్గధ్వం హరియూథపాః |
ప్రత్యక్స్రోతోగమాశ్చైవ నద్యః శీతజలాః శివాః || ౮ ||

తాపసానామరణ్యాని కాంతారా గిరయశ్చ యే |
తతః స్థలీం మరుప్రాయామత్యుచ్చశిరసః శిలాః || ౯ ||

గిరిజాలావృతాం దుర్గాం మార్గిత్వా పశ్చిమాం దిశమ్ |
తతః పశ్చిమమాసాద్య సముద్రం ద్రష్టుమర్హథ || ౧౦ ||

తిమినక్రాయుతజలమక్షోభ్యమథ వానరాః |
తతః కేతకషండేషు తమాలగహనేషు చ || ౧౧ ||

కపయో విహరిష్యంతి నారికేలవనేషు చ |
తత్ర సీతాం చ మార్గధ్వం నిలయం రావణస్య చ || ౧౨ ||

వేలాతటనివిష్టేషు పర్వతేషు వనేషు చ |
మురచీపత్తనం చైవ రమ్యం చైవ జటీపురమ్ || ౧౩ ||

అవంతీమంగళోపాం చ తథా చాలక్షితం వనమ్ |
రాష్ట్రాణి చ విశాలాని పత్తనాని తతస్తతః || ౧౪ ||

సింధుసాగరయోశ్చైవ సంగమే తత్ర పర్వతః |
మహాన్ హేమగిరిర్నామ శతశృంగో మహాద్రుమః || ౧౫ ||

తస్య ప్రస్థేషు రమ్యేషు సింహాః పక్షగమాః స్థితాః |
తిమిమత్స్యగజాంశ్చైవ నీడాన్యారోపయంతి తే || ౧౬ ||

తాని నీడాని సింహానాం గిరిశృంగగతాశ్చ యే |
దృప్తాస్తృప్తాశ్చ మాతంగాస్తోయదస్వననిఃస్వనాః || ౧౭ ||

విచరంతి విశాలేఽస్మింస్తోయపూర్ణే సమంతతః |
తస్య శృంగం దివస్పర్శం కాంచనం చిత్రపాదపమ్ || ౧౮ ||

సర్వమాశు విచేతవ్యం కపిభిః కామరూపిభిః |
కోటిం తత్ర సముద్రే తు కాంచనీం శతయోజనామ్ || ౧౯ ||

దుర్దర్శాం పారియాత్రస్య గతాం ద్రక్ష్యథ వానరాః |
కోట్యస్తత్ర చతుర్వింశద్గంధర్వాణాం తరస్వినామ్ || ౨౦ ||

వసంత్యగ్నినికాశానాం మహతాం కామరూపిణామ్ |
పావకార్చిఃప్రతీకాశాః సమవేతాః సహస్రశః || ౨౧ ||

నాత్యాసాదయితవ్యాస్తే వానరైర్భీమవిక్రమైః |
నాదేయం చ ఫలం తస్మాద్దేశాత్ కించిత్ ప్లవంగమైః || ౨౨ ||

దురాసదా హి తే వీరాః సత్త్వవంతో మహాబలాః |
ఫలమూలాని తే తత్ర రక్షంతే భీమవిక్రమాః || ౨౩ ||

తత్ర యత్నశ్చ కర్తవ్యో మార్గితవ్యా చ జానకీ |
న హి తేభ్యో భయం కించిత్ కపిత్వమనువర్తతామ్ || ౨౪ ||

తత్ర వైడూర్యవర్ణాభో వజ్రసంస్థానసంస్థితః |
నానాద్రుమలతాకీర్ణో వజ్రో నామ మహాగిరిః || ౨౫ ||

శ్రీమాన్ సముదితస్తత్ర యోజనానాం శతం సమమ్ |
గుహాస్తత్ర విచేతవ్యాః ప్రయత్నేన ప్లవంగమాః || ౨౬ ||

చతుర్భాగే సముద్రస్య చక్రవాన్నామ పర్వతః |
తత్ర చక్రం సహస్రారం నిర్మితం విశ్వకర్మణా || ౨౭ ||

తత్ర పంచజనం హత్వా హయగ్రీవం చ దానవమ్ |
ఆజహార తతశ్చక్రం శంఖం చ పురుషోత్తమః || ౨౮ ||

తస్య సానుషు చిత్రేషు విశాలాసు గుహాసు చ |
రావణః సహ వైదేహ్యా మార్గితవ్యస్తతస్తతః || ౨౯ ||

యోజనానాం తతః షష్టిర్వరాహో నామ పర్వతః |
సువర్ణశృంగః సుశ్రీమానగాధే వరుణాలయే || ౩౦ ||

తత్ర ప్రాగ్జ్యోతిషం నామ జాతరూపమయం పురమ్ |
యస్మిన్వసతి దుష్టాత్మా నరకో నామ దానవః || ౩౧ ||

తత్ర సానుషు చిత్రేషు విశాలాసు గుహాసు చ |
రావణః సహ వైదేహ్యా మార్గితవ్యస్తతస్తతః || ౩౨ ||

తమతిక్రమ్య శైలేంద్రం కాంచనాంతరనిర్దరః |
పర్వతః సర్వసౌవర్ణో ధారాప్రస్రవణాయుతః || ౩౩ ||

తం గజాశ్చ వరాహాశ్చ సింహా వ్యాఘ్రాశ్చ సర్వతః |
అభిగర్జంతి సతతం తేన శబ్దేన దర్పితాః || ౩౪ ||

యస్మిన్ హరిహయః శ్రీమాన్ మహేంద్రః పాకశాసనః |
అభిషిక్తః సురై రాజా మేఘవాన్నామ పర్వతః || ౩౫ ||

తమతిక్రమ్య శైలేంద్రం మహేంద్రపరిపాలితమ్ |
షష్టిం గిరిసహస్రాణి కాంచనాని గమిష్యథ || ౩౬ ||

తరుణాదిత్యవర్ణాని భ్రాజమానాని సర్వతః |
జాతరూపమయైవృక్షైః శోభితాని సుపుష్పితైః || ౩౭ ||

తేషాం మధ్యే స్థితో రాజా మేరురుత్తరపర్వతః |
ఆదిత్యేన ప్రసన్నేన శైలో దత్తవరః పురా || ౩౮ ||

తేనైవముక్తః శైలేంద్రః సర్వ ఏవ త్వదాశ్రయాః |
మత్ప్రసాదాద్భవిష్యంతి దివా రాత్రౌ చ కాంచనాః || ౩౯ ||

త్వయి యే చాపి వత్స్యంతి దేవగంధర్వదానవాః |
తే భవిష్యంతి రక్తాశ్చ ప్రభయా కాంచనప్రభాః || ౪౦ ||

విశ్వేదేవాశ్చ మరుతో వసవశ్చ దివౌకసః |
ఆగమ్య పశ్చిమాం సంధ్యాం మేరుముత్తరపర్వతమ్ || ౪౧ ||

ఆదిత్యముపతిష్ఠంతి తైశ్చ సుర్యోఽభిపూజితః |
అదృశ్యః సర్వభూతానామస్తం గచ్ఛతి పర్వతమ్ || ౪౨ ||

యోజనానాం సహస్రాణి దశ తాని దివాకరః |
ముహూర్తార్ధేన తం శీఘ్రమభియాతి శిలోచ్చయమ్ || ౪౩ ||

శృంగే తస్య మహద్దివ్యం భవనం సూర్యసన్నిభమ్ |
ప్రాసాదగణసంబాధం విహితం విశ్వకర్మణా || ౪౪ ||

శోభితం తరుభిశ్చిత్రైర్నానాపక్షిసమాకులైః |
నికేతం పాశహస్తస్య వరుణస్య మహాత్మనః || ౪౫ ||

అంతరా మేరుమస్తం చ తాలో దశశిరా మహాన్ |
జాతరూపమయః శ్రీమాన్ భ్రాజతే చిత్రవేదికః || ౪౬ ||

తేషు సర్వేషు దుర్గేషు సరఃసు చ సరిత్సు చ |
రావణః సహ వైదేహ్యా మార్గితవ్యస్తతస్తతః || ౪౭ ||

యత్ర తిష్ఠతి ధర్మజ్ఞస్తపసా స్వేన భావితః |
మేరుసావర్ణిరిత్యేవ ఖ్యాతో వై బ్రహ్మణా సమః || ౪౮ ||

ప్రష్టవ్యో మేరుసావర్ణిర్మహర్షిః సూర్యసన్నిభః |
ప్రణమ్య శిరసా భూమౌ ప్రవృత్తిం మైథిలీం ప్రతి || ౪౯ ||

ఏతావజ్జీవలోకస్య భాస్కరో రజనీక్షయే |
కృత్వా వితిమిరం సర్వమస్తం గచ్ఛతి పర్వతమ్ || ౫౦ ||

ఏతావద్వానరైః శక్యం గంతుం వానరపుంగవాః |
అభాస్కరమమర్యాదం న జానీమస్తతః పరమ్ || ౫౧ ||

అధిగమ్య తు వైదేహీం నిలయం రావణస్య చ |
అస్తం పర్వతమాసాద్య పూర్ణే మాసే నివర్తత || ౫౨ ||

ఊర్ధ్వం మాసాన్న వస్తవ్యం వసన్ వధ్యో భవేన్మమ |
సహైవ శూరో యుష్మాభిః శ్వశురో మే గమిష్యతి || ౫౩ ||

శ్రోతవ్యం సర్వమేతస్య భవద్భిర్దిష్టకారిభిః |
గురురేష మహాబాహుః శ్వశురో మే మహాబలః || ౫౪ ||

భవంతశ్చాపి విక్రాంతాః ప్రమాణం సర్వకర్మసు |
ప్రమాణమేనం సంస్థాప్య పశ్యధ్వం పశ్చిమాం దిశమ్ || ౫౫ ||

దృష్టాయాం తు నరేంద్రస్య పత్న్యామమితతేజసః |
కృతకృత్యా భవిష్యామః కృతస్య ప్రతికర్మణా || ౫౬ ||

అతోఽన్యదపి యత్కించిత్కార్యస్యాస్య హితం భవేత్ |
సంప్రధార్య భవద్భిశ్చ దేశకాలార్థసంహితమ్ || ౫౭ ||

తతః సుషేణప్రముఖాః ప్లవంగాః
సుగ్రీవవాక్యం నిపుణం నిశమ్య |
ఆమంత్ర్య సర్వే ప్లవగాధిపం తే
జగ్ముర్దిశం తాం వరుణాభిగుప్తామ్ || ౫౮ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే ద్విచత్వారింశః సర్గః || ౪౨ ||


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణే కిష్కింధాకాండ చూడండి.


గమనిక : హనుమద్విజయోత్సవం (హనుమజ్జయంతి) సందర్భంగా "శ్రీ ఆంజనేయ స్తోత్రనిధి" పుస్తకము కొనుగోలుకు అందుబాటులో ఉంది. Click here to buy.

పైరసీ ప్రకటన : శ్రీఆదిపూడి వెంకటశివసాయిరామ్ గారు మరియు నాగేంద్రాస్ న్యూ గొల్లపూడి వీరాస్వామి సన్ కలిసి మా పుస్తకాలను ఉన్నది ఉన్నట్టు కాపీచేసి, పేరు మార్చి అమ్ముతున్నారు. దయచేసి గమనించగలరు.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed