Read in తెలుగు / ಕನ್ನಡ / தமிழ் / देवनागरी / English (IAST)
|| vālivadhasamarthanam ||
ityuktaḥ praśritaṁ vākyaṁ dharmārthasahitaṁ hitam |
paruṣaṁ vālinā rāmō nihatēna vicētasā || 1 ||
taṁ niṣprabhamivādityaṁ muktatōyamivāmbudam |
uktavākyaṁ hariśrēṣṭhamupaśāntamivānalam || 2 ||
dharmārthaguṇasampannaṁ harīśvaramanuttamam |
adhikṣiptastadā rāmaḥ paścādvālinamabravīt || 3 ||
dharmamarthaṁ ca kāmaṁ ca samayaṁ cāpi laukikam |
avijñāya kathaṁ bālyānmāmihādya vigarhasē || 4 ||
apr̥ṣṭvā buddhisampannān vr̥ddhānācāryasammatān |
saumya vānara cāpalyātkiṁ māṁ vaktumihēcchasi || 5 ||
ikṣvākūṇāmiyaṁ bhūmiḥ saśailavanakānanā |
mr̥gapakṣimanuṣyāṇāṁ nigrahapragrahāvapi || 6 ||
tāṁ pālayati dharmātmā bharataḥ satyavāgr̥juḥ |
dharmakāmārthatattvajñō nigrahānugrahē rataḥ || 7 ||
nayaśca vinayaścōbhau yasmin satyaṁ ca susthitam |
vikramaśca yathādr̥ṣṭaḥ sa rājā dēśakālavit || 8 ||
tasya dharmakr̥tādēśā vayamanyē ca pārthivāḥ |
carāmō vasudhāṁ kr̥tsnāṁ dharmasantānamicchavaḥ || 9 ||
tasminnr̥patiśārdūlē bharatē dharmavatsalē |
pālayatyakhilāṁ bhūmiṁ kaścarēddharmanigraham || 10 ||
tē vayaṁ dharmavibhraṣṭaṁ svadharmē paramē sthitāḥ |
bharatājñāṁ puraskr̥tya nigr̥hṇīmō yathāvidhi || 11 ||
tvaṁ tu saṅkliṣṭadharmā ca karmaṇā ca vigarhitaḥ |
kāmatantrapradhānaśca na sthitō rājavartmani || 12 ||
jyēṣṭhō bhrātā pitā caiva yaśca vidyāṁ prayacchati |
trayastē pitarō jñēyā dharmē pathi hi vartinaḥ || 13 ||
yavīyānātmanaḥ putraḥ śiṣyaścāpi guṇōditaḥ |
putravattē trayaścintyā dharmaścēdatra kāraṇam || 14 ||
sūkṣmaḥ paramadurjñēyaḥ satāṁ dharmaḥ plavaṅgama |
hr̥disthaḥ sarvabhūtānāmātmā vēda śubhāśubham || 15 ||
capalaścapalaiḥ sārdhaṁ vānarairakr̥tātmabhiḥ |
jātyandha iva jātyandhairmantrayan drakṣyasē nu kim || 16 ||
ahaṁ tu vyaktatāmasya vacanasya bravīmi tē |
na hi māṁ kēvalaṁ rōṣāttvaṁ vigarhitumarhasi || 17 ||
tadētatkāraṇaṁ paśya yadarthaṁ tvaṁ mayā hataḥ |
bhrāturvartasi bhāryāyāṁ tyaktvā dharmaṁ sanātanam || 18 ||
asya tvaṁ dharamāṇasya sugrīvasya mahātmanaḥ |
rumāyāṁ vartasē kāmāt snuṣāyāṁ pāpakarmakr̥t || 19 ||
tadvyatītasya tē dharmātkāmavr̥ttasya vānara |
bhrātr̥bhāryāvamarśē:’smin daṇḍō:’yaṁ pratipāditaḥ || 20 ||
na hi dharmaviruddhasya lōkavr̥ttādapēyuṣaḥ |
daṇḍādanyatra paśyāmi nigrahaṁ hariyūthapa || 21 ||
na hi tē marṣayē pāpaṁ kṣatriyō:’haṁ kulōdbhavaḥ |
aurasīṁ bhaginīṁ vāpi bhāryāṁ vāpyanujasya yaḥ || 22 ||
pracarēta naraḥ kāmāttasya daṇḍō vadhaḥ smr̥taḥ |
bharatastu mahīpālō vayaṁ cādēśavartinaḥ || 23 ||
tvaṁ tu dharmādatikrāntaḥ kathaṁ śakyamupēkṣitum |
gururdharmavyatikrāntaṁ prājñō dharmēṇa pālayan || 24 ||
bharataḥ kāmavr̥ttānāṁ nigrahē paryavasthitaḥ |
vayaṁ tu bharatādēśaṁ vidhiṁ kr̥tvā harīśvara || 25 ||
tvadvidhān bhinnamaryādān niyantuṁ paryavasthitāḥ |
sugrīvēṇa ca mē sakhyaṁ lakṣmaṇēna yathā tathā || 26 ||
dārarājyanimittaṁ ca niḥśrēyasi rataḥ sa mē |
pratijñā ca mayā dattā tadā vānarasannidhau || 27 ||
pratijñā ca kathaṁ śakyā madvidhēnānavēkṣitum |
tadēbhiḥ kāraṇaiḥ sarvairmahadbhirdharmasaṁhitaiḥ || 28 ||
śāsanaṁ tava yadyuktaṁ tadbhavānanumanyatām |
sarvathā dharma ityēva draṣṭavyastava nigrahaḥ || 29 ||
vayasyasyāpi kartavyaṁ dharmamēvānupaśyataḥ |
śakyaṁ tvayāpi tatkāryaṁ dharmamēvānupaśyatā || 30 ||
śrūyatē manunā gītau ślōkau cāritravatsalau |
gr̥hītau dharmakuśalaistattathā caritaṁ harē || 31 ||
rājabhirdhr̥tadaṇḍāstu kr̥tvā pāpāni mānavāḥ |
nirmalāḥ svargamāyānti santaḥ sukr̥tinō yathā || 32 ||
śāsanādvā vimōkṣādvā stēnaḥ stēyādvimucyatē |
rājā tvaśāsanpāpasya tadavāpnōti kilbiṣam || 33 ||
āryēṇa mama māndhātrā vyasanaṁ ghōramīpsitam |
śramaṇēna kr̥tē pāpē yathā pāpaṁ kr̥taṁ tvayā || 34 ||
anyairapi kr̥taṁ pāpaṁ pramattairvasudhādhipaiḥ |
prāyaścittaṁ ca kurvanti tēna tacchāmyatē rajaḥ || 35 ||
tadalaṁ paritāpēna dharmataḥ parikalpitaḥ |
vadhō vānaraśārdūla na vayaṁ svavaśē sthitāḥ || 36 ||
śr̥ṇu cāpyaparaṁ bhūyaḥ kāraṇaṁ haripuṅgava |
yacchrutvā hētumadvīra na manyuṁ kartumarhasi || 37 ||
na mē tatra manastāpō na manyurhariyūthapa |
vāgurābhiśca pāśaiśca kūṭaiśca vividhairnarāḥ || 38 ||
praticchannāśca dr̥śyāśca gr̥hṇanti subahūn mr̥gān |
pradhāvitānvā vitrastān visrabdhāṁścāpi niṣṭhitān || 39 ||
pramattānapramattānvā narā māṁsārthinō bhr̥śam |
vidhyanti vimukhāṁścāpi na ca dōṣō:’tra vidyatē || 40 ||
yānti rājarṣayaścātra mr̥gayāṁ dharmakōvidaḥ |
tasmāttvaṁ nihatō yuddhē mayā bāṇēna vānara || 41 ||
ayudhyanpratiyudhyanvā yasmācchākhāmr̥gō hyasi |
durlabhasya ca dharmasya jīvitasya śubhasya ca || 42 ||
rājānō vānaraśrēṣṭha pradātārō na saṁśayaḥ |
tānna hiṁsyānna cākrōśēnnākṣipēnnāpriyaṁ vadēt || 43 ||
dēvā manuṣyarūpēṇa carantyētē mahītalē |
tvaṁ tu dharmamavijñāya kēvalaṁ rōṣamāsthitaḥ || 44 ||
pradūṣayasi māṁ dharmē pitr̥paitāmahē sthitam |
ēvamuktastu rāmēṇa vālī pravyathitō bhr̥śam || 45 ||
na dōṣaṁ rāghavē dadhyau dharmē:’dhigataniścayaḥ |
pratyuvāca tatō rāmaṁ prāñjalirvānarēśvaraḥ || 46 ||
yattvamāttha naraśrēṣṭha tadēvaṁ nātra saṁśayaḥ |
prativaktuṁ prakr̥ṣṭē hi nāprakr̥ṣṭastu śaknuyāt || 47 ||
tadayuktaṁ mayā pūrvaṁ pramādāduktamapriyam |
tatrāpi khalu mē dōṣaṁ kartuṁ nārhasi rāghava || 48 ||
tvaṁ hi dr̥ṣṭārthatattvajñaḥ prajānāṁ ca hitē rataḥ |
kāryakāraṇasiddhau tē prasannā buddhiravyayā || 49 ||
māmapyagatadharmāṇaṁ vyatikrāntapuraskr̥tam |
dharmasaṁhitayā vācā dharmajña paripālaya || 50 ||
na tvātmānamahaṁ śōcē na tārāṁ na ca bāndhavān |
yathā putraṁ guṇaśrēṣṭhamaṅgadaṁ kanakāṅgadam || 51 ||
sa mamādarśanāddīnō bālyātprabhr̥ti lālitaḥ |
taṭāka iva pītāmburupaśōṣaṁ gamiṣyati || 52 ||
bālaścākr̥tabuddhiśca ēkaputraśca mē priyaḥ |
tārēyō rāma bhavatā rakṣaṇīyō mahābalaḥ || 53 ||
sugrīvē cāṅgadē caiva vidhatsva matimuttamām |
tvaṁ hi śāstā ca gōptā ca kāryākāryavidhau sthitaḥ || 54 ||
yā tē narapatē vr̥ttirbharatē lakṣmaṇē ca yā |
sugrīvē cāṅgadē rājaṁstāṁ tvamādhātumarhasi || 55 ||
maddōṣakr̥tadōṣāṁ tāṁ yathā tārāṁ tapasvinīm |
sugrīvō nāvamanyēta tathā:’vasthātumarhasi || 56 ||
tvayā hyanugr̥hītēna rājyaṁ śakyamupāsitum |
tvadvaśē vartamānēna tava cittānuvartinā || 57 ||
śakyaṁ divaṁ cārjayituṁ vasudhāṁ cāpi śāsitum |
tvattō:’haṁ vadhamākāṅkṣanvāryamāṇō:’pi tārayā || 58 ||
sugrīvēṇa saha bhrātrā dvandvayuddhamupāgataḥ |
ityuktvā sannatō rāmaṁ virarāma harīśvaraḥ || 59 ||
sa tamāśvāsayadrāmō vālinaṁ vyaktadarśanam |
sāmasampannayā vācā dharmatattvārthayuktayā || 60 ||
na santāpastvayā kārya ētadarthaṁ plavaṅgama |
na vayaṁ bhavatā cintyā nāpyātmā harisattama || 61 ||
vayaṁ bhavadviśēṣēṇa dharmataḥ kr̥taniścayāḥ |
daṇḍyē yaḥ pātayēddaṇḍaṁ daṇḍyō yaścāpi daṇḍyatē || 62 ||
kāryakāraṇasiddhārthāvubhau tau nāvasīdataḥ |
tadbhavān daṇḍasamyōgādasmādvigatakilbiṣaḥ || 63 ||
gataḥ svāṁ prakr̥tiṁ dharmyāṁ dharmadr̥ṣṭēna vartmanā |
tyaja śōkaṁ ca mōhaṁ ca bhayaṁ ca hr̥dayē sthitam || 64 ||
tvayā vidhānaṁ haryagrya na śakyamativartitum |
yathā tvayyaṅgadō nityaṁ vartatē vānarēśvara |
tathā vartēta sugrīvē mayi cāpi na saṁśayaḥ || 65 ||
sa tasya vākyaṁ madhuraṁ mahātmanaḥ
samāhitaṁ dharmapathānuvartinaḥ |
niśamya rāmasya raṇāvamardinō
vacaḥ suyuktaṁ nijagāda vānaraḥ || 66 ||
śarābhitaptēna vicētasā mayā
pradūṣitastvaṁ yadajānatā prabhō |
idaṁ mahēndrōpama bhīmavikrama
prasāditastvaṁ kṣama mē narēśvara || 67 ||
ityārṣē śrīmadrāmāyaṇē vālmīkīyē ādikāvyē kiṣkindhākāṇḍē aṣṭādaśaḥ sargaḥ || 18 ||
గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.
Chant other stotras in తెలుగు, ಕನ್ನಡ, தமிழ், देवनागरी, english.
Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.
