Ayodhya Kanda Sarga 48 – అయోధ్యాకాండ అష్టచత్వారింశః సర్గః (౪౮)


|| పౌరాంగనావిలాపః ||

తేషామేవం విషణ్ణానాం పీడితానామతీవ చ |
బాష్పవిప్లుతనేత్రాణాం సశోకానాం ముమూర్షయా || ౧ ||

అనుగమ్య నివృత్తానాం రామం నగరవాసినామ్ |
ఉద్గతానీవ సత్త్వాని బభూవురమనస్వినామ్ || ౨ ||

స్వం స్వం నిలయమాగమ్య పుత్రదారైః సమావృతాః |
అశ్రూణి ముముచుః సర్వే బాష్పేణ పిహితాననాః || ౩ ||

న చాహృష్యన్న చామోదన్వణిజో న ప్రసారయన్ |
న చాశోభంత పణ్యాని నాపచన్గృహమేధినః || ౪ ||

నష్టం దృష్ట్వా నాభ్యనందన్విపులం వా ధనాగమమ్ |
పుత్రం ప్రథమజం లబ్ధ్వా జననీ నాభ్యనందత || ౫ ||

గృహే గృహే రుదంత్యశ్చ భర్తారం గృహమాగతమ్ |
వ్యగర్హయంత దుఃఖార్తాః వాగ్భిస్తోత్రైరివ ద్విపాన్ || ౬ ||

కిం ను తేషాం గృహైః కార్యం కిం దారైః కిం ధనేన వా |
పుత్రైర్వా కిం సుఖైర్వాఽపి యే న పశ్యంతి రాఘవమ్ || ౭ ||

ఏకః సత్పురుషో లోకే లక్ష్మణః సహ సీతయా |
యోఽనుగచ్ఛతి కాకుత్స్థం రామం పరిచరన్వనే || ౮ ||

ఆపగాః కృతపుణ్యాస్తాః పద్మిన్యశ్చ సరాంసి చ |
యేషు స్నాస్యతి కాకుత్స్థో విగాహ్య సలిలం శుచి || ౯ ||

శోభయిష్యంతి కాకుత్స్థమటవ్యో రమ్యకాననాః |
ఆపగాశ్చ మహానూపాః సానుమంతశ్చ పర్వతాః || ౧౦ ||

కాననం వాఽపి శైలం వా యం రామోఽభిగమిష్యతి |
ప్రియాతిథిమివ ప్రాప్తం నైనం శక్ష్యంత్యనర్చితుమ్ || ౧౧ ||

విచిత్రకుసుమాపీడాః బహుమంజరిధారిణః |
రాఘవం దర్శయిష్యంతి నగా భ్రమరశాలినః || ౧౨ ||

అకాలే చాఽపి ముఖ్యాని పుష్పాణి చ ఫలాని చ |
దర్శయిష్యంత్యనుక్రోశాద్గిరయో రామమాగతమ్ || ౧౩ ||

ప్రస్రవిష్యంతి తోయాని విమలాని మహీధరాః |
విదర్శయంతః వివిధాన్భూయశ్చిత్రాంశ్చ నిర్ఝరాన్ || ౧౪ ||

పాదపాః పర్వతాగ్రేషు రమయిష్యంతి రాఘవమ్ |
యత్ర రామో భయం నాత్ర నాస్తి తత్ర పరాభవః || ౧౫ ||

స హి శూరో మహాబాహుః పుత్రో దశరథస్య చ |
పురా భవతి నో దూరాదనుగచ్ఛామ రాఘవమ్ || ౧౬ ||

పాదచ్ఛాయా సుఖా భర్తుస్తాదృస్య మహాత్మనః |
స హి నాథో జనస్యాస్య స గతిః స పరాయణమ్ || ౧౭ ||

వయం పరిచరిష్యామః సీతాం యూయం తు రాఘవమ్ |
ఇతి పౌరస్త్రియో భర్తృన్దుఃఖార్తాస్తత్తదబ్రువన్ || ౧౮ ||

యుష్మాకం రాఘవోఽరణ్యే యోగక్షేమం విధాస్యతి |
సీతా నారీజనస్యాస్య యోగక్షేమం కరిష్యతి || ౧౯ ||

కో న్వనేనాప్రతీతేన సోత్కంఠితజనేన చ |
సంప్రీయేతామనోజ్ఞేన వాసేన హృతచేతసా || ౨౦ ||

కైకేయ్యా యది చేద్రాజ్యం స్యాదధర్మ్యమనాథవత్ |
న హి నో జీవితేనార్థః కుతః పుత్రైః కుతో ధనైః || ౨౧ ||

యయా పుత్రశ్చ భర్తా చ త్యక్తావైశ్వర్యకారణాత్ |
కం సా పరిహరేదన్యం కైకేయీ కులపాంసనీ || ౨౨ ||

కైకేయ్యా న వయం రాజ్యే భృతకా నివసేమహి |
జీవంత్యా జాతు జీవంత్యః పుత్రైరపి శపామహే || ౨౩ ||

యా పుత్రం పార్థివేంద్రస్య ప్రవాసయతి నిర్ఘృణా |
కస్తాం ప్రాప్య సుఖం జీవేదధర్మ్యాం దుష్టచారిణీమ్ || ౨౪ ||

ఉపద్రుతమిదం సర్వమనాలంబమనాయకమ్ |
కైకేయ్యా హి కృతే సర్వం వినాశముపయాస్యతి || ౨౫ ||

న హి ప్రవ్రజితే రామే జీవిష్యతి మహీపతిః |
మృతే దశరథే వ్యక్తం విలోపస్తదనంతరమ్ || ౨౬ ||

తే విషం పిబతాలోడ్య క్షీణపుణ్యాః సుదుర్గతాః |
రాఘవం వాఽనుగచ్ఛధ్వమశ్రుతిం వాఽపి గచ్ఛత || ౨౭ ||

మిథ్యా ప్రవ్రాజితః రామః సభార్యః సహలక్ష్మణః |
భరతే సన్నిసృష్టాః స్మః సౌనికే పశవో యథా || ౨౮ ||

పూర్ణచంద్రాననః శ్యామో గూఢజత్రురరిందమః |
ఆజానుబాహుః పద్మాక్షో రామో లక్ష్మణపూర్వజః || ౨౯ ||

పూర్వాభిభాషీ మధురః సత్యవాదీ మహాబలః |
సౌమ్యశ్చ సర్వలోకస్య చంద్రవత్ప్రియదర్శనః || ౩౦ ||

నూనం పురుషశార్దూలో మత్తమాతంగవిక్రమః |
శోభయుశ్యత్యరణ్యాని విచరన్స మహారథః || ౩౧ ||

తాస్తథా విలపంత్యస్తు నగరే నాగరస్త్రియః |
చుక్రుశుర్దుఃఖసంతప్తా మృత్యోరివ భయాగమే || ౩౨ ||

ఇత్యేవం విలపంతీనాం స్త్రీణాం వేశ్మసు రాఘవమ్ |
జగామాస్తం దినకరో రజనీ చాభ్యవర్తత || ౩౩ ||

నష్టజ్వలనసంపాతా ప్రశాంతాధ్యాయసత్కథా |
తిమిరేణాభిలిప్తేవ సా తదా నగరీ బభౌ || ౩౪ ||

ఉపశాంతవణిక్పణ్యా నష్టహర్షా నిరాశ్రయా |
అయోధ్యా నగరీ చాసీన్నష్టతారమివాంబరమ్ || ౩౫ ||

తథా స్త్రియో రామనిమిత్తమాతురాః
యథా సుతే భ్రాతరి వా వివాసితే |
విలప్య దీనా రురుదుర్విచేతసః
సుతైర్హి తాసామధికో హి సోఽభవత్ || ౩౬ ||

ప్రశాంతగీతోత్సవనృత్తవాదనా
వ్యపాస్తహర్షా పిహితాపణోదయా |
తదా హ్యయోధ్యా నగరీ బభూవ సా
మహార్ణవః సంక్షపితోదకో యథా || ౩౭ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాండే అష్టచత్వారింశః సర్గః || ౪౮ ||

అయోధ్యాకాండ ఏకోనపంచాశః సర్గః (౪౯) >>


సంపూర్ణ వాల్మీకి రామాయణ అయోధ్యకాండ చూడండి.


గమనిక: ఉగాది నుండి మొదలయ్యే వసంత నవరాత్రుల కోసం "శ్రీ లలితా స్తోత్రనిధి" పారాయణ గ్రంథము అందుబాటులో ఉంది.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments
error: Not allowed