Sundarakanda Sarga (Chapter) 48 – సుందరకాండ అష్టచత్వారింశః సర్గః (౪౮)


|| ఇంద్రజిదభియోగః ||

తతః స రక్షోఽధిపతిర్మహాత్మా
హనూమతాఽక్షే నిహతే కుమారే |
మనః సమాధాయ తదేంద్రకల్పం
సమాదిదేశేంద్రజితం సరోషాత్ || ౧ ||

త్వమస్త్రవిచ్ఛస్త్రవిదాం వరిష్ఠః
సురాసురాణామపి శోకదాతా |
సురేషు సేంద్రేషు చ దృష్టకర్మా
పితామహారాధనసంచితాస్త్రః || ౨ ||

తవాస్త్రబలమాసాద్య నాసురా న మరుద్గణాః |
న శేకుః సమరే స్థాతుం సురేశ్వరసమాశ్రితాః || ౩ ||

న కశ్చిత్త్రిషు లోకేషు సంయుగే నగతశ్రమః |
భుజవీర్యాభిగుప్తశ్చ తపసా చాభిరక్షితః |
దేశకాలవిభాగజ్ఞస్త్వమేవ మతిసత్తమః || ౪ ||

న తేఽస్త్యశక్యం సమరేషు కర్మణా
న తేఽస్త్యకార్యం మతిపూర్వమంత్రణే |
న సోఽస్తి కశ్చిత్త్రిషు సంగ్రహేషు వై
న వేద యస్తేఽస్త్రబలం బలం చ తే || ౫ ||

మమానురూపం తపసో బలం చ తే
పరాక్రమశ్చాస్త్రబలం చ సంయుగే |
న త్వాం సమాసాద్య రణావమర్దే
మనః శ్రమం గచ్ఛతి నిశ్చితార్థమ్ || ౬ ||

నిహతాః కింకరాః సర్వే జంబుమాలీ చ రాక్షసః |
అమాత్యపుత్రా వీరాశ్చ పంచ సేనాగ్రయాయినః || ౭ ||

బలాని సుసమృద్ధాని సాశ్వనాగరథాని చ |
సహోదరస్తే దయితః కుమారోఽక్షశ్చ సూదితః |
న హి తేష్వేవ మే సారో యస్త్వయ్యరినిషూదన || ౮ ||

ఇదం హి దృష్ట్వా మతిమన్మహద్బలం
కపేః ప్రభావం చ పరాక్రమం చ |
త్వమాత్మనశ్చాపి సమీక్ష్య సారం
కురుష్వ వేగం స్వబలానురూపమ్ || ౯ ||

బలావమర్దస్త్వయి సన్నికృష్టే
యథాగతే శామ్యతి శాంతశత్రౌ |
తథా సమీక్ష్యాత్మబలం పరం చ
సమారభస్వాస్త్రవిదాం వరిష్ఠ || ౧౦ ||

న వీర సేనా గణశోచ్యవంతి
న వజ్రమాదాయ విశాలసారమ్ |
న మారుతస్యాస్య గతేః ప్రమాణం
న చాగ్నికల్పః కరణేన హంతుమ్ || ౧౧ ||

తమేవమర్థం ప్రసమీక్ష్య సమ్య-
-క్స్వకర్మసామ్యాద్ధి సమాహితాత్మా |
స్మరంశ్చ దివ్యం ధనుషోఽస్త్రవీర్యం
వ్రజాక్షతం కర్మ సమారభస్వ || ౧౨ ||

న ఖల్వియం మతిః శ్రేష్ఠా యత్త్వాం సంప్రేషయామ్యహమ్ |
ఇయం చ రాజధర్మాణాం క్షత్రస్య చ మతిర్మతా || ౧౩ ||

నానాశస్త్రైశ్చ సంగ్రామే వైశారద్యమరిందమ |
అవశ్యమేవ బోద్ధవ్యం కామ్యశ్చ విజయో రణే || ౧౪ ||

తతః పితుస్తద్వచనం నిశమ్య
ప్రదక్షిణం దక్షసుతప్రభావః |
చకార భర్తారమదీనసత్త్వో
రణాయ వీరః ప్రతిపన్నబుద్ధిః || ౧౫ ||

తతస్తైః స్వగణైరిష్టైరింద్రజిత్ప్రతిపూజితః |
యద్ధోద్ధతః కృతోత్సాహః సంగ్రామం ప్రత్యపద్యత || ౧౬ ||

శ్రీమాన్పద్మపలాశాక్షో రాక్షసాధిపతేః సుతః |
నిర్జగామ మహాతేజాః సముద్ర ఇవ పర్వసు || ౧౭ ||

స పక్షిరాజోపమతుల్యవేగై-
-ర్వ్యాలైశ్చతుర్భిః సితతీక్ష్ణదంష్ట్రైః |
రథం సమాయుక్తమసంగవేగం
సమారురోహేంద్రజిదింద్రకల్పః || ౧౮ ||

స రథీ ధన్వినాం శ్రేష్ఠః శస్త్రజ్ఞోఽస్త్రవిదాం వరః |
రథేనాభియయౌ క్షిప్రం హనూమాన్యత్ర సోఽభవత్ || ౧౯ ||

స తస్య రథనిర్ఘోషం జ్యాస్వనం కార్ముకస్య చ |
నిశమ్య హరివీరోఽసౌ సంప్రహృష్టతరోఽభవత్ || ౨౦ ||

సుమహచ్చాపమాదాయ శితశల్యాంశ్చ సాయకాన్ |
హనుమంతమభిప్రేత్య జగామ రణపండితః || ౨౧ ||

తస్మింస్తతః సంయతి జాతహర్షే
రణాయ నిర్గచ్ఛతి బాణపాణౌ |
దిశశ్చ సర్వాః కలుషా బభూవు-
-ర్మృగాశ్చ రౌద్రా బహుధా వినేదుః || ౨౨ ||

సమాగతాస్తత్ర తు నాగయక్షా
మహర్షయశ్చక్రచరాశ్చ సిద్ధాః |
నభః సమావృత్య చ పక్షిసంఘా
వినేదురుచ్చైః పరమప్రహృష్టాః || ౨౩ ||

ఆయాంతం సరథం దృష్ట్వా తూర్ణమింద్రిజితం కపిః |
విననాద మహానాదం వ్యవర్ధత చ వేగవాన్ || ౨౪ ||

ఇంద్రజిత్తు రథం దివ్యమాస్థితశ్చిత్రకార్ముకః |
ధనుర్విస్ఫారయామాస తటిదూర్జితనిఃస్వనమ్ || ౨౫ ||

తతః సమేతావతితీక్ష్ణవేగౌ
మహాబలౌ తౌ రణనిర్విశంకౌ |
కపిశ్చ రక్షోఽధిపతేశ్చ పుత్రః
సురాసురేంద్రావివ బద్ధవైరౌ || ౨౬ ||

స తస్య వీరస్య మహారథస్య
ధనుష్మతః సంయతి సం‍మతస్య |
శరప్రవేగం వ్యహనత్ప్రవృద్ధ-
-శ్చచార మార్గే పితురప్రమేయే || ౨౭ ||

తతః శరానాయతతీక్ష్ణశల్యా-
-న్సుపత్రిణః కాంచనచిత్రపుంఖాన్ |
ముమోచ వీరః పరవీరహంతా
సునన్నతాన్వజ్రనిపాతవేగాన్ || ౨౮ ||

స తస్య తత్స్యందననిఃస్వనం చ
మృదంగభేరీపటహస్వనం చ |
వికృష్యమాణస్య చ కార్ముకస్య
నిశమ్య ఘోషం పునరుత్పపాత || ౨౯ ||

శరాణామంతరేష్వాశు వ్యవర్తత మహాకపిః |
హరిస్తస్యాభిలక్ష్యస్య మోఘయఁల్లక్ష్యసంగ్రహమ్ || ౩౦ ||

శరాణామగ్రతస్తస్య పునః సమభివర్తత |
ప్రసార్య హస్తౌ హనుమానుత్పపాతానిలాత్మజః || ౩౧ ||

తావుభౌ వేగసంపన్నౌ రణకర్మవిశారదౌ |
సర్వభూతమనోగ్రాహి చక్రతుర్యుద్ధముత్తమమ్ || ౩౨ ||

హనూమతో వేద న రాక్షసోంతరం
న మారుతిస్తస్య మహాత్మనోంతరమ్ |
పరస్పరం నిర్విషహౌ బభూవతుః
సమేత్య తౌ దేవసమానవిక్రమౌ || ౩౩ ||

తతస్తు లక్ష్యే స విహన్యమానే
శరేష్వమోఘేషు చ సంపతత్సు |
జగామ చింతాం మహతీం మహాత్మా
సమాధిసంయోగసమాహితాత్మా || ౩౪ ||

తతో మతిం రాక్షసరాజసూను-
-శ్చకార తస్మిన్హరివీరముఖ్యే |
అవధ్యతాం తస్య కపేః సమీక్ష్య
కథం నిగచ్ఛేదితి నిగ్రహార్థమ్ || ౩౫ ||

తతః పైతామహం వీరః సోఽస్త్రమస్త్రవిదాం వరః |
సందధే సుమహాతేజాస్తం హరిప్రవరం ప్రతి || ౩౬ ||

అవధ్యోఽయమితి జ్ఞాత్వా తమస్త్రేణాస్త్రతత్త్వవిత్ |
నిజగ్రాహ మహాబాహుర్మారుతాత్మజమింద్రజిత్ || ౩౭ ||

తేన బద్ధస్తతోఽస్త్రేణ రాక్షసేన స వానరః |
అభవన్నిర్విచేష్టశ్చ పపాత స మహీతలే || ౩౮ ||

తతోఽథ బుద్ధ్వా స తదస్త్రబంధం
ప్రభోః ప్రభావాద్విగతాత్మవేగః |
పితామహానుగ్రహమాత్మనశ్చ
విచింతయామాస హరిప్రవీరః || ౩౯ ||

తతః స్వాయంభువైర్మంత్రైర్బ్రహ్మాస్త్రమభిమంత్రితమ్ |
హనూమాంశ్చింతయామాస వరదానం పితామహాత్ || ౪౦ ||

న మేఽస్య బంధస్య చ శక్తిరస్తి
విమోక్షణే లోకగురోః ప్రభావాత్ |
ఇత్యేవ మత్వా విహితోఽస్త్రబంధో
మయాత్మయోనేరనువర్తితవ్యః || ౪౧ ||

స వీర్యమస్త్రస్య కపిర్విచార్య
పితామహానుగ్రహమాత్మనశ్చ |
విమోక్షశక్తిం పరిచింతయిత్వా
పితామహాజ్ఞామనువర్తతే స్మ || ౪౨ ||

అస్త్రేణాపి హి బద్ధస్య భయం మమ న జాయతే |
పితామహమహేంద్రాభ్యాం రక్షితస్యానిలేన చ || ౪౩ ||

గ్రహణే చాపి రక్షోభిర్మహాన్మే గుణదర్శనః |
రాక్షసేంద్రేణ సంవాదస్తస్మాద్గృహ్ణంతు మాం పరే || ౪౪ ||

స నిశ్చితార్థః పరవీరహంతా
సమీక్ష్యకారీ వినివృత్తచేష్టః |
పరైః ప్రసహ్యాభిగతైర్నిగృహ్య
ననాద తైస్తైః పరిభర్త్స్యమానః || ౪౫ ||

తతస్తం రాక్షసా దృష్ట్వా నిర్విచేష్టమరిందమమ్ |
బబంధుః శణవల్కైశ్చ ద్రుమచీరైశ్చ సంహతైః || ౪౬ ||

స రోచయామాస పరైశ్చ బంధం
ప్రసహ్య వీరైరభినిగ్రహం చ |
కౌతూహలాన్మాం యది రాక్షసేంద్రో
ద్రష్టుం వ్యవస్యేదితి నిశ్చితార్థః || ౪౭ ||

స బద్ధస్తేన వల్కేన విముక్తోఽస్త్రేణ వీర్యవాన్ |
అస్త్రబంధః స చాన్యం హి న బంధమనువర్తతే || ౪౮ ||

అథేంద్రజిత్తు ద్రుమచీరబద్ధం
విచార్య వీరః కపిసత్తమం తమ్ |
విముక్తమస్త్రేణ జగామ చింతాం
నాన్యేన బద్ధో హ్యనువర్తతేఽస్త్రమ్ || ౪౯ ||

అహో మహత్కర్మ కృతం నిరర్థకం
న రాక్షసైర్మంత్రగతిర్విమృష్టా |
పునశ్చ నాస్త్రే విహతేఽస్త్రమన్య-
-త్ప్రవర్తతే సంశయితాః స్మ సర్వే || ౫౦ ||

అస్త్రేణ హనుమాన్ముక్తో నాత్మానమవబుధ్యత |
కృష్యమాణస్తు రక్షోభిస్తైశ్చ బంధైర్నిపీడితః || ౫౧ ||

హన్యమానస్తతః క్రూరై రాక్షసైః కాష్ఠముష్టిభిః |
సమీపం రాక్షసేంద్రస్య ప్రాకృష్యత స వానరః || ౫౨ ||

అథేంద్రజిత్తం ప్రసమీక్ష్య ముక్త-
-మస్త్రేణ బద్ధం ద్రుమచీరసూత్రైః |
వ్యదర్శయత్తత్ర మహాబలం తం
హరిప్రవీరం సగణాయ రాజ్ఞే || ౫౩ ||

తం మత్తమివ మాతంగం బద్ధం కపివరోత్తమమ్ |
రాక్షసా రాక్షసేంద్రాయ రావణాయ న్యవేదయన్ || ౫౪ ||

కోఽయం కస్య కుతో వాఽత్ర కిం కార్యం కో వ్యపాశ్రయః |
ఇతి రాక్షసవీరాణాం తత్ర సంజజ్ఞిరే కథాః || ౫౫ ||

హన్యతాం దహ్యతాం వాపి భక్ష్యతామితి చాపరే |
రాక్షసాస్తత్ర సంక్రుద్ధాః పరస్పరమథాబ్రువన్ || ౫౬ ||

అతీత్య మార్గం సహసా మహాత్మా
స తత్ర రక్షోఽధిపపాదమూలే |
దదర్శ రాజ్ఞః పరిచారవృద్ధా-
-న్గృహం మహారత్నవిభూషితం చ || ౫౭ ||

స దదర్శ మహాతేజా రావణః కపిసత్తమమ్ |
రక్షోభిర్వికృతాకారైః కృష్యమాణమితస్తతః || ౫౮ ||

రాక్షసాధిపతిం చాపి దదర్శ కపిసత్తమః |
తేజోబలసమాయుక్తం తపంతమివ భాస్కరమ్ || ౫౯ ||

స రోషసంవర్తితతామ్రదృష్టి-
-ర్దశాననస్తం కపిమన్వవేక్ష్య |
అథోపవిష్టాన్కులశీలవృద్ధా-
-న్సమాదిశత్తం ప్రతి మంత్రిముఖ్యాన్ || ౬౦ ||

యథాక్రమం తైః స కపిర్విపృష్టః
కార్యార్థమర్థస్య చ మూలమాదౌ |
నివేదయామాస హరీశ్వరస్య
దూతః సకాశాదహమాగతోఽస్మి || ౬౧ ||

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయే ఆదికావ్యే సుందరకాండే అష్టచత్వారింశః సర్గః || ౪౮ ||

సుందరకాండ – ఏకోనపంచాశః సర్గః (౪౯) >>


సంపూర్ణ  వాల్మీకి సుందరకాండ చూడండి.


గమనిక: మా రెండు పుస్తకాలు - "నవగ్రహ స్తోత్రనిధి" మరియు "శ్రీ సూర్య స్తోత్రనిధి", విడుదల చేశాము. కొనుగోలుకు ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

Did you see any mistake/variation in the content above? Click here to report mistakes and corrections in Stotranidhi content.

Facebook Comments

స్పందించండి

error: Not allowed