Read in తెలుగు
[ ప్రథమ భాగం – ద్వితీయ భాగం ]
తండ్రిమాట నిలుప రామచంద్రుడు
వల్కల ధారియై రాజ్యము వీడె .
సీతాలక్ష్మణులు తనతో రాగా
పదునాల్గేండ్లు వనవాసమేగె . ౧౫౧
ఖరదూషణాది పదునాల్గువేల
అసురుల జంపె జనస్థానమున .
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౨
రాముడు వెడలె సీత కోర్కె పై
మాయ లేడిని కొనితెచ్చుటకై .
రామ లక్ష్మణులు లేని సమయమున
అపహరించె లంకేశుడు సీతను . ౧౫౩
సీతను గానక రామచంద్రుడు
అడవుల పాలై వెదకుచుండెను .
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౪
రామసుగ్రీవులు వనమున కలిసిరి
మిత్రులైరి ప్రతిజ్ఞల బూనిరి .
శ్రీరఘురాముడు వాలిని గూల్చెను
సుగ్రీవుని కపిరాజుగ జేసెను . ౧౫౫
సుగ్రీవులాన లంక చేరితి
సీతా మాతను కనుగొన గలిగితి .
అని హనుమంతుడు మృదుమధురముగా
పలికెను సీతారామ కథ . ౧౫౬
వానరోత్తముడు పలుకుట మానెను
జానకికెంతో విస్మయమాయెను .
భయము భయముగ నలువంకలు గని
మెల్లగ మోమెత్తి పైకి చూచెను . ౧౫౭
శోభిల్లు శంశుపా శాఖలందున
బాలార్కుని వలె మారుతి తోచెను .
మారుతి రూపము చిన్నదైనను
తేజోమయమై భీతి గొల్పెను . ౧౫౮ | శ్రీ హనుమాను |
తల్లీ ! తెల్పుము నీవు యెవరవో
దేవ గంధర్వ కిన్నెరాంగనవో .
కాంతులు మెరసే బంగరు మేన
మలినాంబరమేల దాల్చితివో ?౧౫౯
ఓ కమలాక్షీ ! నీ కనుదోయి
నీలాలేల నింపితివో ?
అని హనుమంతుడు తరువు నుండి దిగి
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౬౦
రావణాసురుడు అపహరించిన
రాముని సతివో నీవు సీతవో ?
రామ లక్ష్మణులు వనమున వెదకెడు
అవనీజాతవో నీవు సీతవో ?౧౬౧
సర్వ సులక్షణ లక్షిత జాతవు
తల్లీ తెల్పుము నీవు యెవరవో ?
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౬౨
జనక మహీపతి ప్రియ పుత్రికను
దశరథ మహిపతి పెద్ద కోడలను .
శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి నేను
సీత యను పేర వరలు దానను . ౧౬౩
పరిణయమైన పదిరెండేడులు
అనుభవించితిని భోగభాగ్యములు .
అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౬౪
రావణుడొసగిన యేడాది గడువు
రెండు నెలలో యిక తీరిపోవు .
రాముడు నన్ను కాపాడునని
వేచి వేచి వేసారి పోతిని . ౧౬౫
అసురులు నన్ను చంపక ముందే
నాకై నేను పోనెంచితిని .
అని పల్కె సీత వానరేంద్రునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౬౬
అమ్మా సీతా, నమ్ముము నన్ను
రాముని దూతగా వచ్చినాడను .
రామలక్ష్మణులు క్షేమమన్నారు
నీ క్షేమమరసి రమ్మన్నారు . ౧౬౭
రాముడు నీకు దీవెనలంపె
సౌమిత్రి నీకు వందనములిడె .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి ముందుకు జరిగె . ౧౬౮
మారుతి యెంతగా ముందుకు జరిగెనో
జానకి అంతగా అనుమానించెను .
రావణాసురుడే ఈ వానరుడని
కామరూపుడై వచ్చి యుండునని . ౧౬౯
ఆశ్రమమున వొంటిగనున్న తనను
వంచించిన సన్యాసి యీతడని.
తల వాల్చుకొని భయకంపితయై
కటిక నేలపై జానకి తూలె . ౧౭౦
వానరరాజు సుగ్రీవుని మంత్రిని
నన్ను పిలుతురు హనుమంతుడని .
రామ సుగ్రీవులు మిత్రులైనారు
నీ జాడ తెలియ వేచియున్నారు . ౧౭౧
రామలక్ష్మణులు వానర రాజుతో
లంక చేరెదరు వానర కోటితో .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౨ | శ్రీ హనుమాను |
ఓ హనుమంతా ! హాయి పొందితిని
నీ పలికిన శ్రీరామ కథ విని .
రామలక్ష్మణుల యెట్లెరిగితివి ?
రూపు రేఖలను యెట్లు గాంచితివి ?౧౭౩
వారి మాటలను యెట్లు వింటివి ?
వారి గుణములను యెట్లు తెలిసితివి ?
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
రామ కథను కీర్తించిన వానితో . ౧౭౪
సర్వ జీవన సంప్రీతి పాత్రుడు
కమల నేత్రుడు దయా సాంద్రుడు .
బుద్ధి యందు బృహస్పతి సముడు
కీర్తి యందు దేవేంద్రుని సముడు . ౧౭౫
క్షమా గుణమున పృథివీ సముడు
సూర్య తేజుడు శ్రీరఘురాముడు .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౬
అన్నకు తగు తమ్ముడు లక్ష్మణుడు
అన్నిట రాముని సరిపోలు వాడు .
అన్నకు తోడు నీడయై చెలగెడు
అజేయుడు శత్రుభయంకరుడు . ౧౭౭
సామాన్యులు కారు సోదరులిరువురు
నిను వెదకుచు మమ్ము కలసినారు .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౭౮
పవనకుమారుని పలుకులను విని
అతడు నిజముగా రామదూత యని .
ఆనందాశ్రులు కన్నులు నిండగ
చిరు నగవులతో జానకి చూడగ . ౧౭౯
ఇదిగో తల్లీ ! యిది తిలకింపుము
రాముడంపిన అంగుళీయకము .
అని హనుమంతుడు భక్తి మీరగను
అంగుళీయకమును సీతకొసగెను . ౧౮౦ | శ్రీ హనుమాను |
రామచంద్రుని ముద్రిక చేకొని
అశ్రులు నిండిన కనులకద్దుకొని .
మధుర స్మృతులు మదిలో మెదల
సిగ్గు చేత తన శిరము వంచుకొని . ౧౮౧
యిన్ని రోజులకు తనకు కలిగిన
శుభ శకునముల విశేషమనుకొని .
జానకి పల్కె హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౨
యెన్నడు రాముడు యిటకేతెంచునో
యెన్నడు రావణుని హతము సేయునో ?
లక్ష్మణుండు తన అగ్ని శరములతో
కౄర రాక్షసుల రూపు మాపునో ? ౧౮౩
సుగ్రీవుడు తన వానరసేనతో
చుట్టి ముట్టి యీ లంకను గూల్చునో ?
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౪
రామలక్ష్మణులు వచ్చుదాకను
బ్రతుకనిత్తురా అసురులు నన్ను ?
రావణుడొసగిన యేడాది గడువు
రెండు నెలలలో యిక తీరిపోవు . ౧౮౫
ప్రాణములను అరచేత నిల్పుకొని
యెదురు చూతునీ రెండు మాసములు .
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౮౬
నీ వలెనే శ్రీరామచంద్రుడు
నిద్రాహారములు మరచెనమ్మా !
ఫలపూష్పాదులు ప్రియమైనవి గని
“హా సీతా” యని శోకించునమ్మా . ౧౮౭
నీ జాడ తెలిసి కోదండపాణి
తడవు సేయకే రాగలడమ్మా .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౮౮
ఓ హనుమంతా ! నిను గనినంత
నాలో కలిగె ప్రశాంతత కొంత .
వానరోత్తమా ! నిను వినినంత
నే పొందితిని వూరట కొంత . ౧౮౯
రాముని వేగమె రమ్మని తెల్పుము
రెండు నెలల గడువు మరువబోకుము .
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౯౦ | శ్రీ హనుమాను |
తల్లీ నీవిటు శోకింపనేల
వగచి వగచి యిటు భీతిల్లనేల ?
యిపుడే నీకీ చెర విడిపింతును
కూర్చుండుము నా మోపు మీదను . ౧౯౧
వచ్చిన త్రోవనే కొనిపోయెదను
శ్రీరామునితో నిను చేర్చెదను .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౧౯౨
పోనివ్వక పోతివిగా హనుమా !
సహజమైన నీ చంచల భావము .
అరయగ అల్ప శరీరుడవీవు
యే తీరుగ నను కొని పోగలవు ?౧౯౩
రాముని కడకే నను చేర్చెదవో
కడలిలోననే జారవిడుతువో .
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
తనలో కలిగిన వాత్సల్యముతో . ౧౯౪
సీత పలికిన మాటల తీరును
హనుమంతుడు విని చిన్నబోయెను .
సీత చెంత తన కామ రూపమును
ప్రదర్శింపగా సంకల్పించెను . ౧౯౫
కొండంతగ తన కాయము పెంచెను
కాంతివంతుడై చెంత నిలచెను .
జయ హనుమంతుని కామరూపమును
ఆశ్చర్యముతో జానకి చూచెను . ౧౯౬
అద్భుతమౌ నీ కామరూపమును
కాంచితినయ్యా శాంతింపుమయ్యా !
పవనకుమారా నీవు గాక మరి
యెవరీ వారిధి దాటెదరయ్యా ! ౧౯౭
కౄర రాక్షసుల కంట బడకయే
లంక వెదకి నను కనగలరయ్యా .
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౧౯౮ | శ్రీ హనుమాను |
తల్లీ ! నేను నీ యందుగల
భక్తి భావమున అటుల తెల్పితి .
కౄర రాక్షసుల బారి నుండి నిను
కాపాడనెంచి అటుల పల్కితి . ౧౯౯
వేగమె నిన్ను రాముని జేర్చెడు
శుభ ఘడియలకై త్వరపడి పల్కితి .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౨౦౦
తల్లీ నీవు తెలిపినవన్నీ
శ్రీరామునకు విన్నవించెదను .
సత్య ధర్మ పవిత్ర చరిత్రవు
శ్రీరామునకు తగిన భార్యవు . ౨౦౧
అమ్మా యిమ్ము యేదో గురుతుగ
శ్రీరాముడు గని ఆనందింపగ .
అని హనుమంతుడు సీతతో పలికె
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలిచె . ౨౦౨
చిత్రకూటమున కాకాసురు కథ
కన్నీరొలుకగ గురుతుగ తెలిపి .
చెంగుముడి నున్న చూడామణిని
మెల్లగ తీసి మారుతికొసగి . ౨౦౩
పదిలముగా కొని పోయిరమ్మని
శ్రీరామునకు గురుతుగ నిమ్మని .
ప్రీతి పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౨౦౪
చేతులారగా చూడామణి గొని
ఆనందముగా కనులకద్దుకొని .
వైదేహికి ప్రదక్షిణలు జేసి
పదముల వ్రాలి వందనములిడి . ౨౦౫
మనమున రాముని ధ్యానించుకొని
మరలిపోవగా అనుమతి గైకొని .
అంజనీసుతుడు కాయము పెంచె
ఉత్తర దిశగా కుప్పించి యెగసె . ౨౦౬ | శ్రీ హనుమాను |
సీత జాడ గని మరలిన చాలదు
చేయవలసినది యింకను కలదు .
కల్పించుకుని కలహము పెంచెద
అసురవీరుల పరిశీలించెద . ౨౦౭
రాక్షస బలముల శక్తి గ్రహించెద
సుగ్రీవాదులకు విన్నవించెద .
అని హనుమంతుడు యోచన జేయుచు
తోరణ స్తంభము పైన నిల్చెను . ౨౦౮
పద్మాకరముల పాడొనరించి
జలాశయముల గట్టులు త్రెంచి .
ఫల వృక్షముల నేలను కూల్చి
ఉద్యానముల రూపులు మాపి . ౨౦౯
ప్రాకారముల బ్రద్దలు చేసి
ద్వారబంధముల ధ్వంసము జేసి .
సుందరమైన అశోకవనమును
చిందర వందర చేసె మారుతి . ౨౧౦
మృగ సమూహములు భీతిల్లినవై
తత్తరపాటుగ పరుగులు తీయగ .
పక్షుల గుంపులు చెల్లాచెదరై
దీనారవముల యెగిరి పోవగా . ౨౧౧
సీత యున్న శింశుపా తరువు వినా
వనమంతయు వినాశము కాగా .
సుందరమైన అశోకవనమును
చిందర వందర చేసె మారుతి . ౨౧౨
వనమున రేగిన ధ్వనులకు అదిరి
లంకావాసులు నిద్ర లేచిరి .
కావలియున్న రాక్షస వనితలు
రావణు చేరి విన్నవించిరి . ౨౧౩
దశకంఠుడు మహోగ్రుడై పల్కె
వానరుని బట్టి దండింపుడనె .
యెనుబది వేల కింకర వీరులు
హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి . ౨౧౪
యెనుబది వేల కింకర వీరుల
వొక్క వానరుడు హతము చేసెను .
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిప్పులు గ్రక్కుచు గర్జన చేసెను . ౨౧౫
జంబుమాలిని తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను .
జంబుమాలి ప్రహస్తుని సుతుడు
హనుమంతుని పై దాడి వెడలెను . ౨౧౬ | శ్రీ హనుమాను |
జంబుమాలిని సర్వ సైన్యమును
వొక్క వానరుడు ఉక్కడగించెను .
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిప్పులు గ్రక్కుచు ఆజ్ఞాపించెను . ౨౧౭
మంత్రికుమారుల తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింపగ పొమ్మనె .
మంత్రికుమారులు యేడ్గురు చేరి
హనుమంతునిపై దాడి వెడలిరి . ౨౧౮
మంత్రిసుతులను సర్వ సైన్యమును
మారుతి తృటిలో సంహరించెను .
యెటు చూచినను మృత దేహములు
యెటు పోయినను రక్తపుటేరులు . ౨౧౯
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
కొంత తడవు యోచించి పల్కెను .
సేనాపతులను తగిన బలము గొని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మనెను . ౨౨౦
సేనాపతులను సర్వ సైన్యమును
పవనకుమారుడు నిర్మూలించెను .
ఈ వృత్తాంతము వినిన రావణుడు
నిశ్చేష్టితుడై పరివీక్షించెను . ౨౨౧
తండ్రిచూపులు తనపై సోకగ
అక్ష కుమారుడు ఇటవుగ నిలువగ .
రావణుండు పల్కె కుమారుని గని
ఆ వానరుని దండింప పొమ్మని . ౨౨౨ | శ్రీ హనుమాను |
అక్షకుమారుడు నవ యవ్వనుడు
వేగవంతుడు తేజోవంతుడు .
దివ్యాస్త్రములను పొందినవాడు
మణిమయ స్వర్ణ కిరీట శోభితుడు . ౨౨౩
కాలాగ్ని వోలె ప్రజ్వరిల్లెడు
రణధీరుడు మహావీరుడు .
అక్షకుమారుడు దివ్య రథము పై
దాడి వెడలెను హనుమంతుని పై . ౨౨౪
మూడు శరములతో మారుతి శిరమును
పది శరములతో మారుతి ఉరమును .
అక్షకుమారుడు బలముగ నాటెను
రక్తము చిందగ గాయ పరచెను . ౨౨౫
ఉదయ భాస్కర సమాన తేజమున
మారుతి యెగసె గగన మార్గమున .
యిరువురి నడుమ భీకరమైన
పోరు చెలరేగె ఆకాశమున . ౨౨౬
అతి నేర్పు తోడ రణము సల్పెడు
అక్షకుమారుని మారుతి దయగొని .
బాలుని చంపగ చేతులు రావని
వేచిచూచెను నిగ్రహించుకొని . ౨౨౭
అక్షకుమారుడు అంతకంతకును
అగ్నిహోత్రుడై రణమున రేగెను .
యిరువురి నడుమ భికరమైన
పోరు చెలరేగె ఆకాశమున . ౨౨౮
అగ్ని కణమని జాలి కూడదని
రగులక మునుపే ఆర్పుట మేలని .
సింహనాదమును మారుతి చేసెను
అరచేత చరచి హయముల జంపెను . ౨౨౯
రధమును బట్టి విరిచి వేసెను
అక్షుని ద్రుంచి విసరి వేసెను .
అక్షుని మొండెము అతి ఘోరముగ
నేలపై బడె రక్తపు ముద్దగ . ౨౩౦
అక్ష కుమారుని మరణ వార్త విని
లంకేశ్వరుడు కడు దుఃఖించెను .
మెల్లగ తేరి క్రోధము బూని
తన కుమారుని ఇంద్రజిత్తు గని . ౨౩౧
ఆ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని
వానిని వేగ బంధించి తెమ్మని .
రావణాసురుడు ఇంద్రజిత్తును
హనుమంతుని పై దాడి పంపెను . ౨౩౨
కపికుంజరుడు భయంకరముగ
కాయము పెంచి సమరము సేయగ .
ఈ వానరుడు సామాన్యుడు గాడని
మహిమోపేతుడు కామరూపుడని . ౨౩౩
ఇంద్రజిత్తు బహుయోచన చేసి
బ్రహ్మాస్త్రమును ప్రయోగము చేసె .
దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని
తహతహలాడిరి యేమగునోయని . ౨౩౪
బ్రహ్మాస్త్రము చే బంధింపబడి
పవనకుమారుడు నేలపై బడె .
వనజభవుడు తనకు వొసగిన వరము
స్మరియించుకొని ప్రార్థన చేసె . ౨౩౫
వాయు బ్రహ్మ ఇంద్రాది దేవతల
కాపాడుమని ధ్యానము చేసె .
దేవ గణంబులు సంగ్రామము గని
తహతహలాడిరి యేమగునోయని . ౨౩౬
కట్టుపడియున్న వానరోత్తముని
అసురులు తలచిరి తమకు లొంగెనని .
త్వరత్వరగా దానవులు దరి చేరి
నారచీరెలతో బిగి బంధించిరి . ౨౩౭
బ్రహ్మ వరమున బ్రహ్మాస్త్ర బంధము
క్షణకాలములో తొలగి పోయెను .
మారుతి మాత్రము నారచీరెలకె
కట్టుపడినటుల కదలక యుండె . ౨౩౮
వానరోత్తముని దూషణలాడుచు
రావణు కడకు యీడ్చుకు పోవగ .
ఈ వానరుని వధించివేయుడని
మన యెడ ద్రోహము చేసినాడని . ౨౩౯
రక్తనేత్రముల నిప్పులు రాలగ
లంకేశ్వరుడు గర్జన సేయగ .
రావణు తమ్ముడు విభీషణుడు
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౦ | శ్రీ హనుమాను |
అన్నా రావణా ! తెలిసినవాడవు
శాంతముగా నా మనవిని వినుమా .
దూతను జంపుట ధర్మము గానిది
లోకముచే గర్హింపబడునది . ౨౪౧
శూరుడవైన నీకు తగనిది
రాజధర్మ విరుద్ధమైనది .
అని విభీషణుడు లంకేశునితో
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౨
అన్నా ! వీనిని వధింపకుమా
తగు రీతిని దండించి పంపుమా .
దూత యెడల విధింపబడినవి
వధ గాక తగిన దండనలున్నవి . ౨౪౩
తల గొరిగించుట, చబుకు వేయుట,
గురుతు వేయుట, వికలాంగు సేయుట .
అని విభీషణుడు లంకేశునితో
దూతను చంపుట తగదని తెల్పెను . ౨౪౪ | శ్రీ హనుమాను |
కపులకు వాలము ప్రియ భూషణము
కావున కాల్చుడు వీని వాలము .
వాడ వాడల వూరేగింపుడు
పరాభవించి వదలివేయుడు . ౨౪౫
కాలిన తోకతో వీడేగు గాక !
అంపిన వారికి తలవొంపు గాక !
అని రావణుడు విభీషణుని గని
ఆజ్ఞాపించెను కోపమణచుకొని . ౨౪౬
జీర్ణాంబరములు అసురులు దెచ్చిరి
వాయుకుమారుని తోకకు జుట్టిరి .
నూనెతో తడిపి నిప్పంటించిరి
మంటలు మండగ సంతసించిరి . ౨౪౭
కపికుంజరుని యీడ్చుకు పోయిరి
నడి వీధులలో వూరేగించిరి .
మారుతి మాత్రము మిన్నకుండెను
సమయము కాదని సాగిపోయెను . ౨౪౮
కపిని బంధించి తోక గాల్చిరని
నడి వీధులలో త్రిప్పుచుండిరని .
రాక్షస వనితలు వేడుక మీరగ
పరుగున పోయి సీతకు తెలుపగ . ౨౪౯
అంతటి ఆపద తన మూలమున
వాయుసుతునకు వాటిల్లెనని .
సీతా మాత కడు చింతించెను
అగ్ని దేవుని ప్రార్థన చేసెను . ౨౫౦
ఓర్వరానివై మండిన మంటలు
ఒక్కసారిగా చల్లగ దోచెను .
అగ్ని దేవునకు, నా జనకునకు
అన్యోన్యమైన మైత్రిచేతనో . ౨౫౧
రామ దూతనై వచ్చుట చేతనో
సీతా మాత మహిమ చేతనో .
మండే జ్వాలలు పిల్లగాలులై
వీవసాగెనని మారుతి పొంగెను . ౨౫౨
ఆనందముతో కాయము పెంచెను
బంధములన్నీ తెగిపడిపోయెను .
అడ్డగించిన అసురులందరని
అరచేత చరచి అట్టడగించెను . ౨౫౩
గిరిశిఖరము వలె యెత్తుగ నున్న
నగర ద్వార గోపురమందున .
స్తంభము పైకి మారుతి యెగసెను
లంకాపురమును పరివీక్షించెను . ౨౫౪ | శ్రీ హనుమాను |
యే మంటల నా వాలము గాల్చిరో
ఆ మంటలనే లంక గాల్తునని .
భీమ రూపుడై గర్జన సేయుచు
రుద్ర రూపుడై మంటల జిమ్ముచు . ౨౫౫
మేడ మిద్దెల వనాల భవనాల
వెలిగించెను జ్వాలా తోరణాల .
చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన
ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి . ౨౫౬
ఒకచో కుంకుమ కుసుమ కాంతుల
ఒకయెడ బూరుగు పుష్పఛాయల .
ఒకచో మోదుగు విరుల తేజముల
ఒకయెడ కరగిన లోహపు వెలుగుల . ౨౫౭
కోటి సూర్య సమాన కాంతుల
లంకాపురము రగిలెను మంటల .
చూచి రమ్మనిన కాల్చి వచ్చిన
ఘన విఖ్యాతి గణించె మారుతి . ౨౫౮ | శ్రీ హనుమాను |
హనుమంతుడు సముద్ర జలాల
చల్లార్చుకొనే లాంగూల జ్వాల .
తలచిన కార్యము నెరవేర్చితినని
తేరిపార జూచె వెనుకకు తిరిగి . ౨౫౯
కనుపించెను ఘోరాతిఘోరము
జ్వాలాభీలము లంకాపురము .
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోపమె తన శత్రువాయెనని . ౨౬౦
సీతామాత క్షేమము మరచితి
కోపతాపమున లంక దహించితి .
లంకా పురము సర్వము పోగా
ఇంకా జానకి మిగిలియుండునా ?౨౬౧
సిగ్గు మాలిన స్వామి ద్రోహిని
సీతను చంపిన మహాపాపినని .
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోసమె తన శత్రువాయెనని . ౨౬౨
సీత లేనిదె రాముడుండడు
రాముడు లేనిదె లక్ష్మణుడుండడు .
భరత శత్రుఘ్న సుగ్రీవాదులు
ఈ దుర్వార్త విని బ్రతుకజాలరు . ౨౬౩
ఈ ఘోరమునకు కారణమైతిని
నాకు మరణమే శరణ్యమని .
మారుతి వగచె తా చేసిన పనిగని
తన కోపమే తన శత్రువాయెనని . ౨౬౪
శ్రీరఘురాముని ప్రియసతి సీత
అగ్ని వంటి మహా పతివ్రత .
అగ్నిని అగ్ని దహింపనేర్చునా ?
అయోనిజను అగ్ని దహించునా ?౨౬౫
నను కరుణించిన అగ్ని దేవుడు
సీతను చల్లగ చూడకుండునా ?
అని హనుమంతుడు తలచుచుండగా
శుభ శకునములు తోచె ప్రీతిగా . ౨౬౬
యెల్ల రాక్షసుల సిరి సంపదలు
మంటల పాలై దహనమాయెనని .
అశోక వనము ధ్వంసమైనను
జానకి మాత్రము క్షేమమేనని . ౨౬౭
లంకాపురము రూపుమాసినను
విభీషణు గృహము నిలిచి యుండెనని .
అంబర వీధిని సిద్ధచారణులు
పలుకగా విని మారుతి పొంగెను . ౨౬౮ | శ్రీ హనుమాను |
అశోక వనము మారుతి చేరెను
ఆనందాశ్రుల సీతను గాంచెను .
తల్లీ ! నీవు నా భాగ్యవశమున
క్షేమముంటివని పదముల వ్రాలెను . ౨౬౯
పోయి వత్తునిక సెలవునిమ్మని
అంజలి ఘటించి చెంత నిలచెను .
సీతా మాత హనుమంతునితో
ప్రీతిగ పలికెను ఆనందముతో . ౨౭౦
హనుమా ! అతులిత బలధామా !
శత్రుకర్శణా ! శాంతినిదానా !
యిందుండి నన్ను యీ క్షణమందే
కొనిపోగల సమర్థుడవీవే . ౨౭౧
రాముని వేగమె తోడ్కొని రమ్ము
రాక్షస చెర నాకు తొలిగింపుము .
అని పల్కె సీత హనుమంతునితో
సంపూర్ణమైన విశ్వాసముతో . ౨౭౨
తల్లీ ! నిన్ను చూచినదాదిగ
త్వరపడుచుంటిని మరలిపోవగా .
భీతినొందకుము నెమ్మదినుండుము
త్వరలో నీకు శుభములు కలుగు . ౨౭౩
రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులను
అతి శీఘ్రముగా కొనిరాగలను .
అని మారుతి సీత పదముల వ్రాలె
సెలవుగైకొని రివ్వున మరలె . ౨౭౪ | శ్రీ హనుమాను |
అరిష్టమను గిరిపై నిలిచి
మారుతి యెగసెను కాయము పెంచి .
పవనకుమారుని పదఘట్టనకే
పర్వతమంతయు పుడమిని కృంగె . ౨౭౫
సీతను గాంచిన శుభవార్త వేగ
శ్రీరామునకు తెలియచేయగ .
మారుతి మరలెను అతి వేగముగ
ఉత్తర దిశగా వారిధి దాటగ . ౨౭౬
గరుడుని వోలె శరవేగము గొని
పెద్ద పెద్ద మేఘాలు దాటుకొని .
మార్గ మధ్యమున మైనాకుని గని
ప్రేమ మీరగా క్షేమము కనుగొని . ౨౭౭
దూరము నుండి మహేంద్ర శిఖరిని
ఉత్సాహమున ముందుగా గని .
విజయ సూచనగ గర్జన సేయుచు
మారుతి సాగెను వేగము పెంచుచు . ౨౭౮
సుందరమైన మహేంద్రగిరి పైన
సెలయేట దిగి తానమాడి .
జాంబవదాది పెద్దలందరికి
వాయునందనుడు వందనములిడి . ౨౭౯
చూచితి సీతను ! చూచితి సీతను !
అను శుభవార్తను ముందుగ పలికెను .
కపి వీరులు హనుమంతుని బొగడిరి
ఉత్సాహమున కిష్కింధకు సాగిరి . ౨౮౦
జాంబవదంగద హనుమదాదులు
ప్రస్రవణగిరి చేరుకొనినారు .
రామ లక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు
వినయముతో వందనమిడినారు . ౨౮౧
ఆంజనేయుడు శ్రీరామునితో
చూచితి సీతనని శుభవార్త తెల్పె .
చూడామణిని శ్రీరామునకిడి
అంజలి ఘటించి చెంతన నిలచె . ౨౮౨ | శ్రీ హనుమాను |
చూడామణిని రాముడు గైకొని
తన హృదయానికి చేర్చి హత్తుకొని .
మాటలు రాని ఆనందముతో
అశ్రులు నిండిన నయనాలతో . ౨౮౩
హనుమా ! సీతను యెట్లు గాంచితివి
యెట్లున్నది సీత, యేమి తెల్పినది ?
అని పలికిన శ్రీరామచంద్రునకు
మారుతి తెల్పె తన లంకా యానము . ౨౮౪
శత యోజనముల వారిధి దాటి
లంకాపురమున సీతను గాంచితి .
రాలు కరుగగా సీత పలుకగ
నా గుండెల క్రోధాగ్ని రగులగ . ౨౮౫
అసురుల గూల్చితి లంక దహించితి
రావణునితో సంవాదము సల్పితి .
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౮౬
నిరతము నిన్నే తలచుచున్నది
క్షణమొక యుగముగ గడుపుచున్నది .
రెండు నెలల గడువు తీరక మునుపే
వేగమె వచ్చి కాపాడుమన్నది . ౨౮౭
రామలక్ష్మణ సుగ్రీవాదులకు
సీత క్షేమమని తెలుపమన్నది .
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౮౮
రామలక్ష్మణుల భుజముల నిడుకొని
వేగమె లంకకు గొని వత్తునని .
రామలక్ష్మణుల అగ్ని శరములకు
రావణాదులు కూలుట నిజమని . ౨౮౯
యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు
ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని .
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౦
అందరు కలసి అయోధ్యకు చేరి
ఆనందముగా సుఖించెదరని .
సీతారామ పట్టాభిషేకము
కనుల పండువుగ జరిగి తీరునని . ౨౯౧
యెన్నో రీతుల సీతా మాతకు
ధైర్యము గొలిపి నే మరలి వచ్చితిని .
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౨
ఆనందముతో అశ్రులు జారగ
సీతామాత నను దీవించగ .
పదముల వ్రాలి నే పయనమైతిని
పదములు రాక నే మరలి వచ్చితిని . ౨౯౩
ఒప్పలేదు కాని యెపుడో తల్లిని
భుజముల నిడుకొని కొనిరాకుందునా ?
అని మారుతి తన లంకా యానమును
రామచంద్రునకు విన్నవించెను . ౨౯౪ | శ్రీ హనుమాను |
సీత క్షేమమను శుభవార్త నేడు
మారుతి నాకు తెలుపకుండిన .
నేటి తోడ మా రఘుకులమంతా
అంతరించి యుండెడిది కదా ! ౨౯౫
మమ్మీ తీరుగ ఉద్ధరించిన
మారుతికి యేమివ్వగలనని .
సర్వమిదేనని కౌగిట జేర్చెను
హనుమంతుని ఆజానుబాహుడు . ౨౯౬ | శ్రీ హనుమాను |
నలుగురు శ్రద్ధతో ఆలకించగ
నలుగురు భక్తితో ఆలపించగ .
సీతారామహనుమానులు సాక్షిగ
సర్వజనులకు శుభములు కలుగగ . ౨౯౭
కవి కోకిల వాల్మీకి పలికిన
రామాయణమును తేట తెలుగున .
శ్రీ గురు చరణా సేవా భాగ్యమున
పలికెద సీతారామ కథ . ౨౯౮ | శ్రీ హనుమాను |
మంగళ హారతి గొను హనుమంతా
సీతారామ లక్ష్మణ సమేతా
నా అంతరాత్మ నిలుమో అనంతా
నీవే అంతా శ్రీ హనుమంతా .
Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.