Kishkindha Kanda Sarga 25 – కిష్కింధాకాండ పంచవింశః సర్గః (౨౫)


|| వాలిసంస్కారః ||

సుగ్రీవం చైవ తారాం చ సాంగదం సహలక్ష్మణః |
సమానశోకః కాకుత్స్థః సాంత్వయన్నిదమబ్రవీత్ || ౧ ||

న శోకపరితాపేన శ్రేయసా యుజ్యతే మృతః |
యదత్రానంతరం కార్యం తత్సమాధాతుమర్హథ || ౨ ||

లోకవృత్తమనుష్ఠేయం కృతం వో బాష్పమోక్షణమ్ |
న కాలాదుత్తరం కించిత్కర్మ శక్యముపాసితుమ్ || ౩ ||

నియతిః కారణం లోకే నియతిః కర్మసాధనమ్ |
నియతిః సర్వభూతానాం నియోగేష్విహ కారణమ్ || ౪ ||

న కర్తా కస్యచిత్కశ్చిన్నియోగే చాపి నేశ్వరః |
స్వభావే వర్తతే లోకస్తస్య కాలః పరాయణమ్ || ౫ ||

న కాలః కాలమత్యేతి న కాలః పరిహీయతే |
స్వభావం చ సమాసాద్య న కశ్చిదతివర్తతే || ౬ ||

న కాలస్యాస్తి బంధుత్వం న హేతుర్న పరాక్రమః |
న మిత్రజ్ఞాతిసంబంధః కారణం నాత్మనో వశః || ౭ ||

కిం తు కాలపరీణామో ద్రష్టవ్యః సాధు పశ్యతా |
ధర్మశ్చార్థశ్చ కామశ్చ కాలక్రమసమాహితాః || ౮ ||

ఇతః స్వాం ప్రకృతిం వాలీ గతః ప్రాప్తః క్రియాఫలమ్ |
ధర్మార్థకామసంయోగైః పవిత్రం ప్లవగేశ్వరః || ౯ ||

స్వధర్మస్య చ సంయోగాజ్జితస్తేన మహాత్మనా |
స్వర్గః పరిగృహీతశ్చ ప్రాణానపరిరక్షతా || ౧౦ ||

ఏషా వై నియతిః శ్రేష్ఠా యాం గతో హరియూథపః |
తదలం పరితాపేన ప్రాప్తకాలముపాస్యతామ్ || ౧౧ ||

వచనాంతే తు రామస్య లక్ష్మణః పరవీరహా |
అవదత్ప్రశ్రితం వాక్యం సుగ్రీవం గతచేతసమ్ || ౧౨ ||

కురు త్వమస్య సుగ్రీవ ప్రేతకార్యమనంతరమ్ |
తారాంగదాభ్యాం సహితో వాలినో దహనం ప్రతి || ౧౩ ||

సమాజ్ఞాపయ కాష్ఠాని శుష్కాణి చ బహూని చ |
చందనాదీని దివ్యాని వాలిసంస్కారకారణాత్ || ౧౪ ||

సమాశ్వాసయ చైనం త్వమంగదం దీనచేతసమ్ |
మా భూర్వాలిశబుద్ధిస్త్వం త్వదధీనమిదం పురమ్ || ౧౫ ||

అంగదస్త్వానయేన్మాల్యం వస్త్రాణి వివిధాని చ |
ఘృతం తైలమథో గంధాన్యచ్చాత్ర సమనంతరమ్ || ౧౬ ||

త్వం తార శిబికాం శీఘ్రమాదాయాగచ్ఛ సంభ్రమాత్ |
త్వరా గుణవతీ యుక్తా హ్యస్మిన్కాలే విశేషతః || ౧౭ ||

సజ్జీభవంతు ప్లవగాః శిబికావహనోచితాః |
సమర్థా బలినశ్చైవ నిర్హరిష్యంతి వాలినమ్ || ౧౮ ||

ఏవముక్త్వా తు సుగ్రీవం సుమిత్రానందవర్ధనః |
తస్థౌ భ్రాతృసమీపస్థో లక్ష్మణః పరవీరహా || ౧౯ ||

లక్ష్మణస్య వచః శ్రుత్వా తారః సంభ్రాంతమానసః |
ప్రవివేశ గుహాం శీఘ్రం శిబికాసక్తమానసః || ౨౦ ||

ఆదాయ శిబికాం తారః స తు పర్యాపతత్పునః |
వానరైరుహ్యమానాం తాం శూరైరుద్వహనోచితైః || ౨౧ ||

దివ్యాం భద్రాసనయుతాం శిబికాం స్యందనోపమామ్ |
పక్షికర్మభిరాచిత్రాం ద్రుమకర్మవిభూషితామ్ || ౨౨ ||

ఆచితాం చిత్రపత్తీభిః సునివిష్టాం సమంతతః |
విమానమివ సిద్ధానాం జాలవాతాయనాన్వితామ్ || ౨౩ ||

సునియుక్తాం విశాలాం చ సుకృతాం విశ్వకర్మణా |
దారుపర్వతకోపేతాం చారుకర్మపరిష్కృతామ్ || ౨౪ ||

వరాభరణహారైశ్చ చిత్రమాల్యోపశోభితామ్ |
గుహగహనసంఛన్నాం రక్తచందనరూపితామ్ || ౨౫ ||

పుష్పౌఘైః సమభిచ్ఛన్నాం పద్మమాలాభిరేవ చ |
తరుణాదిత్యవర్ణాభిర్భ్రాజమానాభిరావృతామ్ || ౨౬ ||

ఈదృశీం శిబికాం దృష్ట్వా రామో లక్ష్మణమబ్రవీత్ |
క్షిప్రం వినీయతాం వాలీ ప్రేతకార్యం విధీయతామ్ || ౨౭ ||

తతో వాలినముద్యమ్య సుగ్రీవః శిబికాం తదా |
ఆరోపయత విక్రోశన్నంగదేన సహైవ తు || ౨౮ ||

ఆరోప్య శిబికాం చైవ వాలినం గతజీవితమ్ |
అలంకారైశ్చ వివిధైర్మాల్యైర్వస్త్రైశ్చ భూషితమ్ || ౨౯ ||

ఆజ్ఞాపయత్తదా రాజా సుగ్రీవః ప్లవగేశ్వరః |
ఔర్ధ్వదైహికమార్యస్య క్రియతామనురూపతః || ౩౦ ||

విశ్రాణయంతో రత్నాని వివిధాని బహూన్యపి |
అగ్రతః ప్లవగా యాంతు శిబికా సమనంతరమ్ || ౩౧ ||

రాజ్ఞామృద్ధివిశేషా హి దృశ్యంతే భువి యాదృశాః |
తాదృశం వాలినః క్షిప్రం ప్రాకుర్వన్నౌర్ధ్వదైహికమ్ || ౩౨ ||

అంగదం పరిగృహ్యాశు తారప్రభృతయస్తదా |
క్రోశంతః ప్రయయుః సర్వే వానరా హతబాంధవాః || ౩౩ ||

తతః ప్రణిహితాః సర్వా వానర్యోఽస్య వశానుగాః |
చుక్రుశుర్వీర వీరేతి భూయః క్రోశంతి తాః స్త్రియః || ౩౪ ||

తారాప్రభృతయః సర్వా వానర్యో హతయూథపాః |
అనుజగ్ముర్హి భర్తారం క్రోశంత్యః కరుణస్వనాః || ౩౫ ||

తాసాం రుదితశబ్దేన వానరీణాం వనాంతరే |
వనాని గిరయః సర్వే విక్రోశంతీవ సర్వతః || ౩౬ ||

పులినే గిరినద్యాస్తు వివిక్తే జలసంవృతే |
చితాం చక్రుః సుబహవో వానరాః శోకకర్శితాః || ౩౭ ||

అవరోప్య తతః స్కంధాచ్ఛిబికాం వహనోచితాః |
తస్థురేకాంతమాశ్రిత్య సర్వే శోకసమన్వితాః || ౩౮ ||

తతస్తారా పతిం దృష్ట్వా శిబికాతలశాయినమ్ |
ఆరోప్యాంకే శిరస్తస్య విలలాప సుదుఃఖితా || ౩౯ ||

హా వానరమహారాజ హా నాథ మమ వత్సల |
హా మహార్హ మహాబాహో హా మమ ప్రియ పశ్య మామ్ || ౪౦ ||

జనం న పశ్యసీమం త్వం కస్మాచ్ఛోకాభిపీడితమ్ |
ప్రహృష్టమివ తే వక్త్రం గతాసోరపి మానద || ౪౧ ||

అస్తార్కసమవర్ణం చ లక్ష్యతే జీవతో యథా |
ఏష త్వాం రామరూపేణ కాలః కర్షతి వానర || ౪౨ ||

యేన స్మ విధవాః సర్వాః కృతా ఏకేషుణా రణే |
ఇమాస్తాస్తవ రాజేంద్ర వానర్యో వల్లభాః సదా || ౪౩ ||

పాదైర్వికృష్టమధ్వానమాగతాః కిం న బుధ్యసే |
తవేష్టా నను నామైతా భార్యాశ్చంద్రనిభాననాః || ౪౪ ||

ఇదానీం నేక్షసే కస్మాత్సుగ్రీవం ప్లవగేశ్వరమ్ |
ఏతే హి సచివా రాజంస్తారప్రభృతయస్తవ || ౪౫ ||

పురవాసీ జనశ్చాయం పరివార్యాఽఽసతేఽనఘ |
విసర్జయైతాన్ ప్లవగాన్ యథోచితమరిందమ || ౪౬ ||

తతః క్రీడామహే సర్వా వనేషు మదనోత్కటాః |
ఏవం విలపతీం తారాం పతిశోకపరిప్లుతామ్ || ౪౭ ||

ఉత్థాపయంతి స్మ తదా వానర్యః శోకకర్శితాః |
సుగ్రీవేణ తతః సార్ధమంగదః పితరం రుదన్ || ౪౮ ||

చితామారోపయామాస శోకేనాభిహతేంద్రియః |
తతోఽగ్నిం విధివద్దత్త్వా సోఽపసవ్యం చకార హ || ౪౯ ||

పితరం దీర్ఘమధ్వానం ప్రస్థితం వ్యాకులేంద్రియః |
సంస్కృత్య వాలినం తే తు విధిపూర్వం ప్లవంగమాః || ౫౦ ||

ఆజగ్మురుదకం కర్తుం నదీం శీతజలాం శివామ్ |
తతస్తే సహితాస్తత్ర హ్యంగదం స్థాప్య చాగ్రతః || ౫౧ ||

సుగ్రీవతారాసహితాః సిషిచుర్వాలినే జలమ్ |
సుగ్రీవేణైవ దీనేన దీనో భూత్వా మహాబలః |
సమానశోకః కాకుత్స్థః ప్రేతకార్యాణ్యకారయత్ || ౫౨ ||

తతస్తు తం వాలినమగ్ర్యపౌరుషం
ప్రకాశమిక్ష్వాకువరేషుణా హతమ్ |
ప్రదీప్య దీప్తాగ్నిసమౌజసం తదా
సలక్ష్మణం రామముపేయివాన్ హరిః || ౫౩ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే కిష్కింధాకాండే పంచవింశః సర్గః || ౨౫ ||


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణే కిష్కింధాకాండ చూడండి.


Hyd Book Exhibition: స్తోత్రనిధి బుక్ స్టాల్ 37th Hyderabad Book Fair లో ఉంటుంది. 19-Dec-2024 నుండి 29-Dec-2024 వరకు Kaloji Kalakshetram (NTR Stadium), Hyderabad వద్ద నిర్వహించబడుతుంది. దయచేసి గమనించగలరు.

గమనిక: "శ్రీ కృష్ణ స్తోత్రనిధి" విడుదల చేశాము. Click here to buy. ఇటీవల మేము "శ్రీ సాయి స్తోత్రనిధి" పుస్తకము విడుదల చేశాము. మా తదుపరి ప్రచురణ: "శ్రీ ఆంజనేయ స్తోత్రనిధి" .

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed